Aurkibidea
Ezin izanaren teoria baterako
Koldo Izagirre
Zentsuraren sistema
Liburuaren aurretiazko zentsura
Aurretiazko zentsuraren aurretik
Zentsura ez du frankismoak asmatu
Dirigismotik permissio negativa-ra
Zentsura euskal liburuei (1936-1983)
Katalunia ez dago horren urruti
Pedro Rocamora, aitabitxi bitxia
Antonio Tovar, falangista eta euskaltzalea
Rocamoragatik izan ez balitz...
"Kempis'en Gurutze-Bidea Franco'renpean"
Peru Abarkak aztoratu zituen bazterrak
Frankismoa "bertsolaritzaren" alde
Zentsura Peru Leartzako-ren alde
Orixe Peru Leartzako-ren kontra
Itzulpenik ez du nahi frankismoak
Aldizkarietan ere gaia da arazo
Ipuin jatorrak? Zentsurarentzat ez
Beste izakia: hiru arrazoi aurka
Dinamika dinamita bihurtu zuten
Arestiren literatur lanak osorik
Politika editorialaren lehen urratsak
Hizkuntza, Etnia eta Marxismoa: bi liburu
Ukronia: sorpresa eta haserrea
Euskadi eta Euskal Herria: bi herri
HIRUGARREN ALDIA: 1976-83
FRANCO HIL OSTEAN ERE BAI
Istiluak, euskal liburutik erdarazkora
Altuegi doan usoari tirorik ez
Aurkibidea
Ezin izanaren teoria baterako
Koldo Izagirre
Zentsuraren sistema
Liburuaren aurretiazko zentsura
Aurretiazko zentsuraren aurretik
Zentsura ez du frankismoak asmatu
Dirigismotik permissio negativa-ra
Zentsura euskal liburuei (1936-1983)
Katalunia ez dago horren urruti
Pedro Rocamora, aitabitxi bitxia
Antonio Tovar, falangista eta euskaltzalea
Rocamoragatik izan ez balitz...
"Kempis'en Gurutze-Bidea Franco'renpean"
Peru Abarkak aztoratu zituen bazterrak
Frankismoa "bertsolaritzaren" alde
Zentsura Peru Leartzako-ren alde
Orixe Peru Leartzako-ren kontra
Itzulpenik ez du nahi frankismoak
Aldizkarietan ere gaia da arazo
Ipuin jatorrak? Zentsurarentzat ez
Beste izakia: hiru arrazoi aurka
Dinamika dinamita bihurtu zuten
Arestiren literatur lanak osorik
Politika editorialaren lehen urratsak
Hizkuntza, Etnia eta Marxismoa: bi liburu
Ukronia: sorpresa eta haserrea
Euskadi eta Euskal Herria: bi herri
HIRUGARREN ALDIA: 1976-83
FRANCO HIL OSTEAN ERE BAI
Istiluak, euskal liburutik erdarazkora
Altuegi doan usoari tirorik ez
Izen separatistak
Gotzon Egañak Euskal-irakasbide laburra aurkezten du zentsurara 1962an. Liburua Donostiako Delegazioan entregatu zen. Hemengo delegatuak bere gomendio-txostena bidali zuen Madrila. Liburutik eliminatu behar ziren puntuen artean honako hau ageri da:
2. Debiera eliminarse de este método vasco, todo santoral separatista que aparece en el conjunto de su texto al emplearse nombres propios sin ninguna raigambre en la lengua vernácula, tales como 'IÑAKI' (Ignacio); 'KOLDOBIKA' (Luis); 'MIKEL' (Miguel); 'NEKANE'; 'EDURNE'; etc. etc.
Donostiako gomendio hau Madrilen agindu bihurtzen da, horretarakoxe idatzia baitzen: «Deberán eliminarse de este método vasco, todo santoral que aparece en el conjunto de su texto el emplearse nombres propios sin ninguna raigambre en la lengua vernácula». Horrelaxe, hitzez hitz.
Sistematikoki borrokatu da zentsura izen-mota hauen aurka. Zentsura bakarrik ez, gainera. Lehen urteetako frankismoak gogor jokatu du euskal izenen aurka, iseka eta barre eginez, isunak ezarriz, eta erregistroan nortasuna ukatuz.
Frankismoaren gorrotoa, benetako gorrotoa, Arana Goirik moldatu zituen izenen aurkakoa da. Luis Antonio de Vegak sekulako testuak ditu, iseka eginez. Donostiako prentsan ere agertu zen makina bat horrelako. Hona adibide bat, El Diario Vasco-ko Sirimirik idatzia, 1937an:
Duele verdaderamente oir que a un chaval le llamen a voz en grito: ¡Imanol! o ¡Joseba! El crío no tiene la culpa ni ha cometido ningún delito para que su propia madre le apedree con esa fonética de volapuk que para andar por casa en alpargatas y mangas de camisa, 'inventaron' unos cuantos separatistas que se consideraban 'eminensias o así'. No pedimos que venga Herodes, pero sí que las emacumes supervivientes se vayan dando cuenta de que hay cosas y nombres que se han acabado 'per omnia secula seculorum'. ¿No le basta con supervivir? Supervivir no quiere decir vivir superiormente, ¿eh?.
70eko hamarkada arte ez zen normalizatu euskal izenen erabilera. 1965eko kasu bat, Informazio eta Turismoko Bizkaiko delegatua José Antonio Zarzalejos zen garaikoa. Hainbat euskal izenen tipologia honela sailkatzen du, Madrilgo bere nagusiari bidalitako gutun batean:
La cuestión en relación al euskera tiene tres matices;
1º Nombres propiamente vascos y que así constan en la Historia del idioma que son escasísimos (así Miren).
2º Nombres que fueron 'inventados' por Arana Goiri en su 'fobia' y que fueron lingüísticamente repudiados, pero que no obstante, alcanzaron un uso muy amplio y que son la mayoría de los que se usan. (Kepa por ej.).
3º Nombres que son una traducción euskera del castellano correspondiente y que tienen cierta carta de naturaleza en la región (Edurne), dada la frecuencia de su uso.
Dejamos aparte, naturalmente, todas las advocaciones marianas o tienen una individualidad totalmente correcta desde todos los puntos de vista (Iciar, Aranzazu, Begoña, etc).
1976ko otsailaren 20an amaitzen dira legez istoriook. Ministro Kontseiluak erabakitzen du edozein hizkuntzatan inskriba daitezkeela izenak Erregistro Zibilean. Bazen ordua!