Poesia kaiera
Poesia kaiera
Nazim Hikmet
itzulpena: Gotzon Barandiaran
2025, poesia
64 orrialde
978-84-19570-54-3
Nazim Hikmet
1902-1963
 
Poesia kaiera
Nazim Hikmet
itzulpena: Gotzon Barandiaran
2025, poesia
64 orrialde
978-84-19570-54-3
aurkibidea
 

 

Hungariako oharrak

 

Pragan hartu genuen hegazkina

    Budapesten lehorreratu

Txoria izatea ona da

    are laino izatea

baina ni pozik nago, pertsona naizelako

Lurra da gehien maite dudana

    Agian horregatik dolutzen naiz

aurpegia hegazkineko leihoari itsatsita

itsasontziko eskudelean bermatuta

lurretik urruntzen naizen bakoitzean

    zure eskua niretik erauzi zutenean legez

        goiz hartan Istanbuleko gure etxe atarian

Neguko gau batez herrixkatik alde egiten duzu

    elurra dakusazu

        ordeka baino lehen

Udako gau batez leihoa zabaltzen duzu

    izarrak ilargia baino lehen sartu dira

        zure gelan

Udaberrian berdea basoa baino lehenago

    antzematen da

Budapesten haurrak ikus ditzakezu

    eraikinak baino lehen

eta kaleetan haurren txilioak dira nagusi.

 

Horrenbestekoa da beroa ezen

hanka eta bular hutsik dabiltzan

Euren gorputz urreztatuek dir-dir dagite eguzkitan

Horregatik du Budapestek

    bere sagarren masail gorriez loriatzen den

sagarrondo bete baten antza.

 

Begi berdeko ene laztana,

hiru hileko ene Memet txikia

    zure besoetan utzi dut

ez zekien barre egiten

ez zen ahalegintzen

 

Orain berbaz daki

Irakatsi diozu

    aita esaten?

Iritsi nintzenean

hiriaren ondoan dagoen

haur aitzindarien barnetegi bat ezagutu nuen.

Langileen

    nekazarien

    eta intelektualen umeak dira

Herriarenak, beraz.

Zinezko gizonenak, beraz

gaurko Hungaria

    egin zutenenak.

 

Barazkiak nonahi

Elurra lako etxe zuri andana

eta lastairak eguzkiaren usain berekoak.

Zerbait erakutsi gura dizut

Harrotzen naizela diozu baina

    halaxe da

nire alboan izakiak

    atoan egiten dira lagun

Espetxeko leihora hurreratzen zitzaizkidan

    txoriak nola

Ez gaizki hartu

haurrak eta txoriak

    ez dira ber gauza

Ondo dakizu haurrak,

    batez ere herriarenak,

ausartak, azkarrak direna

    begietan bihotza dutena.

Postetxera eroan naute

Kutxazaina, zuzendaria, telegrafista

eta gainontzeko guztiak

    haurrak dira

Ondorioz, sano abegikorrak dira

atoan zerbitzatzen zaituzte

    Erran nahi baita

        burokraziaren etsai amorratuak direla

 

Barnetegian badira maizter bizi diren haurrak

Umezurtz greziar eta korearrak.

Adiskidetsu eta uste onez begiratzen didan

    haur horren aita

nire burkideren batek hil ote zuen?

Agian Suleimanek

    herrixka hartakoak

Xankisi Suleimanek

hogei urte besterik ez dituela

    sabel paludikoa

hanka erien gainean

    herrestan darabilen Hassanen aitak

Suleimani

    uniformea eman diote

Iskilu amerikar moderno bat

    paratu eskuetan

Ondoren

    itsasoaz haraindi bidali dute

Hiltzaile bihurtu dute nire Suleiman.

 

Greziar ume batek lepotik oratu zidan

Neskatila batek, olibondo hostoa bezain

freskoa, galdetu:

Osaba, guretzat, zuentzat,

noiz izango dugu honen

    antzeko leku bat sorterrian?

noiz gonbidatu ahal izango ditugu guk

    gazte burkide hungariarrak?

Burkideok,

haurrak artega daude,

goazen arin.

