Gabriel Aresti (biografia)
Gabriel Aresti (biografia)
2000, biografia
256 orrialde
84-86766-07-9
azala: Garbiņe Ubeda
Angel Zelaieta
1940, Mallabia
 
Gabriel Aresti (biografia)
2000, biografia
256 orrialde
84-86766-07-9
aurkibidea

Aurkibidea

Amagoia alabari

Haritz landatua

Haurtzaro eta gaztaroa

Haritz haziaren ernetzea

"Aintza apurņoa"

Zorrotzako portuan

Meliz maitemintzen da

Ipuin mingots bat geroaren seinale

Euskaltzaindiko

Aurren bidearen bukaera

Haritz tantaia

La Concordia

EGIko militantzia

Euskara literarioaren kezka

Maldan Behera. 1959

Olerti-n eta Karmel-en

Luis Mitxelenaren oniritzia

Poetika klasikoa ala pertsonala?

Zorrotzatik Laudiora

Melirekin esposatzen da

Kritikariak Arestiren alde

Teatro-lanak eta kritika

Fraide ala iraultzaile?

Orixe saria. 1962

Euskararen batasuna. 1963

Basarri bertsolaria eskolatzen

Karlos Santamariarekin adiskide

Harri eta Herri. 1964

Aresti dramaturgo

Alderdi Komunistaren aldizkaria

Teatro zale

Euskararen batasuna. 1964

Zenbait literatur komentario

Historia tristeago bat

Barrutiaren teatroa

Kriselu antzerki taldea

Txistularien artean

Lizardi saria. 1966

Bilbotik Eibarrera

Kreazio-lanaren eragina

Bladi Oterorekin

Euskal Harria. 1967

Soziolinguistika

Harizti mehaztua

Lan Deia-ren erasoaldia

Iparragirre saria. 1968

Euskararen batasuna. 1968

Euskararen batasuna. 1969

Kantariekin

Arestiren itzala

Kriselun editore

Bizitzaren kolpeak

Batasunaren Kutxa. 1970

Lur editoriala

Euskararen batasuna. 1970

Saiakerak

Euskararen batasuna. 1971

Harrizko Herri Hau. 1970-71

Laudatua

Deustuko unibertsitatean

Lexikografia

Euskararen batasuna. 1972-73

Ateak itxita

Gaixorik

Euskal Idazleen Elkartea

Luis Mitxelenarekin polemika

Oskorri-ren poeta. 1972-75

Gabonetako ikuskizuna

Torrealdairen inkesta

Asto-lasterrak

Ean

Aresti eta Begiarmen

Hiztegi Tipia. 1974-1975

Heriotza

Eranskina

In memoriam

Bibliografia

Gutunak

Erosi: 14,28
Ebook: 3,12

Aurkibidea

Amagoia alabari

Haritz landatua

Haurtzaro eta gaztaroa

Haritz haziaren ernetzea

"Aintza apurņoa"

Zorrotzako portuan

Meliz maitemintzen da

Ipuin mingots bat geroaren seinale

Euskaltzaindiko

Aurren bidearen bukaera

Haritz tantaia

La Concordia

EGIko militantzia

Euskara literarioaren kezka

Maldan Behera. 1959

Olerti-n eta Karmel-en

Luis Mitxelenaren oniritzia

Poetika klasikoa ala pertsonala?

Zorrotzatik Laudiora

Melirekin esposatzen da

Kritikariak Arestiren alde

Teatro-lanak eta kritika

Fraide ala iraultzaile?

Orixe saria. 1962

Euskararen batasuna. 1963

Basarri bertsolaria eskolatzen

Karlos Santamariarekin adiskide

Harri eta Herri. 1964

Aresti dramaturgo

Alderdi Komunistaren aldizkaria

Teatro zale

Euskararen batasuna. 1964

Zenbait literatur komentario

Historia tristeago bat

Barrutiaren teatroa

Kriselu antzerki taldea

Txistularien artean

Lizardi saria. 1966

Bilbotik Eibarrera

Kreazio-lanaren eragina

Bladi Oterorekin

Euskal Harria. 1967

Soziolinguistika

Harizti mehaztua

Lan Deia-ren erasoaldia

Iparragirre saria. 1968

Euskararen batasuna. 1968

Euskararen batasuna. 1969

Kantariekin

Arestiren itzala

Kriselun editore

Bizitzaren kolpeak

Batasunaren Kutxa. 1970

Lur editoriala

Euskararen batasuna. 1970

Saiakerak

Euskararen batasuna. 1971

Harrizko Herri Hau. 1970-71

Laudatua

Deustuko unibertsitatean

Lexikografia

Euskararen batasuna. 1972-73

Ateak itxita

Gaixorik

Euskal Idazleen Elkartea

Luis Mitxelenarekin polemika

Oskorri-ren poeta. 1972-75

Gabonetako ikuskizuna

Torrealdairen inkesta

Asto-lasterrak

Ean

Aresti eta Begiarmen

Hiztegi Tipia. 1974-1975

Heriotza

Eranskina

In memoriam

Bibliografia

Gutunak

 

