Hizkuntza, Etnia eta Marxismoa: bi liburu

Izen honekintxe publikatu zuen Baionako Euskal Elkargoak 323 orrialde trinkotako Joxe Azurmendiren saio-liburua 1971n. Inor gutxik daki liburu hori ez dela Joxe Azurmendik gai horretaz prestatu zuen aurrena. Eta ia liburu berdina (baina ez liburu bera) hilabete batzuk lehenago zentsura frankistak debekatu egin ziola.

        Publikaturikoa ez da zentsurara aurkeztu zuen material berdina. Joxe Azurmendik berak kontatu didanez, berak gai horren inguruan moldaturik material batzuk Alemaniatik bidali zizkion Txillardegiri, honek irakur zitzan. Interesgarriak iruditu, eta Txillardegik Iñaki Beobideri pasa zizkion liburu gisa atera zitzan.

        Iñaki Beobidek Herri-Gogoa argitaletxearen izenean aurkeztu zuen zentsurara Joxe Azurmendiren jatorrizko liburugai hura. Ezetza jaso eta ez omen zioten alea bidali. Hori da Joxe Azurmendik Alemania urrunean jaso zuen bertsioa. Ez omen zuen sinetsi. Galdutzat eman zuen, eta kitto.

        Kopia bakarra zen hura. Galdu bazen, galdua zen betiko, pentsatu zuen Joxe Azurmendik. Baina, berriz ere eskatu ziotenez, bildurik zeuzkan apunteekin-eta, berri bat moldatu zuen. Bertsio hau da Euskal Elkargoak argitaratu zuena.

        Publikaturiko bertsioaren izena Hizkuntza, Etnia eta Marxismoa da. Eta zentsuraren kontrola pasa ez zuenaren izena Marxismoa, nazioa, hizkuntza. 282 orrialde trinko ditu honek, eta lerroarte bakarrera idatzita dago. Bi lanak ez datoz bat ehuneko ehun ez tituluan, ez edukietan eta ez erredakzioan.

        Jatorrizko orijinala Alcalá de Henaresko AGAn aurkitu dut. Joxe Azurmendik sinesten du orain, han gordeta dagoenaren kopia bat erakutsi baitiot. Espainia frankistan zenbaterainokoa zen inkisizioaren indarra ulertzea ez zen erraza Alemanian bizi zen Azurmendirentzat.

        Idazleak Alemaniatik bidalitako kopia bakarra aurkeztu zuen Herri-Gogoak borondatezko kontsultara. Antonio Albizuk egin zuen irakurketa, eta debekatzea proposatu. Baina ez du inon seinalatzen zein hitz edo esaldigatik. Hizki handitan agertzen da hitz madarikatua: DENEGACION. Arrazoia? Euskal Herria naziotzat hartzea. Nahikoa arrazoi, ezta?

Examina los conceptos de Marx y de los marxistas actuales, entre ellos los de Ho Chi Ming acerca de la idea de los nacionalismos y critica las aplicaciones que hacen los comunistas vascos al país vasco. Parece aceptar el proceso de vietnamita (sic). Por cuanto trata del tema como si fuera el país vasco una nación que tiene derecho a formar su Estado, no puede autorizarse.