—235—

NEMESIO ETXANIZi

Donostiara

Caracas, 1966-III-20

        Adiskide pijo:

        Emen dut zure zortziko idazkia eta gaurko igande arratsalde auxe zuri eskeini nai nizuke zenbait lerro idatziaz. Eztaukat alako gogo andirik idazteko, baina emen natorkizu nagitasunari aurka eginaz zerbait esatera naizta esateko aundirik izan ez. Zeruko Argiaren nere urteko arpide-saria ordaindu zenuela diostazu. Ala ere lengo batean aldizkari ortako sobre bat jaso nuen eta barnean fakturatxo bat zekarren Pts. 210,-ekoa batere kitatu gabe, kantzelatu gabe alegia. Begira ezazu berriz ere nere kontua; ez dezatela uste praile bizartsuok beren kontua ordaindu naiezta nabilenik. Lengo astean ain zuzen, iru arpidedun biali nizkion amairu dolarreko txekearekin iruron aurtengo arpide-sariak ordaintzeko. Eztakit artu dutenik ere, eta ain dira jente pinak praileok gainera, kapaz ezertxo ere ez esateko. Ainbeste txeke bialdu ditut urte onen asieran ainbat euskal aldizkarietara, eta ba al dakizu? Iruk baizik ez didate idatzi jaso dutela esanaz, Egan, Lazkao eta Auspoa-k, beste guztiak mutis, itzik ere ez. Alakoxeak dira praileak, pinak oso... Nik uste iru oriek artu baldin baditute besteak ere jasoko zitutela txanponok... Bainan nik eztakit...

        Oraindik ezta iritxi Onaindiaren Jolasketak. Ori gizona. Ni arrituta nago gizon orrek nundik ateratzen duen ainbeste astirik jakin ezinda. Orain garizuma santuan, erririk erri dabil itzaldiak euskeraz egiten eta esaten zidan berrogeikaroa osorik komentutik kanpora emango zuela erririk erri. Eta ala ere, posture egingo nuke euskeraz idazteko betarik aterako duela. Jarraibide ederra ni bezelako alperrentzat. Txillardegiren azken liburua neri ere oso atsegin izan zait, euskal-auziari dagokion saila batez ere. Arrazoi guztiak ditu beintzat. Oso izan da eta oraindik ere da lasaia abertzaleen jokabidea euskeraren auzi larrian. Inoiz buru jabe gertatzen baldin bagera, ni neuk enuke inoiz ere bilinguismorik onartuko; lenengo egunetik euskera bearrezkotzat ezarriko nuke Euskadiko ikastola guztietan espainiarren eta prantsesen bideak jarraituaz. Ni eskolaratu nintzanean etzidan inork galdetu erderarik ote nekien; bertan asi zitzaizkidan erderaz, eta ala erdaldundu digute gure erri doakabea. Guk ere beste ainbeste egin bearko dugu, eta ori egiten ezpaldin badugu laister egingo du euskerarenak, Irlanderarenak Irlandan bezela; bilinguismoa dala-ta eztira gai izan berrogei urtean euren izkuntza jatorra berpizteko, eta osotoro ingelestuta or dabiltza errukarri; nai dutena esango dute, baina neretzat irlandarrak ingelesak baino eztira baitezpadako askatasunaren jabe izan arren. Eta egia esan Accion Vasca eta Partiduko erdel-jarioen menpean bizi baino naiago dut Aprikako zuluen artean bizi. Bijoa zakurraren salara euskera gabeko Euskadi maketua. Auzi ontan, Txillardegik bezela, nik ere eztut amor ematen, ezta emango ere. Eskerrak gazte jendea gogor datorkiguna, bestela zarrakaitik eta azinokoagatik, kakazarra...zearo daude maketuta, eta ez dute besterik nai agintaritza baino, ez noski Euskadiren onera, eure protxurako baizik. Esan nizula uste dut lenago euskerazko meza dalata emen izan ditugun istiluak; ezin burututa ibili gera emengo abertxaleekin; bada gero... Azkenean geuk irabazi genuen. Bear bada aurten elkar ikusiko dugu Donibanen edo. Orrako baimena eskatuko dut ala ere nere auzia nola dagoen jakiteko. Etxeko guziak dioaz Bilbora gure mutikotxuaren lenengo jaunartzea an ospatzeko. Dena dela garaiz adiraziko dizut. Gure aurrak poliki dakite euskeraz; emen ere guraso zintzoek badakite euskera zaitzen. Eta agur. Besarkada sendo bat.