Artaziak. Euskal liburuak eta Francoren zentsura
Artaziak. Euskal liburuak eta Francoren zentsura
2000, saiakera
264 orrialde
84-86766-98-2
azala: Garbiņe Ubeda
Joan Mari Torrealdai
1942, Forua
 
Artaziak. Euskal liburuak eta Francoren zentsura
2000, saiakera
264 orrialde
84-86766-98-2
aurkibidea

Aurkibidea

Ezin izanaren teoria baterako
Koldo Izagirre

Zentsuraren sistema

Liburuaren aurretiazko zentsura

Aurretiazko zentsuraren aurretik

Zentsura ez du frankismoak asmatu

Ortega y Gasset-en herentzia?

Etxeko tradizioa

Dirigismotik permissio negativa-ra

Zentsura bere burua zuritzen

Legeria

Fragaren Legea

Antilibelo Legea

Usaimena

Liburu eta autore debekatuak

Zentsura mekanismoak

Zentsore / Irakurlearen lana

Ebazpenak

Zentsuraren morroiak

Zeregina

Izen gordeak

Konposaketa

Euskal "irakurleak"

Kontrol soziokulturala

Probintzietako Ordezkaritzak

Euskal Herriko delegatuak

Langileak

Zentsura euskal liburuei (1936-1983)

Motiboak errenkadan

Dokumentuen peskizan

Emaitzekin pozik

LEHEN ALDIA: 1936-55

1936-48

Politika berria?

Katalunia ez dago horren urruti

"Francotar euskaltzaleak?"

Pedro Rocamora, aitabitxi bitxia

Antonio Tovar, falangista eta euskaltzalea

Euskaltzaleen jarrerak

Lehen ezabaketak

"Grafía española"

Rocamoragatik izan ez balitz...

Prentsan euskararik ez

1949-55

Jon Etxaideren desgiroa

Bitartekariak

Santi Onaindia, intsumisoa

Itxaropena argitaletxea

Amabost egun Urgain'en

BIGARREN ALDIA: 1956-75

1956-63

Urte giltzarria

"Kempis'en Gurutze-Bidea Franco'renpean"

Garoa-ri zentsura bikoitza

Peru Abarkak aztoratu zituen bazterrak

Zazpiak bat auzitan

Izen separatistak

Frankismoa "bertsolaritzaren" alde

Luis Madariagaren zubilana

Ziririk ez zentsurari!

Mamutxak

Elorri

Zentsura Peru Leartzako-ren alde

Orixe Peru Leartzako-ren kontra

Goazen Lourdes'a

Itzulpenik ez du nahi frankismoak

1964-68

Fraga legegile

Tranpa saduzeoa

Aldizkarietan ere gaia da arazo

Ez omen dago zentsurarik

Txosten politiko-sozialak

Europara Espainiatik barrena

Zentsura txaloka!

Ipuin jatorrak? Zentsurarentzat ez

Beste izakia: hiru arrazoi aurka

Zentsoreak itzultzaile

Dinamika dinamita bihurtu zuten

Itzulpenen antologia

Euskal Harria

Harrizko Herri Hau

Arestiren literatur lanak osorik

Politika editorialaren lehen urratsak

Hiru kolpe antzerkiari

1969-75

Saiakera gehienak onartuak

Hizkuntza, Etnia eta Marxismoa: bi liburu

Nekezari euskalduna

Dialektikaz eta kulturaz

Lur argitaletxearen kalbarioa

Afrikar iraultzaren alde

Marxen itzulpen bikoitza

Utopiatik errealitatera

Claveríaren sorgin-ihizia

Gordailu gurutzadaren biktima

Zentsura morala

Elsa Scheelen ez dago osorik

Ukronia: sorpresa eta haserrea

Amets luzeegia

Olerkiaren arriskua

Isturitze-tik Tolosan barru

Laino eta sasi artean

Euskadi eta Euskal Herria: bi herri

Gramatika gorrituena

Autodefentsa lotsagarria

Hitz berdeak

Hiru gizon bakarka

Antonio Albizu Salegi

Salbuespen egoeran

Batasun totalitarioa

HIRUGARREN ALDIA: 1976-83
FRANCO HIL OSTEAN ERE BAI

"Zentsura" kakotxen artean

Bonbak eta sekuestroak

Istiluak, euskal liburutik erdarazkora

Altuegi doan usoari tirorik ez

Historikoki zuzena

Unibertsitatea gora eta behera

Euskaldunak

Maite dedana

Zera

100 metro

Independentzia ekonomikoa?

Askatasunaren yarrai

Euskadi 1984

Zentsuraren ondorioak

Hizkuntzaren alorrean

Politikaren alorrean

Historiaren alorrean

Azken gogoetak

Erosi: 14,28
Ebook: 3,12

Aurkibidea

Ezin izanaren teoria baterako
Koldo Izagirre

Zentsuraren sistema

Liburuaren aurretiazko zentsura

Aurretiazko zentsuraren aurretik

Zentsura ez du frankismoak asmatu

Ortega y Gasset-en herentzia?

