—163—

TXOMIN PEILLENi

Parisera

Caracas, 1957-VI-25

        Txomin adiskide:

        Ustegabeko zure gutunak ezin esan besteko atsegina eman dit zuri eta zure etxadi maiteari buruz berri-onez gainezka datorkidalako batez ere. Are pozgarriago izan zait aspaldidanik nenbilelako kezkatan zurekin eta Robertekin zorretan nindagoelako. Eta zure gutun politak kezka guziak erauzteko almena izan du, eta ni makinara jartzeko ere, zenbait lerroño zuri idazteko.

        Egia esan, aspaldi ontan antzu nabilkizu euskal alorrean; ez dut ia ezertxo ere ondu. Eta lotsagarria da au benetan, ni bezelako euskaltzale batentzat, besteak euskal idazketara zirikatzen ibili naizen onentzat. Eta zeri dagokio ene antzualdi au? Ondo dakizunez, Txomin, idazleak ere akuilua bear du eta emen ez daukagu inolako akuilurik idazleok. Ez dut lurralde au bainon elkorragorik ikusi idaz-lanerako, euskerazkorako batez ere. Emengo eusko ospatuek, ez dira begiko zakarraz baino geiago arduratzen gure izkeraz. Bost ajola emengoei euskeragatik. Eta orrexek ematen dit, neri beintzat, minik aundiena. Eta abertzaleak omen dira... Zer nolako abertzaletasuna da ori geure geurea dan izkerari kasurik ere egiten ez diona? Gainez eginda nauka zorioneko abertzaletasun ergel orrek, gure izate guztia erdel ujolean ondatzen ari zaigun nazionalismu zital orrek. Ez dut nai ario ortako abertzaletasunik.

        Lotsaz gorrituko zinake, Txomin, emengo eusko-etxeara igante batez urbilduko bazinake. Jentez beterik, maitxo guziak jokolariz, edalez ta esalez gainezka... eta danak erderaz, gazteleraz barra-barra. Ezta Gaztela-etxea balitz ere. Eta orrek niri, nazka ematen dit, izugarrizko nazka eman ere. Eta orretxegatik ez naiz urbildu ere egiten etxe artara ezin-bertzean baizik. Badira ia iru-ilabete etxe artako solairurik ene oinez ikutu ez dudala. Naiago dut bakarrean nere etxe barnean ari, ez ango abertzale ergelen artean erderaz jardun. Zarrak eta gazteak danak berdinak. Emen sortutako gaztedia ta bei-gorotza berdin-berdinak. Okerrago oraindik. Gorotzak balio du zerbaiterako, ongarritzat baino ezpadare, eta ez da gutxi. Emengo gaztediak aldiz, ezertarako ere ez du balio zimaurtarako ere ez... Eta au benetan da deitoragarria. Esan bearrik ez, giltzetatik ateratako ezur bat bezelaxe nagoela emen, beti nere zuloan noiz sartuko ote naizen zai... Nun da gure Europa ederra? paregabeko Europa? Ez dago lurralde ori bezelakorik mundu zabalean. Alaper dukete esan Ameriketak, Ameriketak... Naiago dut mila bidar gure Europa zaharra bere aje ta eritasun guziekin... Bada oraindik mundu ontan dirua baino garaiago dan zerbait, Izpiritua alegia... Eta emen gaindi ez duzu orko izpiriturik arkituko, eta dirua ere nekez...

        Ala ere etsituta zakust, Txomin, orko abertzaleekin... Eta etsitzekoa da izan ere... euskeraz baino ezin ulertuzko prantzes parregarri batean beren konperentziak eman naiago dituten ergel oriekin... Noiz ikasiko ote dugu gere jabetasuna bear bezala guzien aitzinean erakusten, itsukeri ta berokeritan ibiltzeke? Polita jokoa, egin diezuna, Txomin, zeure euskal itzaldi orrekin. Ar itzatzu ene zorionik kartsuenak eta jarraik aurrerantzean ere bide ortatik. Ikus dezatela gure izkera ere zerbaiterako badala, eta oitu ditezela euskera entzutera...