Mina, angelu itsuan

Zinismoagaz edo barik, baina gatxa da bigarrena dala sinestutea, kritikariren batek sekuestroak platonikotik zer edo zer euki leikela sujeridu barri deusku eta kobazuloaren mitoa gogorarazo. Eskerrik asko, benetan, filosofia lezinoangaitik. Zarradagarria da, gero, intelektualizazino merkeak noraino eroan gaitzakezan, platonikotik sekuestro bat baizen gehiago parajetuten danik ez dau-eta. Elabarri honek zeozer aportatu gura baeban —ezertxo be ez dakartzo-eta gure letren errepublikari, aurreratu daigun albait arinen—, nahikoa eban lau metro karratuko zulo baten sartuteak suposatuten dauan umillazinoa deskribidute: mobiduteko tarterik eza, komuneko beharrak egiteko baldintza ez-gizatiarrak, garbitasuna abluzino txikerrenetara makurtu eta arnasten dozun airea ezin barriztutea. Zelan norbere gorputza pertsona izateari utzi eta irautea beste asmorik ez deukon hazur eta haragizko punpa-makina bihurtuten dan, ez igual Ibarbiak gurako leukeen silueta, baina bai izan zintzenaren gerizpe. Leidu, osterantzean, tripetakoak lapiko baten egin beharraz sekuestratuek esan deituzanak. Literaturea ikutugarri eta usaindugarri egin? Ez da aukerarik falta, barren. Dagigun berba heste matxinoen traizinoaz, zutunik paretako leku barik txiza egin beharraz, sekuestratuei iruntziarazoten jakiezan Valiumen eta laxanteen ganean. Libratu berbeak ze esangura hartu leikean testuinguru honetan, horretan ez jako akordeu idazleari, eta hoba, ze, gureta edo gura barik, sarkasmorantza lerratuko leuke, seguru.

      Antojua emoten dau nobelak hartzen dauen izakera perfumatuak, sekuestratu daben gizon hori bizirik enterreta egon ez balitz lez. Hatsa lurrin bihurtzen dau. Izerdi zundea baliabide literario. “Hibernazinoa?” Mesedez, hibernatu hartzek hibernatuten dabe! Eta, zer esan, sekuestradoreak humanizatuteko aitatuten dan sandalo intzentzuaz, sekuestro lazgarria baino Ibizako chill out bateko eszena hippien antza dekona? Botagurea emoten dau. Sekuestratu eta sekuestradoreen alkarrizketek be ez dabe hau hobetuten. Guztiz kontrakoa. Zeinek esaten eban norbere mina ziurtasun bat dala eta hurkoaren mina zalantza? Ba, antza, elabarri hau zalantza horretatik idatzita dau eta ez inoren mina norbere egitearen lantegi eskuzabaletik. Eskuzabal jarduteko, lehenengo eta bat, eskuzabal izan beharra dau-eta. Errua, gurea, barriro be Ibarbiarengan konfiantza izateagaitik. Zer egingotzegu, ba. Ondino sinestuten dogu sinestuten dogunez literaturearen indarrean, hori da geure problema: narradorea idazlearen ganetik ipinteko miraria obretan danez noz edo noz, gero eta gitxiagotan. Ez da hau kasua. Mina angelu itsuan lotu jako Ibarbiari. Lorpen hori ez deutsagu ukatuko, lorpena bada, behinik behin: inpotentzia eragiten dau irakurketeak, desosegua eta etsipena. Ostera, okerreko arrazoiengaitik.

      Gatxa da ulertutea bere burua herri zanpatu baten ordezkaritzat dauan talde terrorista batek zelan zanpatu leien holan pertsonea. Baina ondino be etsipengarriagoa egiten da kasik halango istorio bat fikzinora eroaten dogunean gizaki zanpatu horren sufrimentuaren muina atrapetako idazle batzuen ezintasuna. Kartzelea paradisua da sekuestro baten alboan, ez alderatu. Kartzelak badekozelako bai bere patio orduak bai eta, gitxi-asko, konpainia edo lagun, konplize baten batzuk aukeratuteko modua, bisita eguna eta orduak, egon daitekezan beste gitxituta egonda be. Ez aitatutearren etxekoek eta lagunek badakiela non zagozen eta nora idatzi leikitzuen; ez zaituela edozein momentutan buruan tiroa emonda txakur baten antzera baztarrean utziko. Ez dabela zure familia diruz odolustuko. Zelan gogoratu eta kontatu sekuestro bat, holantxe, letra larriz, edergarri barik? Ezin leike. Ezin leike, eta, halan eta guzti be, ahalegindu beharra dau. Baina ez Ibarbiak egin dauen eran argazkia argi-itzalakaz komeni jakon modura atarata. Holan ez.

      Non dagoz bigarren astetik aurrera sekuestratuaren barruan itzelezko miopia garatuten dala aipatuten daben pasarteak? Zergaitik ez kontatu zelan emoten dauen amore sekuestratuak, biziko bada, automata gaisobera baten anulazino egoera onartuz? Norbere desanparoari gainjartzen jakon etxeko artekoen larrimina nahikoa ez balitz lez… Aitatu eguzki izpirik jaso bako hilebete azaltximurgileok. Aitatu klaustrofobiari eginiko monumentu makurra. Aitatu aluzinazinoak, ikusizkoak zein entzunezkoak. Aitatu lurpeko gaba eta loezina. Aitatu, mesedez, eldarnio baten erdian izartukeran erdipurdiko ametsoker ha izartu zaran errealitateko lokamutsa baizen desiragarriagoa dala sentiduten dozun momentue. Hanka puntetan pasetan da Ibarbia honen kontu guztion ganetik, eta sekuestratuaren burutazino suizidak aitatuten dabezanean be, hamen idatziten ausartuko ez garean modu ia komikoan egiten dau.

      Ibarbiak aukera ona galdu dau gaiak merezi eban nobela idatziteko.