Artaziak. Euskal liburuak eta Francoren zentsura
Artaziak. Euskal liburuak eta Francoren zentsura
2000, saiakera
264 orrialde
84-86766-98-2
azala: Garbiņe Ubeda
Joan Mari Torrealdai
1942, Forua
 
Artaziak. Euskal liburuak eta Francoren zentsura
2000, saiakera
264 orrialde
84-86766-98-2
aurkibidea

Aurkibidea

Ezin izanaren teoria baterako
Koldo Izagirre

Zentsuraren sistema

Liburuaren aurretiazko zentsura

Aurretiazko zentsuraren aurretik

Zentsura ez du frankismoak asmatu

Ortega y Gasset-en herentzia?

Etxeko tradizioa

Dirigismotik permissio negativa-ra

Zentsura bere burua zuritzen

Legeria

Fragaren Legea

Antilibelo Legea

Usaimena

Liburu eta autore debekatuak

Zentsura mekanismoak

Zentsore / Irakurlearen lana

Ebazpenak

Zentsuraren morroiak

Zeregina

Izen gordeak

Konposaketa

Euskal "irakurleak"

Kontrol soziokulturala

Probintzietako Ordezkaritzak

Euskal Herriko delegatuak

Langileak

Zentsura euskal liburuei (1936-1983)

Motiboak errenkadan

Dokumentuen peskizan

Emaitzekin pozik

LEHEN ALDIA: 1936-55

1936-48

Politika berria?

Katalunia ez dago horren urruti

"Francotar euskaltzaleak?"

Pedro Rocamora, aitabitxi bitxia

Antonio Tovar, falangista eta euskaltzalea

Euskaltzaleen jarrerak

Lehen ezabaketak

"Grafía española"

Rocamoragatik izan ez balitz...

Prentsan euskararik ez

1949-55

Jon Etxaideren desgiroa

Bitartekariak

Santi Onaindia, intsumisoa

Itxaropena argitaletxea

Amabost egun Urgain'en

BIGARREN ALDIA: 1956-75

1956-63

Urte giltzarria

"Kempis'en Gurutze-Bidea Franco'renpean"

Garoa-ri zentsura bikoitza

Peru Abarkak aztoratu zituen bazterrak

Zazpiak bat auzitan

Izen separatistak

Frankismoa "bertsolaritzaren" alde

Luis Madariagaren zubilana

Ziririk ez zentsurari!

Mamutxak

Elorri

Zentsura Peru Leartzako-ren alde

Orixe Peru Leartzako-ren kontra

Itzulpenik ez du nahi frankismoak

1964-68

Fraga legegile

Tranpa saduzeoa

Aldizkarietan ere gaia da arazo

Ez omen dago zentsurarik

Txosten politiko-sozialak

Europara Espainiatik barrena

Zentsura txaloka!

Ipuin jatorrak? Zentsurarentzat ez

Beste izakia: hiru arrazoi aurka

Zentsoreak itzultzaile

Dinamika dinamita bihurtu zuten

Itzulpenen antologia

Euskal Harria

Harrizko Herri Hau

Arestiren literatur lanak osorik

Zarzalejos eta Aresti

Politika editorialaren lehen urratsak

Hiru kolpe antzerkiari

1969-75

Saiakera gehienak onartuak

Hizkuntza, Etnia eta Marxismoa: bi liburu

Nekezari euskalduna

Dialektikaz eta kulturaz

Lur argitaletxearen kalbarioa

Afrikar iraultzaren alde

Marxen itzulpen bikoitza

Utopiatik errealitatera

Claveríaren sorgin-ihizia

Gordailu gurutzadaren biktima

Zentsura morala

Elsa Scheelen ez dago osorik

Ukronia: sorpresa eta haserrea

Amets luzeegia

Olerkiaren arriskua

Isturitze-tik Tolosan barru

Laino eta sasi artean

Euskadi eta Euskal Herria: bi herri

Gramatika gorrituena

Autodefentsa lotsagarria

Hitz berdeak

Hiru gizon bakarka

Antonio Albizu Salegi

Salbuespen egoeran

Batasun totalitarioa

HIRUGARREN ALDIA: 1976-83
FRANCO HIL OSTEAN ERE BAI

"Zentsura" kakotxen artean

Bonbak eta sekuestroak

Istiluak, euskal liburutik erdarazkora

Altuegi doan usoari tirorik ez

Historikoki zuzena

Unibertsitatea gora eta behera

Euskaldunak

Maite dedana

Zera

100 metro

Independentzia ekonomikoa?

