Astelehenian, Donostian pasaportia egitera bere kotxian joan ginen, gero handik bagatozela ezkerra jo du, eta: Nora goaz? esan nion, eta: Patxiri bisita egingo diogu. Patxi, konejuena? nik. Bera.

        Patxiren granjara joan gara. Urnietatik gora, gero bide txar batian behera, erreka zuloan, Hernaniko partia ez ote den hori. Kotxia pagartian utzi, txabolara joan gara. Eta, han ari zen Patxi, piztiei jaten ematen. Ipurtatsak! omen ziren haiek, animali itsusi batzuk, ilaje grixekoak, lehenago haiek basoan bizi omen ziren, nik, bazirenik ere munduan halakoak! Eta, haien larruak saltzen negozio polita egiten omen zuen gure Patxi horrek! Patxi, ezaguna izango duzu, Zubeldia, bizardun potolo bat, Santa Kruzetan krixton gaupasak egiten ditu, Sakiren eta laguna.

        Gero granjan konejuak izan behar ditu, puf! omen ditu konejuak barra barra! Eta, han alde samarrian inbernadero luze batzuk ere baziren, haiek ere beriak omen ditu Patxik, han barruan ari zen, ikusten zen beste tipo bat mono urdinarekin, han omen ditu zizak, «setas del país», eta haiek ere plastikozko paketetan paratzen eta kalian saltzen omen dituzte. Kuriosoa! Behintzat enpresa txiki bat.

        Kaixo, kaixo. Ari haiz? Ba, denbora pasan. Hori pizti mordoa duana. Nahi al duk bat? Bai? Horrek labian ederra behar dik. Helduiok, helduiok. Sí, su puta madre, behatza eramateko ere. Hankan izango duk bakarren bat sobran... Hori Juanigatik esan zuen, tailerrian tornuan ari zela burni batek behatz potoloa txeatu zion eta hankako bat transplantatu zioten. Pixka batian ixilik egon ziren eta: Eta, zer duk edo...? Badituk bost minutu? Ostia, gehixiago ere izatia espero diat, bestela...

        Patxik segitu zuen piztiei jana ematen. Kaiolek goian bazuten zulo txiki bat, handikan ematen zien konpuesto klase bat, ni bazter batian gelditu nintzen, hasieran enuen aditu zertaz ari ziren.

        Gero Sakik komentatu zidan, bere asmoa zuen, eta hartaz lehenagotik ere Patxirekin hitz eginda zegoen, ba, emigrantiak, eraman behar genituen haiek, pixka batian, egun batzuk edo, Patxiren txabolan izatia. Patxi konforme zegoen, eztakit nik beren artian zer nolako tratua egina izango zuten!

        Hau guzti hau esatiagatik eztut uste problemarik izango denik orain. Ze, biek bata bestiarekin konfiantza haundia daukate. Ehiza lagunak, Sorian eta kuadrillan elkarrekin ibilitakoak dira. Eta, egun hartan, bisita egin genion hartan, jendia ekartzeko horretaz hitz egin omen zuten: jendia noiz ekarri, eta horrelakoak.

        Gero Sakik beste arreglo bat proponitu zion.

        Sakik nahi zuena zen, etortzekoa zen jende harentzako paperak egitia. Eta hartarako, orduan, hasiera batian, gauzak legez eta ondo egin nahi zituen: benetako lanak eskeintzia, benetako paperak egitia.

        Tema horretan hasi zirenian frase batzuk aditu nituen. Granjan ari ziren langileez ari ziren: hiru mutil omen zebilzkien Patxik. Bat bistaz ezagutzen dut, uste dut Urnietakoa dela. Patxi ez omen zen haiekin oso pozik, izan omen zituen haiekin problema batzuk. Hartaz Sakik: Nahi baduk, esan zion, moro pare bat hartu...

        Hemen hartu? harritu zen Patxi.

        Bolada bateko, esan zion Sakik: Hire izenian paperak eginda, haiek ekarri, hemen aldi bat egin, gero nahi balin baduk granjan eduki, bestela porkulo hartzera bidali.

        Ulertzen? Kontua zen kanpoko haientzako Patxiren enpresaren izenian paperak egitia.

        Patxiren aurpegia ikusten nuen: serio, eskuarekin bizarra lisatzen.

        Eta Sakik: Hik ba al dakik moroak Erriberan zenbat kobratzen ari diren? Hiru mila pela egunian. Hik horiek bidali eta nere horietako hiru lau hartu, alde ederra duk.

        Baina, esan zion Patxik, paperak legez eginda, gero hiru mila peseta nola pagatuko diet?

        Horiek etzakitek hemengo legeen berri, motel, horiek letzen ere etzakitek eta.

        Eta, esan zuen Patxik, gero jendia komeni ez bazait?

        Hilabeteko kontratua egingo zieagu, esan zuen Sakik, berdin hamabost egunekoa ere, hori gutxienekoa duk.

        Eta, atzera Patxik, gero edozer gertatzen bada...?

        Paperak guk egin dizkiagu, guk ekarri diagu jendia, hik eztakik ezer, eztuk batere arriskatzen.

        Hartan, ni dena aditzen eta, Patxi errezelo pixka batekin begira gelditu zitzaidan. Bistaz ezagutu behar ninduen, nik bera bezala, bera ordia, etzen noski gogoratzen! Santa Kruzetan, galtza barrenak jasota hanka erdiraino errekan sartuta zegoela, ni zubi gainian, harrien artian amuarrainen bat ikusi ote zuen, behetik gora: Ekatzak saria, moreno! hots egiten zidan.

        Eta, haren begiradaz ohartuta, Sakik: Honekin lasai, esan zion Patxiri, hau nerekin zetorrek.

        Hala ere, ni diskrezioz pixka bat apartatu nintzen eta, ipurtats bati lurrian ziren belar batzuk eman nizkion.

        Hi, hi, horiek ez eman! oihu egin zidan Patxik, eta Sakik: Tximi, Tximi, pakia emaiek xomorro gizajuei!

        Gero, berenera itzuliz:

        Hi sartzen haiz saltsetan, hi! esan zion Patxik Sakiri.

        Beti saltsaren bat, bestela bizitzak eztik graziarik eta.

        Orduan, datorren astian?

        Datorrenian edo hurrengoan, Kristok hala nahi badu!

        Patxi pentsatzen gelditu zen, momentu batez ematen zuen baietz esateko zegoela, gero berriz: Etzakiat, etzakiat, esan zuen, hartzezkero bat, kontua duk, hiru hauek abuztura bitarte kontratua dutela... Hi, bukatu zuen, oraingoz utzi egingo diagu. Hik jendia ekarri behar baduk ekarrizak, hemen direla ikusiko diagu zer egin.

        Total, garbi zegoen etzuela bere izenian ezer egin nahi. Saki etzen gehiago saiatu, ez baitzuen esan nahi zergatik nahi zuen paperak egitia, emigranteei gehio kobratu ahal izateko zen.