Etxeko tradizioa

Dirigismotik permissio negativa-ra

Zentsura bere burua zuritzen

Legeria

Fragaren Legea

Antilibelo Legea

Usaimena

Liburu eta autore debekatuak

Zentsura mekanismoak

Zentsore / Irakurlearen lana

Ebazpenak

Zentsuraren morroiak

Zeregina

Izen gordeak

Konposaketa

Euskal "irakurleak"

Kontrol soziokulturala

Probintzietako Ordezkaritzak

Euskal Herriko delegatuak

Langileak

Zentsura euskal liburuei (1936-1983)

Motiboak errenkadan

Dokumentuen peskizan

Emaitzekin pozik

LEHEN ALDIA: 1936-55

1936-48

Politika berria?

Katalunia ez dago horren urruti

"Francotar euskaltzaleak?"

Pedro Rocamora, aitabitxi bitxia

Antonio Tovar, falangista eta euskaltzalea

Euskaltzaleen jarrerak

Lehen ezabaketak

"Grafía española"

Rocamoragatik izan ez balitz...

Prentsan euskararik ez

1949-55

Jon Etxaideren desgiroa

Bitartekariak

Santi Onaindia, intsumisoa

Itxaropena argitaletxea

Amabost egun Urgain'en

BIGARREN ALDIA: 1956-75

1956-63

Urte giltzarria

"Kempis'en Gurutze-Bidea Franco'renpean"

Garoa-ri zentsura bikoitza

Peru Abarkak aztoratu zituen bazterrak

Zazpiak bat auzitan

Izen separatistak

Frankismoa "bertsolaritzaren" alde

Luis Madariagaren zubilana

Ziririk ez zentsurari!

Mamutxak

Elorri

Zentsura Peru Leartzako-ren alde

Orixe Peru Leartzako-ren kontra

Goazen Lourdes'a

Itzulpenik ez du nahi frankismoak

1964-68

Fraga legegile

Tranpa saduzeoa

Aldizkarietan ere gaia da arazo

Ez omen dago zentsurarik

Txosten politiko-sozialak

Europara Espainiatik barrena

Zentsura txaloka!

Ipuin jatorrak? Zentsurarentzat ez

Beste izakia: hiru arrazoi aurka

Zentsoreak itzultzaile

Dinamika dinamita bihurtu zuten

Itzulpenen antologia

Euskal Harria

Harrizko Herri Hau

Arestiren literatur lanak osorik

Politika editorialaren lehen urratsak

Hiru kolpe antzerkiari

1969-75

Saiakera gehienak onartuak

Hizkuntza, Etnia eta Marxismoa: bi liburu

Nekezari euskalduna

Dialektikaz eta kulturaz

Lur argitaletxearen kalbarioa

Afrikar iraultzaren alde

Marxen itzulpen bikoitza

Utopiatik errealitatera

Claveríaren sorgin-ihizia

Gordailu gurutzadaren biktima

Zentsura morala

Elsa Scheelen ez dago osorik

Ukronia: sorpresa eta haserrea

Amets luzeegia

Olerkiaren arriskua

Isturitze-tik Tolosan barru

Laino eta sasi artean

Euskadi eta Euskal Herria: bi herri

Gramatika gorrituena

Autodefentsa lotsagarria

Hitz berdeak

Hiru gizon bakarka

Antonio Albizu Salegi

Salbuespen egoeran

Batasun totalitarioa

HIRUGARREN ALDIA: 1976-83
FRANCO HIL OSTEAN ERE BAI

"Zentsura" kakotxen artean

Bonbak eta sekuestroak

Istiluak, euskal liburutik erdarazkora

Altuegi doan usoari tirorik ez

Historikoki zuzena

Unibertsitatea gora eta behera

Euskaldunak

Maite dedana

Zera

100 metro

Independentzia ekonomikoa?

Askatasunaren yarrai

Euskadi 1984

Zentsuraren ondorioak

Hizkuntzaren alorrean

Politikaren alorrean

Historiaren alorrean

Azken gogoetak

 

 

Zarzalejos eta Aresti

 

José Antonio Zarzalejos Altares Ministerio de Información y Turismoko delegatua izan zen Bizkaian 60ko bigarren hamarkadan, 1965etik aurrera hain zuzen ere.

        Aresti ez zen edozein Bilboko orduko gizartean. Behin baino gehiagotan elkarrekin edo elkarren ondoan egotea ere suertatuko zitzaiela, uste izatekoa da. Elkar ezagutzen zutela, alegia. Ez dakit nik elkarrekiko zer zuten, adiskidetasuna, begirunea, beldurra edo beste zerbait.

        Gurean, Katalunian gertatu denaren kontrara, solaskidetasun eta konplizitate gutxi egon da kultur agenteen eta Administrazio frankistaren artean. Posibilismo-mota hori ez da jokatu, gaizki ikusia izan da, protofrankismoan eta tardofrankismoan, beti. Horregatik ematen du atentzioa Arestiren jarrera honek; interpretatzen ausartzen ez garen jarrera da, bestalde.

