58

Zaharrak berri. Lehenengo jaialdi haren 40. urteurrena eta jai handia egin nahi zuten berriz ere Renon. Hainbat ekitaldi antolatu zituen bertako euskal klubak eta, beti ere, 1959ko «First Basque Western Festival» hura erabili zuten gogoan.

        When setting out to organize this year's festival we tackled it one step at a time. First and foremost in our minds was the tremendous accomplishment of those individuals who organized the 1959 festival. Many may not be aware of the impact that it had on later festivals in Basque America. Prior to 1959, Basques held picnics mainly attended by local Basques. After the 1959 festival, which incorporated dancers, musicians, and sportsmen from all over the U.S., a new sense of cooperation took over and many began to invite «outsiders» to their festivals. This really served as the precursor to NABO, the official venue for representatives from the various clubs to get together and share ideas in order to preserve the Basque culture in the U.S. The 1959 festival would serve as a model for numerous festivals to follow.

        The goal of the 1959 festival was, and I quote, «... not only a chance for Basques, their families, and friends to see each other again or meet for the first time, but also a tribute to our people, about whom so little is known in this country» (taken from a letter written by Peter Echeverria in March of 1959). The goal of Aste Nagusia was similar, but our hopes were to educate the Basques as well as non-Basques about what the Basque Country is today.

        Eta, afaneko, lehenengo jaialdiaren 40 urteak ospatu zituzten. Aste Nagusia egin. Kultura, intelligentsiaren arabera. Kaletarrak agindu arau. Artzaina izan zen garai batean euskaldunaren paradigma AEBetako Mendebaldean, baina euskaldun ikasia, jantzia, unibertsitate tituluduna egin zuten haren oinordeko Aste Nagusiaren antolatzaileek.

        Eta, Aste Nagusia hasteko, astelehenean, Basque Studies Program zertan zen azaldu zieten bisitariei. Euskal liburutegia kontatu zien orduko arduradun Marcelino Ugalde atseginak. USAC programaren berri eman zieten, nola AEBetako unibertsitateetako ikasleak munduko lau bazterretara bidaltzen dituen eta, besteak beste, bi campus eratuak dituen Euskal Herrian. Unibertsitateari eskainitako eguna osatzeko, bisita gidatua programatu zuten Reno-Nevadako campusean barrena.

        Euskal zinemagintza, euskal emakumea eta bertsolaritza izan ziren ondoko egunetako aitzakiak. Hegaldi horiek eta gero, Aste Nagusiak lur hartu zuen eta bertso afaria egin zen Reno herri-zuloko Flamingo Hilton kasino-hotelean.

        Kasino-hotela. Baina Renon ez da hotel bat bera ere aldi berean kasino ez denik.

        150 lagun bildu ziren afaritara. Aurreko egunetako aktibitate intelektualetan baino askoz gehiago. Ameriketan, Euskal Herrian bezala. Edo, mila urte igaro eta urak bere bidean. Mila urte berrogei dira kasu honetan.

        Jesus Arriada and Johnny Curutchet from San Francisco, Martin Goikoetxea from Rock Springs, Wyoming, and Reno's own Jesus Goñi. From the Basque Country we had Estitxu Arozena and Oihane Enbeita. Zihara Enbeita, also from the Basque Country, helped moderate the evening along with Jose Mallea. This was the biggest Bertso Afaria held in the U.S. to date.

        Bertso afaria izan zen ostegun iluntzean. Beraz, Euskal Herrian bezala ia-ia. Ostiralean, ekitaldi hunkigarria: omenaldia jaso zuten lehen jaialdiaren antolatzaileek. Baina hauetan gehienak hilak baitziren, oinordeek jaso zituzten esku-erakutsiak eta txalo zaparradak bero-bero. John Ascuaga, Peter Echeverria, Martin Esain, Dominic Gascue, Dick eta Flora Graves, John Laxalt, Robert Laxalt, Joe Micheo, Paul Parraguirre eta Pete Supera.

        Hilak antolatzaile gehienak, bizirik irauten zuten bik: idazlearen anaia John Laxalt —beste puntako kostan bizi baitzen eta, gainera, eri handi sasoi hartan—, eta beste bat, ilustrea, John Ascuaga.

        Hau bertatik bertara bizi zen, baina bertso-afaria eta festa bere kasinoan egin ez zirelako muturtu, eta uko egin zion ekitaldira joateari.