—149—

JOKIN ZAITEGIri

Arrasatera

Guatemala, 1956-II-14

        Adiskide bikain,

        Atzo eskuetara zitzaidan zure gutuna; mugonez alajaina, bada ostegunean aterako naiz Caracaserako K.L.M.ko egalontziz. Alperrak izan ditut alegin guziak ontzia iristeko; agi danez, Europerako ugariagoak dira haimisphairi (ez ote polita itza) ontarako baino. Astunak ontziz, nere liburuak alegia, ontziz igorri ditut; auskalo noiz jasoko ditudan. Bestela, ez nun dirurik izango zama astun ori ordaintzeko. Eta dirua aitatu dudan ezkero, goazen kontuetara.

        Atxikita bialtzen dizkizut kontu guziak, il ontakoak ez. Izan ere il ontan egin dudan bilketa, urria izan da eguno bada! Eun eta akats, nere eralketak ordaintzeko ozta, bada egunotan bestetan baino geiago eralgi dut, ez dakit zer dala-ta. Mameme-ri eskura eman dizkiot dagozkionak, eta pozik gelditu zan, ezpaizitun itxaron. Kontuetatik ikusiko duzu zenbat tokatu zitzaion. Nerekin joango da San Salvadorrera ostegunean, bidenabar.

        Zure kitatxoa gaur igorri dizut laurlekotan aldatua Credit Hipotekariren bitartez. Laister jasoko dituzu nunbait. Mila berreun eta irugoitamabi dollar dituzu, ingi muturrak dakarren aldaketan. Ez da asko, baina ez dira astantzekoak. Lanak eman dizkit zeregin onek, bainan ezin nindeke kexatu, onturrak ere eman baidizkit, ikusiko duzunez. Beraz oraindik, digorkizudan ingitik dakuskezunez, bi mila irureun eta berrogeitamabi gelditzen dira biltzeko. Egiteko ori, Mamemeri galdetu ondoren, zadorlariari utzi diot euneko amarren alderako. Kontu berezi bat irikitzeko esan diot, eta diruok, bildu-ala an sartzeko, zuen artean banatzeko. Zerbait jasoko du, dana ez dut uste, bada dakizunez nagiak orain ere nagi diraute eta kontu zarrak beti txarrak. Ala ere ez da galtzekoa domu ori, eta aleginak egingo ditu zadorlariak batzeko. Nik pozik utziko nun Venezuelara joatea, aurreko ilabeteetan bezala zordunak erantzun izan balute il ontan, baina guztiz atzera dabiltz, ordaintzeko batere gogorik gabe. Gainera apaiz berriarekin ez dago deus egiterik. Geroago ta minkaitzago ageri da nerekiko. Eman diodan laguntasunaren alderako eskerrik ere ez dit egin; etxea ta giltzak eman dizkidala arpegira jaurti bai. Lotsagabea alakoa! Nerekikoak egin ditu sekulakotz.

        Ikastetxean berreun eta ogeitamar ikasle izenpetu dira, talde polita. Barrukoak ogeitamabost, orain arte. Acuña apaiz gaztea artu du laguntzat, bainan ez dut uste laguntasun orrek luzaro iraungo dunik. Ark ematen ditu guk ematen genitun ikastolak, latinak eta philosophiak. Goikoleak ez du ezertxo ere irakasten. Beldur nunbait. Barrurako ez dauka apaizik, beraz barrukoak erdi gesalai daude artzai gabe. Anderrek darraiki an, eta ark artzen ditu ango ardurak. Orra labur emengo ipuinak. Azkenak eta laburrak.

        Zer dabiltzu zurubietatik erortzen? Olako txoripilorik! Baionara joango zinan bada, soinburua lokatzen. Asko poztu nau zure berriak, eta biotza xuspertu didate. Egingo al duzu zerbait E.-G. irozotzeko. Esan bearrik ez ni beti bezela laguntzeko prest naukazula. Egia esan, ez dut gauz aundirik ondu zu joan zinanetik; euskel-sorotik barreiaegi ibili naiz, bilduko naiz ordea. Bearko... nola utzi bestela gere euskera ondatzen? Ez orixe. Ikusiko dut zer egin diteken Caracasen. Idatzi beintzat idatziko dut, zer gerta ere.

        Zer dabil Iturriak? Etzaizkit batere atsegin izan zure gutunean aldatzen dizkidatzun itzak. Ageri danez ez du zure zelaigunera burua jaso iritzia idaztekotan; errekara ekarri nai izan zaitu, eta zuk etzenun errekarako idatzi. Noiz zabaldu bear ote ditute begiak eta biotzak euskera goi mailetan ere aintzat artzeko. Esan nun E.-G.n eta orain ere berriz diot; antxe oinazpian idauki nai dute beti gure ele errukarri au. Eta orrela irautekotan, ez dugu inoiz aurrerarik egingo. Esaiozu Iturriari, ikus bazeneza, beste izkuntzetan bezela euskeraz ere, mugak eta mailak bear bezela bereizi bear dirala iritzi bat eman aurretik; beste izkerak iritxi ez dutena gureak iritzi bear ote du gero? Ez ote geiegitxo? Mirande aldiz, zurrago ta jakintsuago ari zaizu bere iritzian. Ageri du euskera jakintza garairako ere nai dula, ez besteak bezela.

        Aspaldi ez dut ezerxo ere E.-G.rako jaso, ez idazkirik ez idazlanik. Ageri danez, gure irakurle ta idazleak jabetuak dituzu oro egin duzun aldaketarekin. Ez dut beraz gai ortan emateko berririk.

        Zure gauzetatik, burua, irratikina ta Enziklopedia gelditu zaizkit saltzeke. Baleike irratikina, gaur saltzea. Esango dizut beste gutunen batean garatza gertatu ote dan. Burua Mameme-k eraman nai du. Emango ote diot? Gelditzen ezpazaizu, ark eramana duzu.

        Orra eman gogo nizkizun berriak. Eta milesker, nere burua aurrera ateratzeko bidea eman didazulako. Bestela gorriak ikus bear nitun. Uste baino geiago kosta zait nere ibilaldi au; lareun dolarretik gora. Eskerrak zuri zerbait gelditu zait Caracasen eskutsik ez agertzeko.

        Liburu berriak Bilbotik bialduko dizkidate noski. Kattalin-en gogoetak orixe ez zait errez izango eskuratzea. Ez ote zenidake zeorrek bialiko? Atsegin litzaidaken beste gutunen bate ere, pozik jasoko nuke zuk biali-ta. Orra nere zuzenbide berria: Santa Bárbara a Tienda Honda - Edificio Torino, Apartamento nº 8 - Caracas (Venezuela)

        Emen arkituko nauzu beti ere euskeraren alde zuri laguntzeko.

        Mila goraintzi orko adiskideei, eta alako batean idatziko dieda, batez ere Etxanizi, zorretan nauka-ta.

        Ar ezazu ene besarkarik anaikorrena. Beti zure euskera baitan.