—142—

NEMESIO ETXANIZi

Donostiara

Guatemala, 1954-XII-18

        Adiskide laztan-gogor:

        Nere gaurko jardunak laburragoa bearko zure azkenekoa baino, oso nabil bada lanpeturik, gabon-idazkiak dirala-ta. Orra nundik, Orixek aurreak artu zizkitzun! Beraz, ondo orniturik zaudeke noski emengo kontuz. Berriak beude beste baterako. Bainan, aztu baino, bioakizu nere gabon-besarkada sendoena, agurrerako utzi gabe. Eguerri ta urte berri on adiskide, eta datorkigun euskal-izarra orainartekoak bainon distiratsuagoa izango al zaigu! Bearko bestela, eztakit nora bear dugun!

        Or igorri dizut zenbaki berria ere, mardula eguno bada! 64 orrialde, letra txikiz eta lan ederrez apaindua. Azaleko ipurdi edo ikurri ori ere kendu diogu oraingo oni, bazterrak geiegi lurrindu ez ditzan. Dakusunez, gertu gaude zuen esanetara makurtzeko. Betiko ibiliko gerala berandu diozu... eta obe genukela aldizkaria Lapurdin edo irarri... Eta zergatik ez or? Merkeago, mila bider merkeago egingo liguteke Lapurdin baino. Ondo ezagutzen ditut ango salneurriak, eta ez dut uste emengoekin alde aundirik eukiko luketenik. Eta beste bat oraindik! Aldizkaria, Zaitegik nai bezela agertuko ote litzake? Or jarriko luken ordezkariak, ez ote luke bere legea ezarriko? Au kendu, bestea ezarri... Eta guk emen besten menpean egon bear eta gainera sakeletik dirua ateratzen... Eta nun bilatu, guk bezin euskaltzaletasun beroz buru gainean egiteko ori artuko lukena? Aldizkaria, bear bezala ateratzea ez da txantxetako gauza, eta lanak ematen ditu eta aundiak alajaina! Obe zenukete, aldizkingi berri bat zeuek egin, gureari itzal egingo balio ere. Baina guk bezela, dana euskeraz..., ez erdera ta euskeraz, are obekiago gure erria arroztutzeko.

        Ez dut irakurri Ikaskuntzaren Deiari egin diozun erantzuna. Emen urrutitxo bizi gera, ala ere il ontako Euzko Deya jaso genun —egalontziz bialtzen didate—, bainan an ez nun zurerik ikusi. Urrengorako utziko zuten noski. Dei orrek, iruzkinik merezi luke. Ez ditut zenbait esan aintzat artzen. Betiko lelo au, beste askoren artean: «oraingoan euskera ondatzeko inoiz baino bide ugariago ditutela gure etsaiek». Egia baiki, baina egun «inoiz baino bide ugariagoak ere ba ditugu euskera indartzeko, ondatzeko darabilzkiten bide ber-berak. Garestiegiak dirala, gure eskumenean ez daudela... aitzakiak... Euskaldun lukurren aitzakiak. Orain arte bezin lukur badiraute gure aberatsek eta euskaldunek, ez dugu inoiz euskerarik jasoko. Bai adiskide: kinema, irratia, egunerokoa, dantzaleku euskaldunak aldizkari ederrak, aur-liburu apainak, dana dana bear dugu euskerari eusteko, naiz garestiak izan. Bainan guztion gainetik, zaletasun, adore, kemen eta barrabil, eta erderari maite ta loxintzak egiteari utzi, euskera zakarra lantzeko. Beraz, argi dago, galbidean neurrikoak ditugu, xusperbideak ere.

        Pozten naiz, ikasleak euskeraganatzen ari diralako. Ala ere Ibarra jaunak, neri, atsekabe aundiak eman dizkit: ogi bedeinkatua bezela zabaltzen ibili omen dira liburutxo ori ortik zear, eta idazti saltzaile batzuk aserretu dira eurak ordaindu ondoren ezin saldu ditutelako... Nere negoziuak ondagarriak izango dira beti ere. Auxe da elorria! Euskera beti debalde eman bear, eta erdera diru ederren truke erosteko ez daukate lotsarik euskaldun ergelek... Urrengoan azentuetaz. Zure Katuarena datorren zenbakian dioa eta betorkigu lenbailen eleberria...

        Mila goraintzi ezagunei. Eta berriz ere besarkada.