Formakuntzaz

Argi dago aktore batek formatu egin behar duela. Argi dago edo ez dago hain argi? “Kontraesanak itxaropena dira”, Bertolt Brechtek esaten zuen bezala. Sarritan ikusi ditugu inongo formakuntzarik gabeko aktoreak izugarrizko arrakasta lortzen edota lan ikaragarri onak egiten. Sarritan, aktore amateurrak, ia inongo formakuntzarik gabe lan biribilak egiten. Baina bestalde, formakuntzarik gabeko aktoreetan sarritan ikusten da bakarrik lan egiteko duten joera. Aktuatzen ari direnean ez dakite lagunarekin lan egiten. Ez dute beren zilborretik haratago ikusten. Ez dutelako ikasi, ez direlako formatu, ez daukatelako teknikarik. Egia da, badirela berezko zerbait duten pertsonak. Energia bat, indar bat, sen bat, grazia bat, baina zein inportantea den harribitxi hori ondo leuntzea. Mikhail Txekhovek esango lukeen moduan: “Inspirazioa ezin da inposatu, apetatsua da. Horregatik, aktoreak beti teknika sendoa izan behar du oinarri”.

      Tadeusz Kantorrek ez zituen aktoreak nahi. Berak hautatutako pertsonekin egiten zuen lan, baina ez ziren ohiko aktoreak. Akorduan daukat, La Zarandakoek Manolo Chicharro pintore galiziarra entseguetara eraman zutenean Jerezen daukaten habeartera. Manolok ez zuen hilabete bakar bat iraun La Zarandakoekin. Madrilera bueltatu zenean, erotuta zeudela esaten zidan behin eta berriro. Pentsatzen dut, Manolok uste zuela antzerki entseguak egitea ordu gutxi batzuk sartzea zela eta listo! Eguna libre!

      Niri ere sarritan aitak galdetu izan dit, ea zertan pasatzen dugun hainbeste denbora entseatzen. Zertan pasatzen dugun etengabeko formakuntzan. Amak ez ordea. Ama brodatzailea daukat eta ondo asko daki zenbat puntada jo behar diren brodatutako arreo dotore batzuk egiteko.

      Ez dut edozein pertsona kathakalia egiten imajinatzen. Formakuntza urte luzeak behar dira kathakalia ikasteko. Biolina jotzen ikasteko ordu asko sartu behar dira. Japoniako noh aktore batek ordu asko sartu behar ditu. Mediku batek ordu asko sartu behar ditu. Formakuntzan.

      Zeamik dio “Lorea eduki nahi bada, lehenik eta behin hazia landatu behar da”, eta Eusebio Calongek erantsi: “Lorean datza gure inspirazioa, hazian gure lanbidea”.