—27—

JOKIN ZAITEGIri

Guatemalara

Paris, 1951-IV-16

        Adiskide mami:

        Jaso dizut zure ilabete onen bederatzikoa. Eskerrik asko. Erpai naukazu agintzen dituzun lan ederrak E.-G.an irakurtzeko. Laister egingo al du ortik onakoa. Beste nere adiskideak ere zai daude zure aldizkari ederra irakurtzeko. Benetako euskaltzaleok ondo dakizu, ez gaituzu inoiz ere aspertzen ez asetzen euskeraz irakurtzen.

        Zure eskabideari erantzuki, ondoren izentatu lanak bialtzen dizkitzut:

        Mirandetar Jonenak: Nietzsche, «Orrela mintzo zen Zarathustra» (lau ataltxo); E.A. Poe, «Ixiltze (Alegia)»; «Ur bazterrean» Bere kabuz egindako ametsa; «Paris-Beuret (Olerkia)»; «Zergatik?», «Igelak».

        Peillendar Txomin: «Hegaztiak Elhekan».

        Antxieta, «Francotarpean eskolan maixu», «Azpi-jorra ikastolan».

        Neriak: Idazti barriak: Euskeraz kartak nola idatzi?; Gurutzearen Oñetan; Santa Maria Goretti.

        Miranderenak, oro dituzu jakingarriak. Geroago eta trebeagotzen ari zaigu olerkari gazte auxe. Au ere, izatez berarizkoa dezu, bainan nerekin oso ederki konpontzen da eta bere bidean aurrera jarraitzeko adoreak ematen dizkiot. Peillen mutikoa ere, ederki ari da, eta gogoz euskera ikasten, bere ikas-lanak ortarako laketzen dieten neurrian. Antxieta ez dezu ezagun. Donostiako maixu gazte bat dezu, abertzale aundia eta gainera nere adiskide mina. Izugarrizko lana egin zizun bere ikastolan, Seguran, euskeraren alde mutikoen artean. Ene gardiz, argitaragarria deritzat bere lantxoa. Bear bada, ala uste baduzu, izen-burua aldatu dezaiokezu, aldizkarian nabarmenegi eztedin. Nerez berak idatzi bezala igortzen dizut. Azkenez nere iru lantxo. Orain argitara idaztietaz. Egia esan, lantxuok eusko irratirako idatzi nitun, eta baleike E.-G.rako luzeegiak izatea. Zeuk ikus, eta moztu bearrak erruki-gabe moztu.

        Arainegun Fagoagari igorri nion Gernikan argitarazteko Detxeparen olerkietaz asi dudan lantxo baten zatia. Beraz, urrengoak ere an argitara bearko ditut. Eske zebilkidan, aspaldion Fagoaga. Botanika orrazten ari naiz eta laister bukatuko dizut. Lantxoa au gure aldizkarian argitaraziko dezu noski, jakintza saila mututu ez dedin.

        Palgida Muxikak idatzi dit eskutitz luze bat. Euskal iztegia gertutzen ari da. Orainarte gaiak metatzen omen dabil, eta urte bete barru edo, asiko omen da iztegia idazten. Lan ederra egingo digula uste det. Gainera bear bearrezko zaigu euskal iztegi oso bat batez ere euskera gutxi dakigun idazleentzat. Lopez-ena exkax eta urriegia dezu, utsunez beterik amets eta jakintza egak piskat altxatu nai dituenarentzat batik bat.

        Zure eginkizuna Euskal-Bilkuran? Ez duzu lan aundirik izango. Batez ere zure ta beste batzuen izenak artu ditugu gure bilkura ori edertzeko. Lanik nagusiena ene bizkar izango dut. Poliki erantzun digute idazle batzuk, bainan geienak oraindik bizi diranik ere ez didate esan. Lafitteri ere biali nion bere izendapena, bainan ez dit deus erantzun. Bear ba, nerekin ere aserre edo duzu. Atzo nere adiskide min baten gutuna artu nizun eta antxinako Euskaltzaleak berpiztu bear genitukela esaten dit. Nik ere zerbait egin bear dugula derizkiot euskera bera-bear gorri ontatik jareiteko. Euskaltzaleaken biotz Euzko-Gogoa izan daiteke nere eritziz. Bainan batzarre ori antolatzeko diru ugari xautu bearko genuke inguru guzietako euskaldunak euskerari so ezarteko, barneko ta kanpoko. Ala ere, eginkizun dala uste dut. Orainarteko Akademia oro baino xuspergarriago litzate beintzat. Jakina, euskera izango litzate nagusi ta agintari, erderarik geiegi badabilki inguru-marietan.

        Pozten nauzu Orixe onik arkitzen dalako. Lengo baten eskutitz bat bidali nion San Salvadorrera. Euzkadin asiak dituzu Urte Guziko Meza-Bezperak saltzen. Lan ederrik onduko al digu Orixe aundiak.

        Zure asmo berriak benetan egokiak E.-G. buruzki, batez ere urtero idazti bat edo beste ateratzeko dituzunak. Ori bai. Zabalkunde oso bat bear dugu egin gere aldizkaria edatzeko. Ortarako ere, diru asko bear, betiko leloa, eta nik ez dizut txanpon bat ere. Bidai utsetan milaka franco dioazkit. Pozik, euskeraren onerako baldin badituzu. Eta orixe ez jakin.

        Etsi-etsirik naukazu gutarren artean euskerakiko txepeltasun eta adorerik-eza ikustean. Benetan negargarria. Bainan obe duzu gai abetaz ez mintzatzea ere.

        Krutwigen euskera benetan bitxia! Atzo, ain zuzen ere, Mirandek esaten zidan gazte orren izkuntza Olabidena baino askoz ere zailagoa dala. Berak nunbait, ez dizu olakorik uste. Dana dala, euskera aurrera joatea dezu onenik.

        Zugaditarrak ikusten baldin badituzu, mila goraintzi niketz. Mexikotik egin zidan idazkia artu nuela esango diozu bide batez. Zuzenbidea igortzerakoan idatziko diet.

        Agur adiskide laztana. Euskera beti gurekin.

        * Jakina, nere botanikatxua irudi-gabe igorriko dizut. Emen ez dut lan ori egin dezaken marrazlaririk. Ilunagoa izango da nunbait, bainan geigarritzat daraman iztegitxoak inguruak argitzen lagunduko dio irakurleari.