Askatasunaren yarrai

Euskadi 1984

Zentsuraren ondorioak

Hizkuntzaren alorrean

Politikaren alorrean

Historiaren alorrean

Azken gogoetak

Erosi: 14,28
Ebook: 3,12

Aurkibidea

Ezin izanaren teoria baterako
Koldo Izagirre

Zentsuraren sistema

Liburuaren aurretiazko zentsura

Aurretiazko zentsuraren aurretik

Zentsura ez du frankismoak asmatu

Ortega y Gasset-en herentzia?

Etxeko tradizioa

Dirigismotik permissio negativa-ra

Zentsura bere burua zuritzen

Legeria

Fragaren Legea

Antilibelo Legea

Usaimena

Liburu eta autore debekatuak

Zentsura mekanismoak

Zentsore / Irakurlearen lana

Ebazpenak

Zentsuraren morroiak

Zeregina

Izen gordeak

Konposaketa

Euskal "irakurleak"

Kontrol soziokulturala

Probintzietako Ordezkaritzak

Euskal Herriko delegatuak

Langileak

Zentsura euskal liburuei (1936-1983)

Motiboak errenkadan

Dokumentuen peskizan

Emaitzekin pozik

LEHEN ALDIA: 1936-55

1936-48

Politika berria?

Katalunia ez dago horren urruti

"Francotar euskaltzaleak?"

Pedro Rocamora, aitabitxi bitxia

Antonio Tovar, falangista eta euskaltzalea

Euskaltzaleen jarrerak

Lehen ezabaketak

"Grafía española"

Rocamoragatik izan ez balitz...

Prentsan euskararik ez

1949-55

Jon Etxaideren desgiroa

Bitartekariak

Santi Onaindia, intsumisoa

Itxaropena argitaletxea

Amabost egun Urgain'en

BIGARREN ALDIA: 1956-75

1956-63

Urte giltzarria

"Kempis'en Gurutze-Bidea Franco'renpean"

Garoa-ri zentsura bikoitza

Peru Abarkak aztoratu zituen bazterrak

Zazpiak bat auzitan

Izen separatistak

Frankismoa "bertsolaritzaren" alde

Luis Madariagaren zubilana

Ziririk ez zentsurari!

Mamutxak

Elorri

Zentsura Peru Leartzako-ren alde

Orixe Peru Leartzako-ren kontra

Itzulpenik ez du nahi frankismoak

1964-68

Fraga legegile

Tranpa saduzeoa

Aldizkarietan ere gaia da arazo

Ez omen dago zentsurarik

Txosten politiko-sozialak

Europara Espainiatik barrena

Zentsura txaloka!

Ipuin jatorrak? Zentsurarentzat ez

Beste izakia: hiru arrazoi aurka

Zentsoreak itzultzaile

Dinamika dinamita bihurtu zuten

Itzulpenen antologia

Euskal Harria

Harrizko Herri Hau

Arestiren literatur lanak osorik

Zarzalejos eta Aresti

Politika editorialaren lehen urratsak

Hiru kolpe antzerkiari

1969-75

Saiakera gehienak onartuak

Hizkuntza, Etnia eta Marxismoa: bi liburu

Nekezari euskalduna

Dialektikaz eta kulturaz

Lur argitaletxearen kalbarioa

Afrikar iraultzaren alde

Marxen itzulpen bikoitza

Utopiatik errealitatera

Claveríaren sorgin-ihizia

Gordailu gurutzadaren biktima

Zentsura morala

Elsa Scheelen ez dago osorik

Ukronia: sorpresa eta haserrea

Amets luzeegia

Olerkiaren arriskua

Isturitze-tik Tolosan barru

Laino eta sasi artean

Euskadi eta Euskal Herria: bi herri

Gramatika gorrituena

Autodefentsa lotsagarria

Hitz berdeak

Hiru gizon bakarka

Antonio Albizu Salegi

Salbuespen egoeran

Batasun totalitarioa

HIRUGARREN ALDIA: 1976-83
FRANCO HIL OSTEAN ERE BAI

"Zentsura" kakotxen artean

Bonbak eta sekuestroak

Istiluak, euskal liburutik erdarazkora

Altuegi doan usoari tirorik ez

Historikoki zuzena

Unibertsitatea gora eta behera

Euskaldunak

Maite dedana

Zera

100 metro

Independentzia ekonomikoa?

