—201—

NEMESIO ETXANIZi

Donostiara

Caracas, 1961-I-24

        Apaiz argi,

        Abenduaren amaxeiko zure gutuna atzo eskuetara zitzaidan, urtarrilak 23. Ez da beraz bareak baino lasterrago ibili jet-egalontzien garai tximista onetan. Idazkazalean liberatxo bat ipini bearrean, libera erditxo bat jarri zioten eta or etorri da zure mezua. Ez da ba nerea izan errua, erantzuna ainbeste luzatzea. Ala ere milesker ainbat berri bidali dizkidazulako.

        Emen nabilkizu ni oraindik nere buruausteak konpontzeke. Urte-berriak ez dit argi berririk ekarri nere lainoak uxatzeko. Alper alperrik ibili naiz kask ate batean eta kask bestean, lan eske. Itz onak, orra zer atera dudan nere ibilaldi minkaitz auetan, besterik deus. Aundia da izan ere gure artean gertatzen dana, ez or bakarrik baita emen ere. Askok eta askok esaten zidaten lanean negoenean, ia nola jarraitu nezakean lan artan. Utzi nun ba... eta gaur inork ere ez dit ezer galdetzen ezta ere laguntzen beste lan bat arkitzeko. Bai zera! Oso garai okerretan bizi gerala, aldi obeagoak etorriko dirala, puxkat itxoiteko, abar eta abar. Ezta Drotxil bainintzake ere. Diru-jabe izatekotan, auskalo nora biali nituen emengo lurralde au eta bertako euskaldun eta biztanle guztiak ere, zakurraren salara bai gutxienez. Baina ementxe ibili bear arik eta zerbait bilatu arte eta ez da gauz errexa izango. Ni ere pozikago egongo nintzake eta gainera euskal-lanean ere gogozago ariko nintzake. Egia esan, elkorraldi zakar baten menpean arkitzen naiz emen ezertarako ere ez adorerik ez gogorik gabe. Ez dakizu zenbat denbora galtzen dudan nere gogoeta ilunen artean. Aki, aki eginda nago. Utz ditzadan alde batera amets beltzok zuk, gaixo orrek, ez duzu bat ere errurik neri gertatzen zaidanarekin-eta.

        Aspaldi irakurri nuen zuk diozun El rebelde de Jerusalem eta pozik irakurri ere. Zer ikasi ugari daukagu euskaldunok liburu ortan eta ederki egingo duzu bere mamia euskaldunen artean banatzea, gure txepelak noizpait pizkortzen ote diran Ben Jehudak darion berotasunera. Baina bada beste liburu bat orren ainakoa edo garaiagoa Rebelión en Tierra Santa deritzaiona Irgum-eko buru izan zan Beguin-ek idatzia. Ortxe agiri da bizi-bizirik israeldarren burruka gorria beren lurraldea askatzeko. Idazti onek ere on asko egingo luke euskotarren artean, irakurtzen balekite. Buenos Airesen bila dezakezu, nai balin baduzu antxean argitaratua izan baita hebreotik itzulita. Orrelako liburu beroak irakurri ondoren auxe etortzen zait neri burura: Gu euskotarrok, txepel batzuk gerala eta bizitzerik ere ez dugula merezi. Aiek, israeldarrek, lenengoz izkuntza askatu zuten eta ondoren aberria. Eta guk, euskera askatzen ez dugun bitartean ez dugu lurrik ere askatuko. Ez dezagula txakur-ametsik egin. Bada beste liburu bat ere, oso egokia ebertarren auziaz, eta or argitaratua gainera, Bartzelonan, Exodo deritzaiona, Talleres Gráficos de Editorial Bruguera, S. A. Mora la Nueva (antes Proyecto), 2, Barcelona. Dagoneko bost argitaraldi izan ditu. Eleberri antzera egina da, baina irakurgarria oso.

        Zure asmoak oso dira garaiak eta egokiak gure euskerari laguntzeko. Baina nork ortara ekarri gure aberatsak? Begiko makarrik ere emango ez luketen gizon auekin ez dago zereginik. Izkuntzari laguntzen mila bider mutilagoak izan dira katalan aberatsak. Aiek bai, beren ondasunak parrastan jarri zituten katalana zegoen zulo beltzetik argitara ateratzeko. Gure aberatsak berriz, zerbait aundi egiteko daude oraindik. Au ere gure kaxkarkeriaren agiri bat besterik ezta.

        Pozten naiz gure Orixe ain pijo arkitzen delako. Eskutitz bat egin nion Orexara emengo baten asmoak azalduz. Bear bada, itzez ere esango zizkion oraingo, ortik dabil bada gizon ori. Ikus badezazu, emaizkiozu nere goraintzirik beroenak Orixeri.

        Ez dut aberasterik izango noski, ezta orra joaterik ere. Ala ere Jaunari ez dakiola emen nere ezurrak uzterik. Erregalu ori baino ezpada ere Euskalerriari utzi nai nioke. Euskaltzaindikoek ez didate oraindik ezertxo ere esan, beraz ez dut urgazlearenik sinisten. Bizkaiko apaizen berriak oso saminak dira. Noiz moztuko dizkiote egoak ango episkopo ergelari? Benetan agintariaren begiraleak, ez artzai are gutxiago gotzai eliz ama deunak naiko lukenez. Baina, okerrena, erria elizatik aldenduko digutela, eskisma bideratzen ari dira-ta.

        Urrengoan, bidali arren, orko euskal jai eta beste gora-beraren berriak.

        Emen naukazu ni ere euskerari laguntzeko beti prest. Ar ezazu, adiskide duzun onen agur bero bat.