—198—

NEMESIO ETXANIZi

Donostiara

Caracas, 1960-VIII-26

        Jaun agurgarri,

        Arrigarri idaztekotan nengoen, baina agurgarri obeto izango zalakoan edo irrist egin didate atzak nere makina koxkor onetan. Zure gutun ederra jaso nuela, orra nere berrietan irtenena, eta gainera atseginez irakurri nuela.

        Gure Irrintziko ixtiluak bukatuxe dira. Bestelako bakea. Orain beintzat patxara osoan neure lantxoei ekin dezaieket. Alderdin idazteko dinostazu. Egia esan ez dut bat ere gogorik politika gaietaz aritzeko. Kokoteraino nago politikarekin eta erabakita gainera gai orietaz ezertxo ere ez idazteko euskeraz gure aldizkari erdeldunetan. Ez dut ikusi nai gure aberri izkera eskean erdal-aldizkarietan. Alderdiak euskera utsezko aldizkaria sortzen ez duen bitartean, ez dut ezer ere idatziko. Alperrik ari zerate zu eta Zaitegi nere lantxoak Alderdirako eskatzen. Lotsagarria da, eta lotsakizun ori urte asko dira Alderdik bere lepo-gainean daramala, abertzale izenezko eralguntzak erderaz aritzea, eta erderaz gailenki. Okerrok zuzentzen ez ditugun bitartean, ixilik egongo naiz ni beintzat. Nola eska dezaiokegu menperatzaileari euskera aintzat ar dezala, geu, abertzale izenezkook arbuiatu ta baztertzen ari geran bitartean? Gai ontan, ele auzian alegia, gizonkiago jokatzen ezpaldin badute gure agintariek, alea jacta est, gureak egin du, naiz-ta apaiz bateri atsegin izan ez esaera ori, gureak egin du noski.

        Ez nauzu erdikide espainar alderdi txatxu, itsu eta ertsi oriekiko erakusten duzun zure biotz onegi orrekin. Ez ditugu inoiz ere gureganatu aal izango, ez eztiakin eztare ozpinakin. Beraz gure alegin guztiak gureari arnas eta indar ematera zuzendu bear genituke, gutar ez direnekiko xurikeri ta legunkeriak aldebat utzi-ta. Naizta aipatu alderdiok jorratu ez, utz ditzagun eurak euretara, atzetik ibili gabe txakurtxoak bezala. Indar ta arnas artzen ikusten baldin bagaitute, eurak etorriko dira guregana.

        Olerki polit bi ikusi ditut Eganen zuk itzulirik. Euskeraz onduak esan ditezke, ain daude ederki biurtuta. Zenbaki berean nere lantxo bat ere agertzen da «Mondragoeko erreketaren kantua», irakur-saio bat ozta. Ez dakit zer derizkiozun nere saio orri eta jakin nai nuke. Orainartekoak baino askoz argiago dagoela nik uste.

        Zeletak ezertxo ere ez dit bidali, eta ainbeste liburu argitaratu dira nik ez dauzkatanak: Txillardegirena. Zirika S. Martinena, Manzisidorren bigarren liburua, eta beste asko, orain burura ez datozkidanak. Egia esan emen ere oso gaizki gabiltz diru-kontuan, ala ere liburuok ordaintzeko beste inguratuko nukela nik uste. Bialtzekotan, esaiozu neri zuzenean igortzeko, bitartekoekin ibili gabe, gainera Urresti jauna niregandik mila kilometro baino urrunago bizi dira, eta ortik aisago etortzen dira gauzak korrioz emen barruan baino.

        Gure Platonek zer dio? Zorretan nago arekin ere, zor bikoitza. Eskatu gabe amabi Goldaketan biali zizkidan eta emen nabil nori saldu ezin asmaturik. Zuek or ez zerate ondo konturatzen, baina emengo euskotarrek ez dute ezta erderarik ere irakurtzen, ain gutxi euskerarik: banku paperen lumeroekin itsututa dabiltza eta ez dakite beste gauzarik irakurtzen. Eta orain diru-paperak ere urritzen ari dira, eta nola! Ni neu, orrako gogoz nago eta emengo askok bezela bidea garbi banuke or sartzeko, ez bat ez bi, aberrira joango nintzake. Ortik ikus nora iristen ari geran emen. Asko ta asko ari dira emendik iges egiten etorkizunik ez dutelako ikusten.

        Txaldankeri askotxo idatzi ditudalakoan nago areago nere eskutitz au luzatzeko. Beraz ementxe dagit kulatz, Eganekoek lioketenez eta beste bat artio. Orixe zertan dabilkigu? Ez dut aspaldi ontan aren berririk. Zer edo zer esango al didazu.

        Anartean adiskide onen ostikadarik leunena ar ezazu.

        Agindu beti ere.