—23—

JOKIN ZAITEGIri

Guatemalara

Paris, 1951-I-18

        Adiskide ona:

        Ilabete ontan irugarrenez natorkizu, beraz ez dukezu nere izenik idazle alperren artean sartzerik. E.-G. emen dizut, goibe zearo arakatu ondoren on iritzi diot, batik bat, Orixeren lanak, zure olerkiak eta gainerantzekoak. Arpide zerrenda urriegia. Ortan saiatu bear degula uste dizut, arpidetza al ginoan ugaritzeko. Nola ordea? Euskaldunen zabarkeria ikusita ez duzu errexa, ez orixe. Bainan eda-lana bear bearrezko zaigu, ez dezakegu ba gere aldizkari bikaina iltzerat utzi. Lenago ere esan nizun emen baditudala izen errol aundiak. Jakina, guziei idaztea garesti litzake, emendik bidaiez igorpenak diru asko kostatzen baitira. Nere gardiz, laterri bakoitzean ordezkari azkar ta euskaltzale zintzo bat jarri bear genuke E.-G.ren arduradun. Arrek dagokigun lurraldean aldizkariaren edapena eginen du. Bainan nortzuk artuko lukete beregain egin bear ori? Orra zain-zainetik ikasi ta ikusi bear duguna.

        Arki ditezke ordezkariak Ego-Amerika geientsuan, Pilipinan, Australian, Ipar Amerikan, Euzkadin, Prantzian eta beste tokitan. Amerika guzirako, baita ere beste ortiko lurraldeetarako ez dut uste aldizkari saria geiegizkoa danik, bai ordea Euzkadi ta Prantziarako. Emen 10 dolarrek, 3880 franko egiten ditu urteko. Sari aunditxoa geienentzat. Euzkadin diru berak 400 pezeta egiten ditu, sari aundiegia au ere. Nola antola ordea gorabera oiek? Nik emen Prantzian arpide berriak bilatuko ditut, bai noski, aberats batzu badituzu bada euskotarren artean. Euzkaditik ere laguntasuna eskeini didate, eta an ere euskal-egarriz dauden ezkero, naiko saldu ditezke. Auxe duzu oraingoz, nere buruausterik aundiena, nola gure aldizkaria arpidedunez bete. Ortan buru-belarri ariko nauzu, eta ondorenak zeorrek ikusiko dituzu. Ez diegu euskotar zabarrei gere aldizkari maitea zabarkeriz itotzen utziko.

        Gaurkoan idazlan ugari igortzen dizkitzut: Mitxelena Abaren zazpi olerki, argitara gabeak. Nere Donostiko adiskide baten bidez zerbait E.-G.rako bialtzeko eskatu nion, eta orra olerkiok biali ditu. Dakuskezunez, oso politak dituzu eta bat Donostiko olerki-norlenkan aurreneko saria irabazitakoa. Norlenka ori Lotazilean izan zenuten. Larrañagaren Lear Erregea ere or dioakizu. Luze xamarra bainan ederki euskeratua. Azkenez nere lantxo bat «Verdi», eresertian sar dezazun. Beraz idazleak, gixajoak, saiatzen zaizkigu al dutenez urgazten.

        On litzake aldizkariaren sailak beti ere erne iraun dezaten. Agiri danez, laister Yakintza, Gizarte, Edesti, maipe geldituko dira. Yakintzan oraingoz asia nindukezun nere botanikatxoaz, bainan etxekoek Goenaga Iñakiri eman zioten igorri zezakidan (badakizu Irunen bizi dala) eta arlote parregarri orrek ez dit oraindik bialdu. Beldur naiz galdu ez ote didan lantxoa. Osotuagotzeko asmoa neukan lanaren gainera, berria astea zail xamarra zait bada, emen ez iztegi, Azkue diot, ez bestelako liburu gabe arkitzen naizelako. Eta berriak erosteko diru asko bear. Gizarte arloan baliteke Larrañagak ekitea, ikaspen orietan dotore dugun ezkero. Edestiz ez dakit nork ekin dezaken. Eresertiz, neonek bialiko dizut orainarte bezela, zerbait. Baditut gai batzu nere eltzagorrean.

