—103—

JOKIN ZAITEGIri

Guatemalara

Paris, 1953-IV-17

        Ene adiskide laztana:

        Luzeritxian zaudeke, nonbait, aspaldi ontan nere berririk izan ez duzulako. Eri izan naiz sukar aundi baten mende. Osagileak iru agertu egin dizkit eta gaxoaldietan oi bezala, zintzo aztertu nindun. Ezertxo ere ez zidan biri, biotz eta gibelean aurkitu. Odol eta gernu ikerpenak ere egin zizkidaten, oiek ere eza eman zuten. Orain sendabidean arkitzen naiz berriz ere, lanari ekiteko gertu. Aspaldi ontan ezin izan ditut nere adiskideekiko zorrak kitatu, eta zor aundiak ditut izan ere, aundiena zurekiko. Beaz adiskide, zor ori betetzera natorkizu, aztu zaitudanik inoiz ere ez dezazun uste.

        Lendik idatzita neuzkan zenbait liburuetaz kritikak igortzen dizkitzut, Etxaniz, Ametzaga, Iruretagoiena, Galdos eta beste zenbaitek egin argipenaz ere iritziak. Tokirik izango duzu, nonbait, zere aldizkari ederrean, nere idazki kumeok argitaratzeko, ala baderizkiozu beintzat.

        Azkeneko Euzko-Gogoa jaso nizun. Ederki dator, beti bezala. Orixerena eztitan irakurri dut, olerki saila ere bai. Ametzagaren itzulpena ere jatorki egina dago. Ixuri geitxoago balu obe litzake, bainan ezin diteke oro eskatu. Hamleten itzulpena ederki dago, zure ta Orixen bideetatik ibilki. Arrigarria benetan nola jaun orrek euskeraren jabetasuna iritxi duen ikustea! Jarraibide ederra euskaldun alpertzar askorentzat.

        Naizta eri izan, ez naiz alperkeriaz egon. Nere adiskide batek, Venezuelan dago, euskal ikasbide berri bat antolatzeko eskatu zidan ingelerazko «English Through Pictures»en ariora. Atzo bukatu nuen ain zuzen, eta igorri ere nion lenbailen argitara dezan. Euskera-basikua bezala izango da ikasbide ori, 600 itzen gainean eraikia. Euskerarik bat ere ez dakitenentzat egina da, itz egiten ikas dezaten. Oro euskeraz, itz bat ere ez erderaz, eta esakun bakoitza irudiz argitua dator. On aundia egingo diola gure izkera arbuiatuari esan zidan adiskideak. Ala bedi. Nik beintzat aleginak oro egiten ditut, eta nigatik ez dedila gure izkuntza ondasun oiek iritxi gabe. Irureun orrialde izango ditu, gutxi gorabera, liburuxka orrek, eta datorren uztailerako argitaratuta egongo da.

        Emengo euskalzaleak etsipenez eri dauzkagu, Mirande bat. Ezin neurtu zenezake zer nolako lanak egin bear ditudan gure emengo euskalzaleen garra beti ere irazekita eukitzeko. Aspaldi ontan Mirandek ez du ezer ere idatzi. Eskatu diot lan sakon bat gure aldizkarirako idatzi dezan. Gainera Krutwig-ek bere eskolara makurtu du, eta lapurtar klasiku berri orri zearo emana daukagu gure olerkaria. Egia esan, Krutwig-ek baino askoz ere obekiago darabil Mirandek euskera berri ori, zentzun geiagoz, eta ez ditu aiek beste erdal-itz bere lanetan sartzen. Dena den, euskeraz idatzi dezatela beintzat.

        Ni guztiz lanpeturik arkitzen naiz, Euzko Deya, irrati eta beste zenbait tokietarako idazten. Ez dakit dagoneko zer gai autatu ere. Bainan lan okitu eta sakon bat egin nai nuke E-Gogoarako. Zertaz ez jakin. Bainan bearko dut.

        Zure ondoratzeko gogo bizia daukat, eta zure eskeiniak biotz-biotzean onarturik dauzkat. Bearrezko ote litzake ni orra aldatzea? Egia esan, emen oso gaizki nabil, jateko doi-doi ateratzen dut. Erabaki bearko dut bein betiko. Onela ezin nindeke bizi. Gainera zuk zer asmo dituzu E.-G.z? Ez nau bat ere arritzen ain atzeratua gure aldizkaria ibiltzeak. Lanik geiegi duzu gizajo orrek guzietara eltzeko. Errazti jauna, oso eri daukagu, eta ez dut uste sendatuko zaigunik. Marie Curie, osatetxean, osatebakuntza egin diote. Biziena dauka esteetan. Nolarebait antola bearko dut gure aldizkariaren emengo banakola. Arpidedunak egunero ai zaizkigu eltzen, beste alderditik alajaina.

        Agur adiskide eta besarkada zintzo bat ar ezazu.

        Beaz Orixe ez dagoela pozik nere itzulpenarekin. Bego trankil. Lo paketsuenean dago, eta ez dut uste Eliasek berak ere iratzarriko duenik. Idazten diozunean ene goraintziak igor izkiozu.

        Agur.