 

MACARİSTAN NOTLARI

Havalandık Pırag’dan / indik Budapeşte’ye. / Kuş olmak güzel şey / hatta bulut olmak, / ama ben memnunum insan olmaktan. / En de sevdiğim unsur: toprak. / İşte belki de bu yüzdendir : / uçağın camına dayayıp alnunı, / yahut da abanıp bir küpeşteye / ne zaman ayrılsam topraktan / bir kederdir içime düşer, / elinin, sevgilim, / elimden sıyrılışı gibi bir keder, / tıpkı o sabahki gibi, / eşiğinde kapımızın, / İstanbul’da. // Çıkarsın kış gecesi köyden / kardır görünen / ovadan önce, / açarsın pencereyi yaz gecesi / yıldızlar girer odana / gökyüzünden önce. / Bastarda ormandan önce yeşildir görünen. / Budapeşte’de çocukları görüyorsun ilkönce, / evlerden önce hatta. / Sokaklar cıvıl cıvıl çocuk dolu ağzına kadar. / Hava da sıcak mı sıcak. / Bacaklarıyla belden yukanlan çıplak, / yaldızlı tenleri pmldıyor güneşte. / Velhâsıl, al yanaklı, pıtrak elmalarıyla övünen / bir elma ağacı gibi Budapeşte. // Yeşil gözlüm, / kucağında 3 aylık bıraktım Memed’imi, / gülmeyi az buz beceriyordu, / şimdi konuşuyordur. / “Baba" demesini öğrettin mi? // Piyoner kamplarından birine gittim, / hemen o gün, şehrin dolayında. / Burda işçilerin, / köylülerin, / aydınların çocukları, / halkın yanı, / yani sahici insanların, / yani Macaristan’ı Macaristan yapanların. / Etraf yemyeşil, / yapılar bembeyaz, / döşekler güneş kokuyor. // Sana bir şey söyleyeceğim, / böbürleniyorsun, diyeceksin, / ama hakikat: / Çocuklar çabucak ahbap oluyor benimle. / Hapisanede pencereme gelen kuşlar da öyleydi. / Ters anlama, / çocukları kuşlara filân benzettiğim yok. / Bilirsin ya, çocuklar, / hele halkın çocukları, / akıllı cesur mahluklar, / yürekleri de gözlerinde. / Aralarına alıverdiler beni. // El ele tutuştuk, / postanelerine gittik. / Telgırafçı, mûvezzi, müdür, kasadar, / hepsi çocuk. / Muameleleri gayetle nazik / hem de çabuk, / yani dehşetli düşmanlar bürokrasiye. / Bir kartpostal yolladım Moskova’ya, / Erol’a, oğluna Erdem’in. // Kancığım, / geceleri kapatıp pencereleri / radyoda Moskova’yı bulup / Erdem’i dinliyorsundur yine, / mürettip Şahap’ın anasıyla beraber. / Ve harap mahallede, yıldızların altında Ağustos böcekleri; / düdükleri bekçilerin, / bir de Rahmi Beylerin artsız arasız uluyan köpekleri. // Misafir çocuklar da vardı kampta / Koreli ve Yunanlı öksüzler. / Kara kâkülü altından / yüzüme muhabbetle / emniyetle bakan / Phenyanlı oğlancığın babasını / belki de bizimkilerden biri öldürdü. / Meselâ, Süleyman, / Çankın köylüklerinden. / Dördüne bastığı halde / sıska eğri bacakları üstünde / sıtmalı, şiş kamını taşıyamayan / Haşan oğlanın babası Süleyman. // Süleyman’a postalları giydirdiler, / eline de Amerikan tüfeğini verdiler, / beş denizin ötesine sürdüler, / kaatil ettiler Süleyman’ımı. // Yunanlı bir kız çocuğu sarıldı boynuma, / taze zeytin dalı gibi bir kız çocuk. / “Amca, dedi, / bizim orda, / sizin orda ne zaman böyle yerler olacak? / Ne zaman bize de misafir çağıracağız / Macar arkadaşları?” / Zaharyadis, / çocuklarımız sabırsız, / elimizi tez tutmalıyız.