 

Arrue eta Serna Arestiz mintzo

 

        Arrue urteetara ere gogoratzen da nola Arestiz berba egin zuen behin Bilbon [156]. «De la edad "oscura" —esan zuen Arestiz— le agradan Dante, Chaucer y Berceo. Los poetas y escritores de la época renacentista no le son en general simpáticos, a excepción de Boccaccio y Rabelais. Después, y cronológicamente se entiende, hasta el modernismo le interesa Shakespeare. Del siglo XIX le complacen, entre otros, Ibsen, Dostoyesky, Baudelaire, Verlaine, Whitman, Curros Enríquez y José Asunción Silva. En su poema Maldan Behera, con el que logró el premio Loramendi, se advierten claras huellas simbolistas, pero posteriormente se ha entregado totalmente a la llamada poesía social, y en su obra poética actual se vislumbran influencias de Neruda, Vallejo, Otero, Guillén, Alberti, Aragón, Mayakowsky, etc., aunque se observa también que jamás ha abandonado la lectura y el estudio de la poesía popular vasca, del bersolarismo antiguo sobre todo, del que ya en la conferencia que pronunció el año 1960 en San Sebastián sobre "Poesía y poesía vasca" [157] dio claras muestras de ser perfecto conocedor.

        »Desde luego, su último poema, Harri eta Herri, pertenece de lleno a la poesía social, pero sin embargo se refleja también en él la influencia del viejo bersolarismo, por lo menos en la forma. Y es que Gabriel Aresti ha sabido extraer, recoger y aprovechar diligentemente del viejo bersolarismo todo lo que hay en él de interés literario» [158].

        Teatroaz gehitu zuen: «Con la primera —Mugaldeko..., en la que se advierten algunas reminiscencias de Valle Inclán, logró el premio Alzaga 1961». Itzulpen-lanei buruz: «Por lo demás, es lo que se llama un traductor perfecto, siendo realmente notables, por ejemplo, sus versiones euskéricas de algunos poemas de Blas de Otero, Gabriel Celaya, Ángela Figuera, y José María Basaldúa». Arruek badaki Aresti benetako behaztopa-harria dela irakurleentzat, bereziki epaimahaietakoentzat: «Gabriel Aresti es un hombre muy discutido como poeta y como escritor en general. Siempre que se presenta a concursos literarios, y se presenta a casi todos, da lugar a apasionadas discusiones entre los miembros de los jurados calificadores correspondientes». Profezia honekin amaitzen zuen bere hitzaldia: «Con sus singulares dotes poéticas y su irrefrenable vocación literaria, Gabriel Aresti es una de las más firmes esperanzas de la literatura vasca euskérica de hoy».

        Bilbo honetan berton, urte berean, 1963ko abenduaren 7an, afari bat-edo egiten dute zenbait artistak. Emiliano Sernak, La Concordia tertuliakoak, «Brindis» bat irakurtzen du, erdaraz: «Celebramos hoy —hasi zuen— alrededor de esta mesa, el homenaje a un poeta. Destacado por su jerarquía entre los valores literarios que cuentan, hablan y cantan en vascuence». Poeta hori Gabriel Aresti da, orduan 30 urte dituena. Emilianok ez daki euskararik eta ez ditu ezagutzen haren poesiak, «merced a traducciones» baino.

        «Estamos aquí —amaitu zuen—, para testimoniar nuestra admiración y nuestro afecto. Y lo hacemos de manera íntima, familiar. (...) Que avances en el camino. Un camino que tan buenos auspicios te ofrece. Sí son tus amigos todos los aquí presentes» [159].

 

        [156] «Bilbaon, 1963garren urtean —diosku Antoniok— eman nuen nik "Cuatro poetas vascos actuales" zeritzan itzaldi bat, eta poeta aietako bat Aresti zan». (1976.VII. 5eko kartatik).