Euskal Harria liburuaren tramitazioan Zarzalejosen eskua ikusi dugu, Madrilekiko gestioak erraztean, eta azken batean testu berrituaren onarpenean.

        Hain zuzen ere, artxiboko paperen artean aurkitu dut Arestik Zarzalejosi idatziriko testu (harrigarri) bat. Parentesi artean diot harrigarria dela, eta bada. Harrigarria da, ez delako ohikoa taxu honetako aldarrikapenak behartu gabe egitea. Eta harrigarria da, baita ere, Zarzalejosen pentsaera ematen duelako Arestirena baino gehiago. Ez ote zion, gero, Zarzalejosek berak proposatu horrela jokatzea Arestiri Madrilgo bidea erraztearren? Auskalo!

        Gabriel Arestik, Bizkaian MITek daukan delegatuari, José Antonio Zarzalejos berari, zuzenean bidali zion testua da hau:

 

El que suscribe, Gabriel María Aresti Segurola, mayor de edad, casado, escritor y correspondiente de la Academia de la Lengua Vasca, con Documento Nacional de Identidad nº 14.445.418, A V.I., con el debido respeto y consideración tiene el honor de exponer:

EXPONE:

Que queriendo publicar un libro de poesías, en edición bilingüe vasco-castellana, cuyo nombre en lengua vasca es EUSKAL HARRIA ETA BESTE 119 OLERKI y en idioma castellano LA PIEDRA VASCA Y OTRAS 119 POESIAS, se cree en la obligación moral de exponerle los motivos que le han llevado primero a la redacción y le llevan segundo a la publicación del citado libro. Siendo España una comunidad de culturas, considera que la obligación de los escritores es llevar a un desarrollo de dichas culturas por un elemental sentido patriótico, y la de las autoridades, que velan por igual sobre el interés de todos los españoles, la protección de todas ellas culturas (sic). Particularmente en esta nuestra tierra vasca y señorío de Vizcaya, se asienta la lengua vasca, portadora de una cultura ancestral, anterior al nacimiento de todas las naciones y religiones de Europa, cultura y lengua que son orgullo y motivo de preocupación y especial cuidado de todo el que siente en su pecho el anhelo de los destinos de España. Por ello el que suscribe ha llegado a la resolución poética de una problemática étnica, anterior a toda situación política y social actual, resolución únicamente poética que por su peso y transcendencia pudiera quedar involucrada en las torpes intenciones de muchos que ven en lo español el desarrollo de la cultura de una sola parte de España, de la cultura castellana, lesionando a España misma a través del menosprecio y ostracismo hacia la cultura vasca.

Por otro lado, el que suscribe, poeta, vive una realidad que le circunda. Consciente de sus obligaciones de ciudadano español y de la responsabilidad que sobre los poetas delega la sociedad, examina con ojo crítico la circunstancia que le rodea, denuncia los vicios de los poderosos, los abusos de los fuertes, las injusticias de los impunes. España arrastró durante siglos una incapacidad de desarrollo, producto de sus rencillas internas, particularmente patentes durante el pasado siglo de la eclosión de las guerras civiles. Llegados a este siglo, únicamente una sana política de desinterés ha podido llevar a nuestra patria hacia un equilibrio entre la justicia y la verdad. Nuevas leyes han sido y están siendo promulgadas y refrendadas, gracias a las cuales la sociedad española remontará su rémora secular. El poeta pretende en sus versos acelerar el espíritu de justicia del porvenir que se intuye.

Por todo ello, para evitar en lo posible los previstos ataques y presiones de los que a través de su odio hacia lo vasco son enemigos de España, y de los oligarcas que por su procacidad son sacudidos en este libro EUSKAL HARRIA = LA PIEDRA VASCA, para que la Ley española ampare en su protección a este libro que no pretende sino redundar en el bien de la comunidad, dado el alto carácter de justicia y equidad que la actuación de V.I. ha presidido siempre al frente de la Delegación del Ministerio de Información y Turismo en Vizcaya, el que suscribe tiene el honor de suplicar:

SUPLICA:

Que aplicando la Ley de Prensa, acoja en la cláusula de CONSULTA PREVIA al citado libro que se acompaña por duplicado ejemplar mecanografiado a la presente instancia, para su registro y sellado.

Es gracia que espera alcanzar del recto proceder de V.I. cuya vida guarde Dios muchos años.

Bilbao, a diecinueve de enero de mil novecientos sesenta y siete.

 

        Testu honek eta molde bereko beste askok beti dute interpretazio-problema. zalantza handia. Alegia, zenbat da hemen baimena lortzearren esaten dena? Testu horiek, beti ere, «kontrolatzailearentzat» idatziak dira. Ez da komeni ikuspegi hori ahaztea.