—170—

JOKIN ZAITEGIri

Miarritzera

Caracas, 1957-XII-27

        Adiskide ona:

        Garaia nuen, onuzkero, zure gutun atseginari erantzuteko. Bi ilabetez gero, bakarrik arkitzen naiz etxean nere iloba Lore ezkondu ta eztei-ibilaldia egiten Euzkadira joan dalako, eta jakina, lanez ta nekez inguraturik egon naiz, ezertarako ere betarik gabe. Barkatuko didazu nere atzerapen au alaere. Zure gutunetik agiri denetik, gure betiko etsaiek ez ziran ausartuko edo, zuri gogorregi jasartzen... Guatemaldar zaitugulako ote? Ala ere beren lotsagabekeri ta etsaigoa aski argi erakutsi zizuten... Esan bearrik ez bear bezela erantzuten jakingo zenula sabelgorri gaizto oriei. Pozten naiz ordu bikoa baizik izan etzalako zure geldiunea.

        Okerrena ordea, gure aldizkariari buruz dinostazuna... Ainbeste etsai nundik nora sortu zaizkio? Eta euskal idazleen artean ere bai... Aundia da gero! Zeorrek ezpazenida sinistutekoa ere ez litzake... Baina inork ezingo dio zure aldizkariari kendu urteak urte, nekeak neke, lanak lan, aintzatsuki iritxita daukan lentasuna, euskera utsezko aldizkarietan beretuta daukan lenentasuna... Auxe ikusten dut nik argiegi: gure idazle aunitz kolaborazionismoz kutsatuta daudela, eta kolaborazionismu ortatik ezer gutxi iristen dutela... Agintari doilorren maitik erortzen diran otapurrak, apurregiak dira euskerarentzako geure asmo, barne ta jasan ditugun eta jasaiten ari geran nekeak zearo ukatzeko. Ez orixe. Ni neu ez naiz bein ere makurtuko gure etsaien naikari ergeletara. Il-zorian dadukagula izkera? Bai alaxe da, eta alegin guztiak egin bear ditugu il ez dedin, baina... geure izango ta usteak ukatzeke. Etorriko dira gure elearentzat egun obeagoak, eta orduan ikusiko dute gure etsaiak, gu ere mutilak edo zerbait ba gerala gere izkera bear dun tokira jasotzen. Bai ta ortarako ez daukagu beste biderik, beurek euskera zapaltzeko erabili dutena baizik euskera pizkortzeko. Eta gure izkera begi, sudur, belarri ta aotik irentsi eragingo diegu gure etsai guztiei. Ez ditezela erostaka guregana urbildu, erosta geiegi eragin digute-ta. Beraz ez nago zurekin ados (Lafitte) aberri-kutsu guzia erauzi bear zaiola aldizkariari dinozunean. Zertarako sortu zendun? Etsaipean mantxo-mantxo egoteko? Ortarako obe zenduen sortu ezpazenu ere! Gure artean geiegi nahasten ditute politika eta euskeraren eskubideak. Politika bat da eta aberri izkeraren eskubidea beste bat. Eta eskubide orien aurka dabilana dana dalakoa, erruki gabe arrikatu bear dugu, eta lertu ere bai ahal baldin balitz. Geu ateratzen ezpagera euskeraren alde almen ta indar guztiekin, nor aterako da? Ez daukat bat ere naigaberik nere izena estaltzeko, baina nere izana itotzeak orrek bai, naigabe andia ematen dit, eta amaika urte erbesteratuta igaro ondoren, laurri gorrian igaro ere, ez dut ukatuko, ez orixe. Mantxotasunak joputasunera daramaki euskalduna, eta joputasuna ortan bere izkera ta aberria ere ahantzi ditu laidogarriki ahantzi ere! Zertan ari gera gu beste errialde asko ta asko, gu baino atzeratuagoak ere, aberriaren alde iskiluz ta oldarrez ari diran bitartean? Pranko loxintxatzen orixe... Baina nik ez dut loxintxatuko; il naiago dut pekatu ortaz garbi! Etsaiek, loxintxatzaileek ostikadaka erabili oi ditute... eta orrela gutxi prankotarren oin-kiratspean. Asko poztu nau Gipuzkoako Prensa Propagandakoak nerekiko esan zizunak: ez naute ahantzi, ta irakurri ere, agiri danez, irakurtzen ditute nere lantxoak, naizta euskeraz idatzita egon. Orretxek benetan arrotu nau...