        Zure pozbidetzat Donostiako adiskideak E.-G.z diostana aldatzera noakizu: «Esan bezala, bada, atzo jaso nitun zuk bidalitakoak. Atseginez bete nindutela, alako amets-gai egi biurtuta eta nere begien betegarri, aitatzez naiko. Euzko-Gogoak ametsezkoak genitularik ezin esan ala? Egi biurtu zaizkigu, bai, gure ametsak, eta poztu gaitezen. Eskerrik asko. Ba daukat aldibaterako nere irakur-gogoa nun ase. Eta neria ezik, besterena ere».

        Ara zer dion Donostiko olerti guduaz: «Basarrik eta eratutako gudu ori ez dezu zokoragarri eta gutxiago eta oraindik ezespengarri olerki-batzaldi orretara bidalia izan dana. Nik, izparringietan azaldu ez dituztelako, ez det ezertxo irakurri. Bainan guzien iritziz txalogarri dira olerkari danak. Basarrikin itz egin nuen eta oso pozik zan, baita maiekoak ere. Beinere ezagutu ez dan bezala (ezta guda-aurretik ere) olerkari askok bidali zituzten norlenka ortara bere langaiak. Olerki-guduan epai-maieko izandako batek, 53 olerki batzaldiratuak izan zirala esan dit, eta 43 inguru olerkari. Auen arteko zenbaitek olerki kutsu gabeko bertso soilak. Egizko olerkari ogetamar bat. Eta ez da zenbaki itsusia. Guzi-guziak (erantsi dit nere adiskide onek) era berriko euskera garbi ta ikasian idatziak ekarri zituzten beren lanak. Olerkari-kume bada oraindik, eta euskal-irakurtzaleak ere bai; nundik sortu, bestela ainbeste idazle? Pozgarria danez ez ote da E.-G.n agergarri? Mende-erdiko olerkariak maiztxo aitatzen dira Zaiteginean. Eta orainaldikoak? Zirika-gai balego orain ere...» «Mitxelenaren aburuz, ekinaren ekinaz aurrera dijoakigu olerkaritzan Bordari, El Diario Vascon eusko kutsu gaiko idazlea da. Jakintza gaietan sakon jotzen ez duna bada ere, irudimenez, jantzi ederraz, ta abar, len mailera dijoana da». Arantzazu egile onek ere, Zaitegiri onginaiez eta agurrez, bere sor-gaia eskeintzen dio, ta nere bidez (ta nik zurez) bere eskuetara igorri dezaiodan arren eskatu dit. Zeorrek, otoi, bialiko al diozu». Ez dut oraindik jaso, eta nerera iritxi bezin zailu bidaiez igorriko dizut Jokin.

        E.-G.ren irugarren eta laugarren zenbakirik ez dugu emen. Bialiko al dizkidatzu baten batzu. Gainera adiskide, zerbait idatziko al didazu ilabete ontan bidali dizkitzudan idaz-lanetaz, egilei adirazteko. Badakizu poztu egiten dirala zerbait esaten zaienean, edo agergarri dirala, edota ederki daudela, edozer. Beinipein aitatu itzatzu zere idazkian.

        Zure buruausteak amendixek ikusten ditut, bainak laister euskotar oro zure lagungarri etorriko gera. Orok eutsi bear diogu E.-G.ri.

        Goraintzi Orixe aundiari. Eraberriko olerkiak pozik irakurri ditut. Zuk adiskide ona besarka sendo bat orizu.

        Agindu beti ere euskeraren onean.

        Idazki onek, ikurratz garesti xamarra daramakizu azalean. Gorde ta igorri ezadazu onuntz, emengo ikurratz eta euskeltzale bati emateko. Orko erabilirik ere bialiko bazenida, pozik artuko lituke delako euskaltzale orrek. Mila esker.