—221—

NEMESIO ETXANIZi

Donostiara

Caracas, 1963-VI-14

        Adiskide luzakor:

        Jaso nuen zure gutuna eta andik iru egunera etorri zitzaizkidan liburuak, bat ez beste guztiak. Bat ori P. de Urbelen Sancho el Mayor de Navarra zan. Ea bialtzen didaten ori ere praile orren esankizunak nolarebait azter eta ikas ditzadan.

        Eta euskerazko berririk ez al da agertu? Antzu dabilkigu oraingo ontan gure literatura oparoa. Zer gertatzen da? Aldizkariak ere, guztiz dabiltza atzerakor. Egan agertu zala esan zidaten ala ere ezta nere eskuetaratu oraindik. Zeruko Argia bai etorri zaizkit, 7-8.en zenbakiak. Ederra egin didate ordea. Izena aldatu eta abizena ere bai. Nork eman die jaun oriei ortarako eskubiderik. Karta gogor bat idatzi nien, eta ementxen bialtzen dizut aldaki bat ikus dezazun. Gogorra da baina etzuten besterik merezi egin didaten laidoa aundia izan da-ta. Zer uste dute? Nere adinean nere izen-abizenak ukatuko ditudala. Ez orixe, ezta munduko bizar guztiekaitik ere.

        Zaitegiren berri galdetzen zenidan. Azken aldi onetan bi idazki egin dizkit. Ageri denez, oso dago lanpeturik bere parroku arazoarekin; «ez omen txantxetakoa» egiteko ori. Alako erri koxkor batean ater unerik aski izango du noski euskerari eskeintzeko, baina ezetz dio, eta Orixeren goratzarrerako aita Onaindiak eskatu zion lantxoa, beste bateri eragiteko idatzi omen zion, euskerazko ez libururik ezta paper-muturrik ere eztaukalako. Bestela, ondo omen dago gure Platon txikia. Beste zure barano-gutuneko nor-ak ere, ongi daude, dakizunez bakoitza bere bidetik, bata el Tigren eta bestea bere paradisuan. Aspaldion ikusi ere eztut egin Egañarik. Lengo batean ots egin zidan ala ere nere osasuna nola zijoan galdezka.

        Oso ibili naiz gaizki oineko biatz batekin. Zoldu zitzaidan eta sekula oinazeak egari bear izan ditut, eta oraindik etzait zearo sendatu. Zartzaroko ajeak... Okerrena lorik egiten ere etzidala uzten, ala ere enuen bein ere lanera uts egin. Zarra baina zaila, ez oraingo gazteak bezela edozein pupurekin etxean gelditzen direnak...

        Eta orko gotzaitzat nor izendatu dute? Ezer eztut oraindik jakin, eta soka-tira gogorrean dabiltzala dirudit. Naigabe aundia artu nuen Jon ogeitairugarrenaren eriotzarekin. Kostako zaio eliz-ama dontsuari beste alako doipuru bilatzea. Beinipein egurats garbi ederra eman zion Jonen eliz zahar oni.

        Bukatu dut Orixeri buruz ari nuen idazlana. Luze xamarra atera zait, bainan naiko jakingarria. Barkatu nere goraltzak neonek egiten baditut, besten zai ez egotearren da. Datorren astean igorriko diot Onaindiari, zenbait zita eta textu, sendotu ondoren.

        Besterik... deus. Ez ainbeste berantzeko zure gutunak, ezta zure eleberriak ere. Irrikatzen nago esaten didazun eleberri gordinsko ori irakurtzeko. Nola nai, ezta Miranderen Aur besoetakoa bezin gogorra izango. Eleberritxo gordina, baina bikaina. Zurea zer esanik ez, bikaina izango da noski, ain idazle aundi dagokion bezela. Eta orko mutur-jokak, bukatu al dira? Akademikoak alegia...

        Agur bero bat, eta bosteko sendo bat.