—203—

NEMESIO ETXANIZi

Donostiara

Caracas, 1961-VII-14

        Adiskide:

        Eskuartean dukezu onuzkero orain lenago egin nizun gutuna. Bear baino geiago luzatu dut gaurko au, txanponak biltzea ez dalako ain erreza naizta emen, urrezko Ameriketan bizi. Dena den, emen dioazkitzu ogeitamar dolar len esandakoez gainera beste mesede batzuk ere egin dizkidatzun: lenik Labaieni ordainduko diozu Auspoa-ren arpidearena eta dirua ortarako balitzaizu, erosidazu Aita Donostiaren Eguberri ere. Jakina, zure ibilbide eta siluenak ere, nere kontura; bai porsierto! Eta eskerrik asko aurretiez, baita barkatu ematen dizudan nekea. Jaunak ordainduko dizu.

        Lengobatean Platonolaren berriak ukan nituen, eta berri onak ala jainetan. Argitaratzera omen dioa bere liburu goitarra, dagoneko argitaratu ezpaldin badu, bada idatzita gero ilabetean gorde zuen gutuna maindire artean, letrak berotzeko edo... Dionez, «nik bai omen dezaket» (gaxoa, ez daki ondo zer dion) eta zenbait ale emen gaindi saltzeko mesedez. Ez dakit nola, baina aleginak egingo ditut beintzat liburu batzuk saltzeko, ez noski berak nai lituken beste. Onak zeudek emengo euskaldunak Platon euskeraz irakurtzen asteko! Diru paperen lumeroak, eta kito! Oiek ez dute besterik irakurtzen. Gal-gal jartzen naiz, eta oraintxe ere itzalak botako nituke euskaldun kirtenen aurka. Nagon ixilik, Jainkoaren amoriarren!

        Zamuka zuri au beztu nai, eta ez jakin nola! Auek ixtiluak! Jakingo duzu, noski, nere adiskide aundi bati jazo zaiona: mugara eldu eta Martutenen sartu dute, ilabete or igarotzera joan da gizona, emengo igarobidearekin eta orko agintariaren ordezkoaren baimenarekin joan da gizona. Nik baino urte bete geroago alde egin zuen ortik (amairu urte aundi) eta oraindik ere or diraute len bezin setati giza odolgorriok. Zoaz, zoaz orra! Ni arrapatuko banindukete, txiki txiki egingo nindukete. Egunen baten ala ere igarobidea aterako dut eta orko ordezkariarengana joango naiz baimen eske. Ematen baldin badit, bereak eta zakur beltzarenak entzun bearko dizkit, bai orixe! Ez dago eskubiderik, orren beste urteren buruan, nere lagunari egin diotena egiteko.

        Emen dana jakiten da, Nemesio, eta urgazlearen kontua ere oso osorik jakin dut. Badakit nork eragotzi zuen nere izentapena batzar osoak ontzat artuta gero. Ez uste bat ere sumindu naizenik orregatik. Ala ere nere erriko arrantzaliek kontatzen zuten Getariko apaiz zarraren ipuia datorkit gogora: Agertu omen zan kulpituan bere sermoia egitego eta ala asi omen zan «Zenbat otarka lur ditu Santiantongo mendi tontor orrek?» (Baldin bizkaitar zitalikan arkitzen bada tenplu santu onetan, irten dedila kanpora!) Berriz ere diot: «Zenbat otarka lur ditu Santiantongo mendi tontor orrek?» Eta bizkaitar batek korutik: «Jauna otarra mendiaren neurrikoa bada, Bat» Ala ere bizkaitarrak, tenplutik irten bear izan zuen. Naiago dut ordea bizkaitar zital izan, merkatari etorri baino.

        Antxetaren berririk ez dut. Gizon ori galdu edo eginda or nunbait. Satisfazio podriduak usteldu edo egin digu, arin gainera. Badakit Aurrek idatzi zizula. Atzo joan zan gizajoa El Tigrera ea an zerbait arkitzen ote zuen. Oso zori txarra izan du gizajoak emen beintzat. Guk ere ez dugu askoz obeagoa izan esatea lotsagarria bada ere.

        Naiko kirtenkeri idatzi ditudala uste dut, beraz ementxe bukatzera noa ia papera ere bukatu da ta.

        Mila goraintzi orko adiskideei, eta zuk artu ezazu erbestezar onen euskal-agurrik gartsuena.

        Beste bat arte.