Askatasunaren yarrai

Euskadi 1984

Zentsuraren ondorioak

Hizkuntzaren alorrean

Politikaren alorrean

Historiaren alorrean

Azken gogoetak

 

 

Goazen Lourdes'a

 

Entzutez nekien nik Goazen Lourdes'a liburuak (1958) zentsurarekin arazoak izanak zituela. Izarra inprimategiko nagusiak ere, Felipe Alkortak, kontatua zidan historia. Zuzenean jakin nahi nuen, ordea, eta egilearengana jo nuen. Isidro Baztarrika beneditarrari eskatu nion informazioa. Honek Aita Mauro abadeari pasa zion enkargua. Idatziz bidali zidan Aita Maurok gertatuaren berri.

        Aita Isidro Baztarrika eta beste gazte beneditar batzuen artean prestatu zuten liburuxka hau, Lourdesko Agerkundeen mendeurrena zela eta. Liburua goitik behera erlijiosoa zenez, eliz baimenarekin nahikoa zelakoan, ez zen zentsuratik pasa. Izarra inprimategira bidali zuten inprimatzera. Kaleratu aurretik legeak behartzen zituen aleak Delegaziora eraman zirenean, altua eman zitzaion liburuari.

        Felipe Ugarte delegatuak bere despatxura deitu zituen Izarrako nagusia eta liburuaren aldetik erantzule bat. Bilera horretara joan zen Aita Mauro, Lazkaoko beneditarren abadea.

        Bi motibogatik geldiarazi nahi zuen Ugartek liburuaren zirkulazioa: Espainiako izena ez zelako liburuan agertzen, eta Matxin Labaienek egindako azalean ikurrinaren koloreak agertzen omen zirelako. Espainia ez zela agertzen eta bai agertzen zirela ikurrinaren koloreak, horri bueltak eman eta eman ibili ondoren, nazka-nazka eginda esan omen zion Aita Maurok, deskuidatuz gero, Radio París irratiak emango zuela debekuaren berri. Nahikoa indar izan bide zuen argumentu horrek delegatuak, hitzez bederen, baimena eman zezan; Aita Mauroren erantzukizunpean, hori bai.

        Hona elkarrizketa kafkar honetako zenbait pasarte, Aita Maurok kontatu bezala:

 

— No puedo autorizar dicha publicación.

— ¿Qué motivos tiene Vd. para denegar la autorización?

— En primer lugar, la cubierta lleva los colores de la Bandera Vasca: rojo, blanco y verde.

— Dispense: ciertamente están los colores rojo y verde, para destacar la portada y el título del librito. Pero ¿dónde ve Vd. el color blanco? Es color crema, y no blanco.

— Bueno, blanco sucio si prefiere Vd.

— Si esto es blanco sucio, tendremos que pedir cuentas a la imprenta por habernos metido papel sucio como pasta.

— Pero además, en este libro no aparece para nada el nombre de España. Ahí veo una intencionalidad clara.

— No veo por qué tiene que aparecer el nombre de España en un libro totalmente religioso con finalidad espiritual. Además, el libro está ya publicado y esto supone unos gastos con los cuales tendremos que apencar si es que no podemos venderlo.

— Le repito que no concedo la autorización, para la publicación.

— Si el público lo está ya esperando, pues se ha hecho ya la propaganda con motivo del Centenario de Lourdes.

— Le repito que no se concede la autorización.

— Pues entonces aténgase a las consecuencias. Mañana mismo o pasado mañana la radio París dará la noticia de que la Censura española no ha permitido la publicación de un opúsculo por estar redactado en euskera.

El argumento le hizo recapacitar al Sr. Ugarte.

— ¿Y quién responde de esta publicación si vienen reclamaciones?

— No veo por qué tiene que haber reclamaciones contra un librito religioso. Y desde luego respondo yo ante cualquiera reclamación.

— Bien, en ese caso saldrá Vd. responsable de las consecuencias, si las hay evidentemente, por la venta de este libro. Ahora bien, para la próxima publicación tengan en cuenta de que aparezca el nombre de España.

 

        Despeditzerakoan, atean, zera bota omen zion Ugartek: «Y mucho cuidado con que diga algo la radio francesa sobre este asunto».

        Eskandaluaren beldurrak salbatu zuen liburua, segurutik.