—214—

JON MIRANDEri

Parisera

Caracas, 1962-XI-12

        Adiskide maitea:

        Naiz izan ez siniskeritsu, amairuak jo aurretik amabian erantzun nai nioke zure gutun ederrari. Eztakit nora begira egon naizen ain luzaro zuri erantzun gabe eta bitartean egunak eta ilabeteak lasterka bizi batean ene begien aitzinean amildu zaizkit tulunbio ikaragarrienean... Eta au idatzi ondoren amairuak eta amalauak ere gainak artu dizkidate, eta egun 15, berriz jarri naiz idazmakina astintzen. Tupustarririk ez al zait sortuko oraingoan.

        Naigabeak artu ninduen zure azken gutuna irakurtzerakoan. Zure aitaren eritasunak biziki kezkatu ninduen, eta nahikari onenak biali nai nizkitzuke haren osasunaren alderako. Beti ere gure guraso maiteak adin batera ezkero, osasunaren kezka sortzen digute, eta segur aski kezka orrek zu ere artega ibilia zaitu adiskide maite ori. Letra hau jasotzerakoan alderdi ortatik kezka be nai zinduzket.

        Igelaren bigarren errunaldia luzaro eztela iritxi zen ene eskuetara. Erran bearrik ez pozez gainezka irakurri dudanik. Bainan laudorio geiegi eskeintzen ditiozuelakoan nago ene izen xume eta xikin oni, batere lustro gabeko ekotx oni (Paul gurenaren itzekin mintzatzeko). Ala ere nere esker-ona zueri erakutsi gabe eznuke nai egon are xikinagotzat jo ez dezazuten nere izen erromesa.

        Euskaldun askorentzat apho beltz bat bezala agertzen dela zuen igela diozu. Gaxoak! Gure jende ikasien artean eztago gure populuaren umore onik ere. Gure gizabarra beti izan da eta oraindik ere humor zalea (in sensu ar[...]co) eta humore orren aztarnak galdu ditugu guk erbesteko eskoletan murgil eta [...]ri ibili geranok. Zenbat eta zenbat humorez beterikako autu entzun ote nituen nere erriko arrantzale eta baserritarren artean, autu geienok gainera, orlegiz idatziak. Zuen «txikitoak» guziz arkitu ditut ernagarriak. Lhanderen iztegian ikusi nuen «xikito» xuberoko pertsu mota bat zela, bainan Igelan ikusi arte ez nituen ezagutzen. Merezi du xikito-lantzea eta zabaltzea. Itz batean esateko, zuen orri alde guztiak oso arkitu ditut irakurgarri eta irkaitzez beteak. Irkaitz ori euskaldunen ezpainetan berriz ere lora-arazi bear dugu, eta zuen bidea ortarako aparta dela derizkiot. Ez kasurik egin erdel-kazeten egileai, aurrera beti. Ikusi dut batek dioela «inprimatu» bear zenuketela zuen aldizkaritxoa. Bainan ortarako diru-laguntasuna? Euskaldunok onulari merkeegiak gera, diru-emaile garestiak eta inprimatuko baldin baduzute diru-laguntza ori bear. Arpidedunak ugalduko balirake egingarri litzake baina nola sortu arpidedunok? Dena den nik bederen bizi luze eta oparo bat opatzen diot Igelari. Ez al zaigu inoiz itoko!

        Euskaldunetaz diostasunarekin zearo ados nago zurekin. Gure etnia eta gure kultura ukatuz ez goazila inora ere alegia. Eta abertzale otsez gure jendeartean, orixe besterik ez dugu ikusten. Ni bekainak baino goragoraino nago gure jendeen erdel-zalekeriekin. Euskera indartzen eztugun bitartean, eztugu kulturarik ezta ere etniarik izango, eta orrelako erri doakabea eiera-arri bat lepoan ezarrita itxaso sakonera iraiztea besterik eztu merezi. Inoiz irikiko ote ditugu begiak bear bezala egi betea ikusteko? Nere dudak ditut.

        Etzaitela alere geiegi samurtu eta mindu gure jendeen esanekin. Arpegi eman bear diegu, eta geure opilari ikatz egin, atzenean ere gurea izango baita gurenda, ez ergel maxialariena. Eta onenbertzez amaitzera noa ez erran gabe, ene esker-ona Txomini erakusteko. Ene goraintziak zure aitarentzat eta zuk ar ezazu adiskide onen agurrik beroena. Ortzik jagon zaitzala!

        Eskutitza lasterka bizian idatzi dut. Juduartean nabil eta oraintxe ari naiz egiazki ondo ezagutzen. Ler zorian bizi naiz, eta alako batean eztanda egingo dut.

        Gorago ezarri dizut ene zuzenbide berria. Azkena izango al da! Erranen duzu zere kautan! Zer darabil gizon orrek ainbeste aldakuntzarekin? Elas, etxe zabalagoa bear ta aldatu gera... amaikagarren pisu batera... nere oinpean zabal-zabal Caracas ikusteko. Badakizu non duzun gure etxea nai duzunerako.

        Nun dire Peillendarrak. Esaiozu Txomini irakurri ditudala bere lanak (esk[...]buak) Eganen eta aunitz agradatu zaizkidala, pinturaz egin duena batik bat. Eta mutila dugula zaharoa erabiltzen. Goraintzi minak ene partez.

        Eta ementxen egiten dut kulatz (ez du ikustekorik uzkiarekin) puntuarekin baizik. Ala ere emen gelditzen zaizu adiskide au zure berri ta a[...]en aiduru. Ortziren tuntunak esna bitza euskotarrak oro!

        Ar ezazu ene besarkadarik beroena adiskide maite orrek.

        Anvelopa hunen barnean digortzut azkeneko Irrintzi, baso-zaldiaren irrintzina. Itsasoz bialtzen dizkitzut bortzpasei banako orko adiskideen artean banatu ditzatzun, ala baderizkiotzu. Gehiago nahi bazenituke eskatu ardura gabe.