—194—

JOKIN ZAITEGIri

Miarritzera

Caracas, 1960-IV-23

        Adiskide maite-maite,

        Azkenean ere, biotza jaso al izan dut zure gutun eder biei erantzuteko. Egunotan ez dut besterik ausnarrean erabili neure gogoan: zuri erantzun. Ni ere naigabez bete nintzan gure Lendakari maitearen eriotzarekin. Ez nuen orrelakorik uste; ez zidan inoiz buruak eman, ain bearrezkoa genuen garai ontan gure artetik alde egingo zigunik Lendakariak. Ala ere Jaunaren naiaren aurrean etsi egin bear, etsi besterik ezinean, eta berak utzi digun utsune aundia nork bear bezela bete al izango digun kezketan. Gure erri osoak erakutsi duen naigabea aundia izan da benetan. Zuen berriak ala adierazten dute, eta beste erri batzuetatik artu ditudanak ere bai. Agiri-agirian dago Euzkadi osoak arengan ezarrita zeukala uste betea, inoiz zorion bidean gizon aundi ark ezarriko zualako etsipen betearekin. Bai, alderdi guztietan agertu izan da aren eraginera alako berpizkunde berri bat, eta berpizkunde orretan iraungo al du gure erri doakabeak arik eta azkatasunera iritxi arte. «Azia lurperatu ezik ez da ernetzen» eta gure azia lurperatu ala euskal-maitasuna oldarrez erne da bazter guztietan. Iraungo al dugu guztiok ernealdi zoragarri ortan, gure Lendakari maitearen jarrai-bidetik inoiz okertzeke. Bego zeru betean, gure Lendakari maitea, eta andik zaitu dezala ain maite zuen Euzkadi.

        Deitora samin bat idatzi dut Irrintzirako, gure gizonaren eriotzak eraginda. Biotz-biotzetik atera zitzaidan, eta antxen ikusiko duzu. Ez nerea dalako, baina neurri artan idatzirikorik ez dut oraindik beintzat irakurri. Zenbaki berean zure gutunaren atal batzu ere ematen ditut, baita olerki eder bi ere, bata Aurraitz-ena, bestea zuk ezagutzen duzun Etxanizen «Lendakariaren Gau-Illa». Ondo dakit erdel-sailekoak samurtuko zaizkidana, baina asarretu bitez, nai balin badute, nik ez dut tiltxo bat ere kenduko Lendakaria zanari opa dizkiodanetan, ez orixe. Egia aitortu bear dizut, biotzez aitortu ere, oso nagoala naigabeturik erdel sailekoek darabilzkiten joerakin: arrokerian eta apenkerian itsututa dabiltz, buru-gabe, biotz-gabe, ergelkeri-oxinean amil-zorian, eta itzuretan esaten dan lez «Umeak ostu dizkioten artzama upatze obe da, arroputza bere ergelaldian baino». Eta egunen batean, okerrenera iritxiko naizelakoan nago: orpo-orpotikako inausketara. Baten batek, etoitzat jo nau ni ere, eta au geiegi da. Nere antuxin au gainezka daukat, lertzeko zorian. Ateka gogor ontan esango didazu zer egin bear dudan. Bin bitartean, Jainkoak lagundu bezait, eta argitu nazala.

        Benetan poztu naiz berriz ere gure aldizkari maitea eskuartean jaso dudanean. Zenbaki bikaina eman diguzuna. Gure euskal lanei, oraintxe inoiz baino sendoago eutsi bear diegula nik uste. Badakit are buru-auste aundiagoak izango dituzula gure Nagusia joan zaigunez gero, baina ez diogu amor eman bear inola ere. Nundi edo andik sortuko argia eta laguntasuna. Nerea beintzat —tamala ain kaxkarra izatea— emendixek eskeintzen dizut, biotz-biotzez eskeini ere. Larrakoetxea aita ere —atzo jaso nuen bere eskutitza— pozarren dago Euzko-Gogoaren zenbaki berri onekin. Ar-losa baten azpian zanpatuta geneuzkan biotzok, berriz xuspertu dizkiguzu. Aurrera adiskide, zu etzera-ta oztopo izugarrienen aurrean ere atzera egiteko jaio.

