Aurkibidea
Ezin izanaren teoria baterako
Koldo Izagirre
Zentsuraren sistema
Liburuaren aurretiazko zentsura
Aurretiazko zentsuraren aurretik
Zentsura ez du frankismoak asmatu
Dirigismotik permissio negativa-ra
Zentsura euskal liburuei (1936-1983)
Katalunia ez dago horren urruti
Pedro Rocamora, aitabitxi bitxia
Antonio Tovar, falangista eta euskaltzalea
Rocamoragatik izan ez balitz...
"Kempis'en Gurutze-Bidea Franco'renpean"
Peru Abarkak aztoratu zituen bazterrak
Frankismoa "bertsolaritzaren" alde
Zentsura Peru Leartzako-ren alde
Orixe Peru Leartzako-ren kontra
Itzulpenik ez du nahi frankismoak
Aldizkarietan ere gaia da arazo
Ipuin jatorrak? Zentsurarentzat ez
Beste izakia: hiru arrazoi aurka
Dinamika dinamita bihurtu zuten
Arestiren literatur lanak osorik
Politika editorialaren lehen urratsak
Hizkuntza, Etnia eta Marxismoa: bi liburu
Ukronia: sorpresa eta haserrea
HIRUGARREN ALDIA: 1976-83
FRANCO HIL OSTEAN ERE BAI
Istiluak, euskal liburutik erdarazkora
Altuegi doan usoari tirorik ez
Aurkibidea
Ezin izanaren teoria baterako
Koldo Izagirre
Zentsuraren sistema
Liburuaren aurretiazko zentsura
Aurretiazko zentsuraren aurretik
Zentsura ez du frankismoak asmatu
Dirigismotik permissio negativa-ra
Zentsura euskal liburuei (1936-1983)
Katalunia ez dago horren urruti
Pedro Rocamora, aitabitxi bitxia
Antonio Tovar, falangista eta euskaltzalea
Rocamoragatik izan ez balitz...
"Kempis'en Gurutze-Bidea Franco'renpean"
Peru Abarkak aztoratu zituen bazterrak
Frankismoa "bertsolaritzaren" alde
Zentsura Peru Leartzako-ren alde
Orixe Peru Leartzako-ren kontra
Itzulpenik ez du nahi frankismoak
Aldizkarietan ere gaia da arazo
Ipuin jatorrak? Zentsurarentzat ez
Beste izakia: hiru arrazoi aurka
Dinamika dinamita bihurtu zuten
Arestiren literatur lanak osorik
Politika editorialaren lehen urratsak
Hizkuntza, Etnia eta Marxismoa: bi liburu
Ukronia: sorpresa eta haserrea
HIRUGARREN ALDIA: 1976-83
FRANCO HIL OSTEAN ERE BAI
Istiluak, euskal liburutik erdarazkora
Altuegi doan usoari tirorik ez
Euskadi eta Euskal Herria: bi herri
70eko bigarren aldira arte zentsurak ez zuen onartu Euskadi edo Euzkadi hitza.
Gerra garaian oraindik, historiografia frankistan, obra asko agertu zen euskaldunen aurka. Behin eta berriz zetorren obra horietan «Euskadi», «Euzkadi» edo «Euzcadi» hitza. Zentsurak beti agindu izan du hitza ezaba zedila.
Ez da hitza soilki ezabatu behar dena, nolanahi ere. Honi loturiko kontzeptuak ere kanpo utzi behar dira. Kasu bat: 1937an Fernando R. Permuyk Euzkadi!, la de Prieto, Aguirre y Compañía (Impresiones de un Gudari) liburua idatzi zuen «en tono francamente patriótico y españolista», zentsorearen iritzian. Zuzendu beharrik bada, hala ere. Esaterako: «Las palabras: Patria, Nación, nacionalismo y nacionalista, usadas en sentido separatista y también aquellas otras que marcadamente tienen este último carácter e igualmente sus lemas, como Euzkadi, gora, azkatuta, Jaungoikoa eta Legezarra, etc.».
Zentsoreburuak osatu egin zuen zer kendu behar zen: «En el título la palabra 'Euzkadi' y esa misma palabra todas las veces que aparezca en el texto; la palabra 'nacionalista' y similares siempre que se aplique a los vascos debe cambiarse por la de 'separatista'«.
Bada testu bat, garai berekoa, arazo hau argitzeko balio diguna. Prentsa eta Propagandako Delegazioak periodikoei bidaltzen dien zirkular bat da. Honela dio pasarterik inportanteenetan:
Algunos periódicos con evidente ligereza, al referirse en sus informaciones a los asuntos de Vizcaya, usan con notoria impropiedad el término de nacionalistas para denominar separatistas vascos.
Otros hablan en serio de Euzkadi y del Ejército de Euzkadi y del Gobierno de Euzkadi, como si se desconociera que Euzkadi, como región, y menos como Nación, ni existe, ni ha existido, y sí el País Vasco, Vasconia, y la región vasca y las provincias vascongadas.
Es indudable que al usar la misma terminología que los separatistas se les hace el juego a éstos, y se da la apariencia de reconocer como realidad lo que es una ficción producto de una política llena de perfidias y de traiciones.
Inoiz edo behin «país vasco navarro» ere aldatu egin du zentsurak, «región vasco-navarra» ezarriz.
Beraiek, zentsoreek, Vasconia erabiltzen dute; edo país vasco, minuskulaz sarritan. Euskalerria edo Euskal Erria ere bai. Sekula ez Euskal Herria, eta gutxiago Euskadi.
Euskadi ezin da erabili, subertsiboa baita. Sanoa, betikoa eta gloriosoa Euskal Erria da. Laino guztien azpitik eta Eta sasi guztien gainetik liburuen txostenean horixe dio hitzez hitz zentsoreak. Zirkularraren eta (ustez) Antonio Albizu zentsorearen testuaren artean 35 urte luze daude, baina alferrik. Lehengo lepotik du burua zentsurak:
En opinión del lector que suscribe, es preciso fomentar, estimular y ayudar todas aquellas obras en las que aparece la vieja y gloriosa y sana palabra EUSKAL ERRIA, usada todavía por los auténticos y nobles vascos. Es un criterio que no falla.
NOTA: La diferencia que existe entre decir GORA EUZKADI y GORA EUSKAL ERRIA es la siguiente:
GORA EUSKAL ERRIA = Viva España y Vasconia
GORA EUZKADI = Viva Vasconia y fuera España