ADEL — Artedrama Euskal Laborategia

Pertsona edo herri bati bere hizkuntza mozten diotenean,

emozioen jokamoldeko zerbaitez gabetzen diote,

hizketaren eta kantuaren ekintzen bitartez adierazten dena.

Eugenio Barba

Artedrama Euskal Laborategia behar batetik sortu zen. Euskarazko antzerkigintzak formakuntzarako, eztabaidarako, elkartrukerako, ikerketarako… espazio bat edota topagune bat sortzeko beharretik.

      Urduñako Nazioarteko Stagean, atseden tarte batean, Iñigo Aranbarri azkoitiarrarekin ping-pongean jokatzen ari nintzela gogoratzen dut. Biok ari ginen euskaraz, bera bere Azkoitiko hitanoan, ni nire Markina-Xemeingo hizkera zarratuan. Iñigori beste ikasleekin erdaraz entzuten nion bakoitzean azentu nabarmena antzematen zitzaion, ordea. Nire Madrilgo garaia oroitarazten zidan. Orduan nire buruari galdetu nion: guk, euskaldunok, noiz edukiko dugu aukera gure hizkuntzan soilik aritzeko? Zergatik Stage honetan euskarak hain leku txikia hartzen du? Gainera asko euskaldunak izanda! Bostetik bik euskara ez badakite, zergatik egin behar dugu denek erdaraz? Betiko galderak! Erantzuna dutenak! Bada, euskara hutsean antolatuko dugu beste topaketa bat. Eta horrela hasi ginen herri eta leku berri baten bila. Aulesti herriarekin topo egin nuen arte.

      Baina zergatik Aulesti? Antzerkia bizitzeko, sentitzeko, ikusteko modu berezia daukatelako bertako herritarrek, eta batez ere kultur adierazpenei dioten begiruneagatik. Herri parte-hartzailea da eta badago nolabaiteko gizarte kohesio bat. Euskalduna da, herri txikia eta azpiegitura minimoak dituena. Eta, gainera, udaletxean proiektua aurkeztu genuenean alkateak eman zigun erantzunagatik: “Kaleko espaloiak bi metrokoak izan ordez, metro batekoak izango dira, eta kulturan jarriko dugu dirua”. Ño! Inoiz alkate batek ez zidan horrelako erantzunik eman. Jon Bollar Tapete zen bera.

      2006. urtean izan zen lehen topaketa. Hamalau ikaslek eman zuten izena. Antzerki formakuntza eskaintzeaz aparte, gauetan ekitaldiak prestatu genituen ikasle eta herritarrentzat. ^[35]

      Bigarren urtean ez genuen tailerrik eman eta benetako gogoeta prozesu bat ireki genuen. Topaketa haien helburuak, besteak beste, honakoak izan ziren: euskal dramaren ikerketa, euskal terminologia dramatikoaren garapena, aktoreen euskarazko sormen prozesuen gauzatzea, antzerkiaren alorrean euskal sortzaileen arteko kontaktuak, elkartrukeak eta ikerketa bateratuak bultzatzea. Horretarako, Euskal Herriko antzerkigintzaren barruan aspaldi lanean dabiltzan ikerlari eta sortzaileak izango ziren gurekin. ^[36]

      Une hartan ni pixka bat gogaituta nengoen “laborategi” hitza erabiltzeaz. Ez bakarrik hitz hori, baita “alternatibo”, “ikerketa”, “abangoardia”, hitz horiez guztiz nazkatuta nengoen. Momentu batean hutsalak iruditu zitzaizkidan. Euskal antzerkigintzan zeuden hutsuneez mintzatu nintzen bertara etorritakoekin, eta beste modu batean eraikitzen hasteko ordua zela aipatu nien. Liburuak argitaratzen hasi behar genuela, antzerkia egiten, plazaratzen, sasi sareak sortzen eta guretik egiten.

      Oihartzunik izan zuen ez dakit, baina behintzat han bildu ginenok, orduz geroztik, lana egin dugu eta ereindako hazietatik lore batzuk ere atera dira. Egin da zerbait! Lortu dugu zerbait!

      Topaketari dagokionez, urtez urte, finkatuz joan da, eta antzerkia euskaraz egiten ari garenon topaleku eta hitzordu ezinbestekoa bilakatu da. Publikoak ere gora egin du eta, horrela, teatroaren jazoera ospatzen da urtero Pazko astean Aulestin. ^[37]