        Orain Platon-en Atarikoanen zain nagokizu. Laister iritxiko al zait. Ain arreta andiz egin duzun lan ori, bikaina izan bear nai ta nai-ez. Zerbait onik arkitu du Lafittek itzaurrea ezarteko eskeini baldin bazaizu. Ni ere zure bidetik baizik ez dugula euskerarik gaindegietara eramango etsita nago. Irakiten azkenengo Euskeran irakurri nituen ainbeste kirtenkeriekin. Zearka bada ere, erantzun bizi bat ematen diet Txillardegi ta Arestiri datorren Irrintzin. Nundik atera du Txillardegik 50 urte auetan euskera lardaskatu besterik ez dugula egin? Guk baino kopet arroagoa dute gizonok nai dutena esateko.

        Kerexetaren olerkiak oso izan zaizkit atsegin Orbelak eta Bitargikoak. Oso olerkari pin eta bere-kautakoa agertzen zaigu Arantzibia maitea. Lenengoarenak berrogeitamar saldu nizkion emen, eta bigarrenarenak ere beste ainbeste salduko dizkiot, Jauna lagun. Oraingo ontan oso gabiltza estu emen ere. Lanik-eza izurri bat bezela edatzen ari da erri ontan, eta lanik-ezarekin batean, jakina, dirurik eza ere bai. Ainbeste eta ainbeste garatzek porrot egin dute. Eta ortik egonezina. Izparringietan irakurriko zenuen emengo gorpiztaldiaren berri. Baina gorpiztuok jesu batean zapaldu ditute eta buru danak arrapatu gainera. Ala ere, lanik ezarena eta ekonomi egokerarena ainbat arinen zuzentzen ezpaldin baditute oraingo agintariok, luzaro gabe ikusiko ditugu emen gaindi txiripinak berriz ere. Burokrazia inausten ezpaldin badute, eurak urkatuko ditute euren buruak. Ortan bakarrik presupuestu orokorraren erdia baino eralgitzen dute, eta bin-bitartean eraikintzak bidegintzak eta abarrak, geldi.

        Bai, gabonetan Biarritzen izan ziran Andoni eta Lore zu ikusten joan-da. Naigabe aundia artu zuten zu ez arkitzearekin eta nik ere bai. Aitortxu Bilbaon utzi zuten egun artan, bada irurak joan ziran emendik. Bagilean nik uste, berriz ere joango da Andoni bere arrebaren ezkontzara, eta jakina, Biarritzera urbilduko da zu ikusteko. Bear bada, zuretzako emen dauzkadan diru-apurrak berarekin igorriko dizkitzut. Oraingo onetan zori obeagorik izanen al du. Gainera berri on bat: gure sendia neskatxo batekin ugaritu da, potola polit polita Miren Itxasu. Izena nik bilatu nuen, eta eder arkitu dute geienak. Itsasaldean jaiotakook, ezin inola ere itsasoa aantzi. Gorantzi beroenak bialtzen dizkitzute guziek.

        Etxaideri eskutitxo bat egin nion eskerrak emanaz bere itzaldi artan nitzaz zuen gomuta ezti aren alderako. Ez dit erantzun eta ez dut uste erantzungo didanik ere.

        Larrakoetxeak dionetik, Oñatiko laterandar gazteak ere gogoz asi omen dira euskeraren alde eta aldizkaritxo bat argitara omen dute. gainera, Donostiko ikastetxeetan ere, euskera zabaltzen ari omen da. Noiz iritxiko ote gera berpizkunde betera, euskal berpizkundera? Bidean jarrita gaudela dirudi, eta guk gure indar guziekin eutsi bear diogu berpizkunde orri.

        Nere biotz au, len baino pizkat obeto arkitzen da, osagileak agindu daustazan osakaiai eskerrak. Koroi-zanak apur bat lasaitu jatazala dirudi, beinipein ez naiz len beste nekatzen eta bizi-poz geitxuago ere badut. Dana dala, arduraz ibili biar.

        Naiko esamesarik gaurko. Eta zuk idatzi, adiskide maite, zure berriak beti izaten dira-ta onartuak gure artean.

        Artuixu nere besarkadarik beroena.