Aurkibidea
Ezin izanaren teoria baterako
Koldo Izagirre
Zentsuraren sistema
Liburuaren aurretiazko zentsura
Aurretiazko zentsuraren aurretik
Zentsura ez du frankismoak asmatu
Dirigismotik permissio negativa-ra
Zentsura euskal liburuei (1936-1983)
Katalunia ez dago horren urruti
Pedro Rocamora, aitabitxi bitxia
Antonio Tovar, falangista eta euskaltzalea
Rocamoragatik izan ez balitz...
"Kempis'en Gurutze-Bidea Franco'renpean"
Peru Abarkak aztoratu zituen bazterrak
Frankismoa "bertsolaritzaren" alde
Zentsura Peru Leartzako-ren alde
Orixe Peru Leartzako-ren kontra
Itzulpenik ez du nahi frankismoak
Aldizkarietan ere gaia da arazo
Ipuin jatorrak? Zentsurarentzat ez
Beste izakia: hiru arrazoi aurka
Dinamika dinamita bihurtu zuten
Arestiren literatur lanak osorik
Politika editorialaren lehen urratsak
Hizkuntza, Etnia eta Marxismoa: bi liburu
Ukronia: sorpresa eta haserrea
Euskadi eta Euskal Herria: bi herri
HIRUGARREN ALDIA: 1976-83
FRANCO HIL OSTEAN ERE BAI
Istiluak, euskal liburutik erdarazkora
Altuegi doan usoari tirorik ez
Aurkibidea
Ezin izanaren teoria baterako
Koldo Izagirre
Zentsuraren sistema
Liburuaren aurretiazko zentsura
Aurretiazko zentsuraren aurretik
Zentsura ez du frankismoak asmatu
Dirigismotik permissio negativa-ra
Zentsura euskal liburuei (1936-1983)
Katalunia ez dago horren urruti
Pedro Rocamora, aitabitxi bitxia
Antonio Tovar, falangista eta euskaltzalea
Rocamoragatik izan ez balitz...
"Kempis'en Gurutze-Bidea Franco'renpean"
Peru Abarkak aztoratu zituen bazterrak
Frankismoa "bertsolaritzaren" alde
Zentsura Peru Leartzako-ren alde
Orixe Peru Leartzako-ren kontra
Itzulpenik ez du nahi frankismoak
Aldizkarietan ere gaia da arazo
Ipuin jatorrak? Zentsurarentzat ez
Beste izakia: hiru arrazoi aurka
Dinamika dinamita bihurtu zuten
Arestiren literatur lanak osorik
Politika editorialaren lehen urratsak
Hizkuntza, Etnia eta Marxismoa: bi liburu
Ukronia: sorpresa eta haserrea
Euskadi eta Euskal Herria: bi herri
HIRUGARREN ALDIA: 1976-83
FRANCO HIL OSTEAN ERE BAI
Istiluak, euskal liburutik erdarazkora
Altuegi doan usoari tirorik ez
Zentsura txaloka!
Txistua jo bakarrik ez du egiten zentsurak. Txalo egiten ere badaki. Zer txalotzen duen, hori besterik da. Ez zait iruditzen interesbakoa ikustea zentsurak positiboki zer baloratzen duen.
Hizkuntza da batzuetan, eta pentsaera edo ideologia beste zenbaitetan. Edo biak, hizkuntza eta ideologia.
60ko hamarkadaren bigarren aldira arte aurki ditzakegu hizkuntz balorazioak. Hortik aurrera, apenas. Balioztapen ideologikoak, aldiz, noiznahi.
Eman ditzagun labur-labur adibide batzuk:
PERU LEARTZA'KO (1959):
Como la literatura vasca nos referimos a la escrita en vascuence ha sido cultivada hasta ahora principalmente por eclesiásticos, y, por ello la mayor parte de las novelas de dicha literatura han sido de color 'rosa', choca esta clase de obras; pero, por otro lado, esta novela, precisamente por ello, supone en cierto modo un avance, y creemos que será bien recibida por los amantes 'objetivos' de la literatura. Por lo que se refiere al estilo, esto es, al vascuence que se emplea en la obra en cuestión, merecerá elogios de todos los 'antisabinianos'...
EZKONTZA GALDUTAKO BERTSOAK-1 (1962):
Está escrito en un vascuence limpio y su contenido es totalmente moral.
MALENTXO ALARGUNA (1962):
La Colección 'Auspoa», editora de este libro, se dedica a la publicación de sus libros en un vascuence puro y libre de neologismos separatistas y todos sus temas tratados (sic) con gran españolismo...
KURLOIAK (1962):
No existe en dicho libro nada improcedente estando escrito en un vascuence popular...
EUSKAL MUTILLAK ARMETAN (1962):
Se recogen narraciones de la segunda guerra carlista de labios de veteranos de la misma y constituye un magnífico testimonio de lo que era el sentir vasco antes de que perturbaran las ideas separatistas.
NERONEK TIRAKO NIZKIN (1964):
El vascuence que se usa en la novela es el castizo del pueblo, y, consecuentemente, se halla desprovisto totalmente de neologismos y giros más o menos político-modernistas.
Urte batzuk geroago, 70eko hamarkadan epaitzen dituzten liburu ideologikoetan, abertzaletasunaren arazoa ez denean noski, badirudi eskuzabalxeago jokatzen duela Madrilgo zentsurak. Badirudi, diot, zeren eta jakin ez baitakit. Delako eskuzabaltasun horretan ez dakigu zerk eragin duen, marxismoaren gaiarekiko lasaitasunak, marxismoaren kritikaren edo marxismo kritikoaren onarpenak, liburu hauetako askoren tramitazioa Madrilen egiteak (Jakin-ek esate baterako), edo despisteak, auskalo! Bitxiak gertatzen dira azken urte hauetako balorazio-mota batzuk: «Mendebaldeko mentalitatea», «mentalitate ortodoxoa». Ortodoxia hori ekonomikoa ere bada, inkluso.
Hona zenbait adibide:
MARX ETA ERLIJIOA (1971): Ofrece una mentalidad netamente cristiana.
MARXEN MARXISMOA (1971): Mentalidad occidental, no comunista.
ERLIJIOA HAUZIPEAN (1972): Están realizadas con mentalidad ortodoxa.
KULTURA ETA FEDEA (1972): Dentro de la ortodoxia.
MARX ETA NAZIOA (1972): Mentalidad occidental, no comunista.
USAREN AGINTARITZA... (1973): Ortodoxia económica occidental.
HERRIAREN LEKUKO (1972): Está elaborado por una mente occidental.
KULTURA PROLETARIOAZ (1973): Creo que resulta positivo, sobre todo por sus referencias concretas al Pueblo Vasco donde se están expandiendo estas corrientes marxistas.
KOLAKOWSKI (1972): En conjunto resulta positiva la obra, ya que, junto al criticismo del propio autor, se presenta la crítica del marxismo por los compiladores del libro.
MARX ETA JESUS EUROPAN (1975): Resultando como tesis las posibilidades de una auténtica religión cristiana entre los intelectuales, posibilidades que no dejan de ser positivas. La obra resulta así apologética.