—75—

JOKIN ZAITEGIri

Guatemalara

Paris, 1952-V-26

        Adiskide laztana:

        Zure ilabete onen 4.enekoa pozik jaso eta irakurri nizun. Ez dizut lenago erantzun aspaldion zearo lanpeturik ibili naizelako uri eder ontara etorri zaizkidan zenbait adiskideri laguntzen. Alare etzaitut aantzi adiskide zintzorik ezpaiditeke aantzi. Nik ere ikusia dizut Leizaolak argitara liburuño berria. Egia esango badizut, ez zait batere atsegin izan. Txatalak bildu, besterik ez dizu egin idazti ortan jaun orrek. Zertarako ez idatzi lan mamitsu ta sakon bat? Gainera erdizka baizik gure olertiaz ez zaigula jabetu esango nuke Leizaola. Ez du orlako ezaguera sakonik erakusten beintzat gure olerki zelai-mugartean. Zortzikoa ta iru-irukoakin txoratuta dirudi, iru-irukoen arkipena berak lenengoz egin bailuen. Gainera bere teoria azaltzeko, ikusi duzunez, neurtitzak berak nai bezala malgutzen ditu, zatitzen eta neurtzen. Idazti ortatik argi asko ageri danez, Leizaola ez duzu gai gure eun olerki onenak autatzeko, beraz ez arren etsi zure lanari. «Parti pris» aundia dizu gizon orrek; ondo dakizunez, itsuek ezin dezakete argirik eman. Zenbait bitxikeri ere jalgitzen ditizu «La música como vehículo de las relaciones de las dos poesías» atalean batik bat. Aski ote Iparragirreren «Zibilak esan naute»-n eresiarekin zenbait olerki arrotz kanta al izatea aiekin gureak ere artu emana duelazkoa baieztatzeko? Ez dut uste. Musika ber-berakin beste olerki aunitz, doixtar, latiar eta are elendar abestu ditezke. Antxinako textoak azaltzerakoan ere ba dituzu parregarrikeri batzu, a.b. 28garren orrialdean: Arre, txakurra / ez in degezu / gabian dabilenari. «No hagas 'arre, perro' al que va por la noche». Benetan burugabeko adirapena, ixo egingo nioke nik. Milia Lasturkoaren eresian ezkon bekio, bere idea dauko neurtitza onela itzultzen dizu «que la haga su esposa pues tiene su designio». Idea ori ezin diteke erdel idea izan inola ere, euskerazko ide kide baizik. Eritxi garratz bat idatzi dut liburu ortaz, bainan ezin dizut argitara gogo jendeak ez samurtzeko. Merezi lukete, bainan tira... beude, gurekiko beaiek ajola aundirik ez duten arren. Euskal arazoan «vir unius libri» duzula esango nuke jaun ori, oso gutxi irakurria euskeraz, zenbaitek besterik badarasate ere.

        Jakinaren gainean zaitut onuzkero Prantziskotarrak bere aldizkari barneko «Cantabria Franciscana»n eraiki duten eztabaidaz euskeraren inguruan. Aurrenekoz Villasante Aitak «En torno al problema del vascuence» idatzi zuen Krutwig-en teoriak onarturik. Omaetxebarria Aitak erantzun zion «Esperanto o vascuence». Egi mardulik botatzen dizu praile gazte onek, bere izkuntz-ustekizunak geiegizkoak badira ere. Bere aurreneko idazlanean Mokoroaren Genio y Lengua aipatzen zizun ango zenbait ustekizun gaitzetsiz. Orain Mokoroa ere tartetu da eztabaida ortan «Karta Semi-Abierta» batekin Villasanteri zuzendua. Au ez da argitaratua izan, bainan kopiak zabaldu dira. Oso idazki luzea da ta tajuz idatzia.

        Euzko-Gogoaren bi urteetako arkibidea antola dizut. Emen igortzen dizut. Ederki gure aldizkariaren lana nabarmentzen da. Zure idazti berriarentzat itzaurrea idazten saiatuko naiz, bainan lenik gai ortaz ari diren liburu batzu nai nituke. Esaidazu arren, zein ditezken egokien erosi ditzadan.

        Gaurkoz aski. Ene agurrik laztanena orizu euskeraren baitan.