        [157] Gorago ikusi duguna. «1960garren urtean Donostiako Euskal Astean, eta nik gomendatuta, eman zuen Arestik Poesiari buruz itzalditxo bat, eta nik egin nuen gañera beraren aurkezpena» (id.id).

        [158] ARRUE, A.: «Cuatro poetas vascos actuales» (Conferencia en la Diputación de Vizcaya y organizado por la Junta de Cultura de Vizcaya) in EUSKERA (1963-64), VIII-IX, 179-198.etan. Berbaldi honetan «(...) tenemos la impresión de que aún se encuentra Aresti en esa etapa crítica por la que atraviesan casi todos los artistas, sobre todo cuando son jóvenes, y que le hizo decir un día a uno de ellos: Sé perfectamente lo que no quiero, pero aún no sé exactamenete qué es lo que quiero». Arruek adierazi zuela eta, erantzun omen zion Arestik «Euskera klaroa» poeman: «Lehengo egunean / esan zuen / nigatik / batek, / nire lagun oso maite batek, / eztakidala / zer dudan nahi / (...). (Arrueren 1976.VII.5eko kartatik).

        Arruek aitatzen duen Valle-Inclánen teatrorako badakigu itzuli ere egin zuela beronen bat: Ik. VALLE-INCLÁN, R.: Jainkoaren Hitzak (baserritar trajikomedia) Arestik 1963ko uztailaren 3an datatzen duen itzulpena, in ARESTI, G.: Itzulpenak (II). Susa, Donostia, 1986, 159. eta j.).

        Badirudi beste itzulpen bat galdu egin dela, Joxe Azurmendiri baitiotso: «Orain lan aski egiten dut euskal gauzetan. Bi komedia euskeratu ditut: Txejoven "El Jardín de los Cerezos" eta Valle-Inclanen "Jainkoaren Hitzak". Beste hirugarren bat euskaratzen dut: Hodwalderen "Hotel du Commerce"». (Llaudion, 1963, VI, 7an datatzen duen kartatik).

        Teatroa berriztatzeko Arestik Donostiako Teatro Astean eginiko proposamena: «Nire asmo oso zahar bat izan da beti, liburu bat egitea. Orain diodan liburua oraingo teatro modernoaren erakusgarri bat izanen zen, bilduma bat, azken hirurogei urteotan eskribitu diren antzerkiena. Bertan sartuko nituzke: Eugene O´Neillen "Anna Christie"; Thomas Stearns Elioten "Famili-Biltzarra"; Paul Claudelen "Mariari eginikako Diosalea"; Diego Fabbriren "Jesusen Kontrako Hauzia"; Graham Greenen "Gure bizi-lekua"; Thornton Wilderen "Gure Aginetako Larrua"; Bernard Shawren "Ama Santa Joana"; Henrik lbsenen "Arima Erratuak"; Fritz Hochwálderen "Hotel du Commerce"; Ugo Bettiren "Erreginaren etsaiak"; Samuel Becketten "Godoten zai"; Eugene lonescoren "Kadirak"; Alejandro Casonaren "Bukatu gabeko Sinfonia"; Luigi Pirandelloren "Eman nizun bizitza"; Albert Camusen "Kaligula"; Arthur Milleren "Salengo sorginak"; Ramon Valle Inclanen "Jainkoaren Hitzak"; Leonidas Andreiefen "Tzar Garod"; Federiko Garcia Lorcaren "Bernarda Albaren Etxea"; Anton Txejofen "Gerizetako Baratza"; Tennessee Williamsen "Kristalezko Tresneria"; Jean Paul Sartreren "Esku zikinak", eta Bertolt Brechten "Galileoren Bizitza". Honekin pizkat antza berri eman nahi izan nion gure teatroari; eta oso geldi lan egin badut ere, zerbait egin dut eta hogeitabaten antzerki hoietatik lau euskeratu ditut; Lorcarena; Txejofena; Vallerena eta Hochwálderena. Euskaldunen arimetan adore pizka bat ikusi banu, arinago lan egingo nuen, baina jentea zein gutxi arduratzen den ikusirik, gogoa galdu nuen». (Ik. «Euskal Teatro berri baten beharra», Donostiako Antzerki Astean 1964.V.13an emaniko hitzaldia, in Hitzaldiak..., Susa, 1986, 59an).

        [159] «Brindis» ineditoa. Harri eta Herriren hitzaurrean ematekoa omen zen.