        Aspaldi ontan oso bakar akitzen naiz; inortxok ere ez dit idazten etxekoek izan ezik. Lengo adiskide euskaltzaleek ixildu dira eta nerekin aztu. Zer egin? Aldi ta aldeak, izan ere, ahanzgarri efikazenak (L.K.) dira izan ere.

        Bakartasun ori arindu nairik, Etxanizi idatzi nion, baina ez dut erantzunik ukan. Bear bada txarto egin nun idatzi niolako. Gero jakin dut bere irratsaioak eragotzi dizkiela gure etsai euskal-tzaleak... Orra nire tesisa nolarebait sendotzen duen argumentu bat. Zeorrek esango al didazu zerbait nere adiskide ahantzi-ezin orietaz.

        Emen beti bezela ari gera, lanak andi, irabaziak urri, burua aurrera atera ezinik. Baina obe dut emengo egokeraz ezertxo ere esan ez! Emen agurtu dut Imanol Mendiola apaiza, Uruguaytik etorri zitzaiguna. Sekulako ibilaldi bat egiten ari da Ameriketa biak barrena Kanadaraino. Berriz ere azaldu zizkidan bere teori bitxiak gure elearen inguruan... Bakoitzak bere leloa! Laister izango da Parisen bere periploa bete ondoren.

        Euskeraren egunerako beste apari bat antolatu dute. Ni ez naiz apari ortara joango... Bego sabela. Sabeletik kaka, besterik ez da ateratzen eta apari orrek ere ez du ondore bikainagorik izango. Dirua bear dugu, egia, baina sabela inarrosi bear ortarako... Eta gainera erdera baizik ez da egiten apari orietan, eta neri negargura ematen euskeraren alde erderaz aritzeak... Euskaldunok, ain ergelki jokatzen dugulako ez dugu bizitzerik ere merezi.

        Ainbeste nekeren ondoren bildu ditudan diruak ementxe bialtzen dizkitzut. Mila irureun eta bost bolibar dira (Bs. 1305), baina oraindik kontu-orrian dinostzudanez, 23 arpide-sari biltzeko gelditzen zaizkit. Baina oriek ere bilduko ditugu nolarebait. Gabaz ari naiz idazten, eta biar goizen joango naiz Diruetxera zure izenean giro bat erosten, dolarretan. Irureun eta larogeitamar dolar izango dira, gutxi bera, giro txartelak esango du. Beste diruak bildu ala bialiko dizkitzut... Baina datorren urterako beste norbait bilatu bearko duzu lan ortarako, nik baino obeto egin dezakena eta errexago.

        Eta bukatzera noa, astunegi gerta ez nakizun. Ar ezazu adiskide duzun onen euskal-agurrik gartsuena.

        * Ez dut oraindik jaso aurtengo E.-G.ren irugarren zenbakirik. Ez al duzu argitara oraindik?

        Urrengo dapinzkizudan zuzenbideak emen dioazkitzun bezela zuzendu itzatzu xiratan:

        Sr. Maximo Andonegi        Sr. Ixidor Orbeta (Fidelen orde)

        San Isidro a San Julián 5 al 9        Esquina Santa Bárbara

        Quebrada Honda        Edificio Santa Bárbara

        Caracas (Venezuela)        Apartamento 5

                Caracas (Venezuela)

        Sr. José Maria Lasarte

        Esquina Veroes

        Edificio El Centro Oficina 3 y 4

        Caracas (Venezuela)

        Orra kontu guztiak. Berandu da ta ez noa gutuneko utsak zuzentzen ere. Bonus lector... Agur berriz ere.

        Emen dioakizu, estalki beronen barnean Metropolitanoaren Txeke nº 4488 «The First National City Bank Of New York»ek dolarretan ordaintzeko. Irureun eta larogeitamar dolar dira $390,— Dolar bakoitza Bs. 3,35. Txartelarekin batean eskutitz au jaso ala, erantzun ezadazu arren.