—206—

NEMESIO ETXANIZi

Donostiara

Caracas, 1962-I-30

        Adiskide:

        Aspalditik nabilkizu zuri idatzi bear dizudala-ta, baina batean nagiak bestean eztakit zerk, nere asmoa bear baino geiago atzeratu didate. Egia esan, zer esan aundirik ez daukat, emengo bizi-moldea betikoa baita, ots, eguneroko kalaka atertu gabekoa. Ala ere noiztanka izaten ditugu gure ustegabeko gora-berak, azken aldi auetakoak bezalakoak, esate baterako. Zer izan da au! Berrien berri, gorriak kalera atera dira eta ikaragarrizko kalteak egin ditute, zorioneko «Punta del Este»ko batzarre ori dala-ta. Baztarrak erre ditute, eta zortzi egunean emengo jendetxoak miruak oiloak baino beldurtuagotuta ukan ditute. Nik ez dut emengo kontu au ondo aditzen. Demokrazian bizi gera, nere ustez ordea, demokraziak bere burua zaintzeko dituen legeetaz baliatu bear luke, gogor baliatu ere. Bainan emengo jaurlaritzak ez du inoiz jakin bere burua aldezten. Indarrean datorrenari indarrez erantzun bear zaio, eta gorri auek oldar betean etortzen dira, inoren eta ezeren beldurrik gabe. Beinipein egun batzuetan laterri bizitza erdi itota ukan dute kastrokumeak. Zer derizkiozu. Amaikatxo tiro entzunak ditugu, gauez eta egunez. Ez dala goxoa esango didazu. Bai ez da goxoa, baina askatasuna, ondo dakizunez, ez da munduko urre guztiagatik ere saltzen. Zuen orko pake ustela ere ez da goxoagoa, gizon ustel eta kemen gabekoentzat izan ezik. Nik naiago dut emengo giro eragina, orko egona baino. Egonak, urari gertatzen zaion bezela, oro andeatzen du eta or ere gureak andeatuta bizi dirala esango nuke nik, zu bezelako gizon azkarren bat landa. Baina nere gutun au mitin antzak artzen ari zait. Goazen bada atseginagoetara.

        Zer liburu jaso ditudan ortik galdetzen didazu. Mementu onetan ez naiz ondo gogoratzen, bainan urrengo auek bai beinipein: «Amandrearen» eztakit nik zer Julenerena, Aitonaren Uzta Villasanterena, Plontxi zan nere izena au ere egile berarena, Santu Bizitzak lena ta bigarrena, Bertsolarien Dema eta Literatura Hebrea. Besterik ez zait gogoratzen. Eta milesker oroengatik... Pozik jakin dut zere ikasbidea argitara duzula, apain argitaratu ere. Emen nai nuke ikasbide ori, esaidazu zenbat kostatzen dan eta laster bialiko dizut dirua ere. Jakina, biali-eralkinak ere neuk ordainduko dizkitzut. Ala ere ezin dut aantzi Asteasuko beltzak jokatu dizun joko makurra. Etorriko dira aldi obeak eta orduan izango dira ortz-karraskak eta besteak. Poztekoa da Mintegi eta Euskaltzaindi erabat biurtu zeralako.

        Atzo izan zuen Aurrek Zaitegiren gutuna: il onen 26an egaldatu omen da Guatemalara; Euzkadin ez omen dago bere bear izanik eta anka. Amaikatxo aldendu zaizkigu aberritik etsipenez beteta, gure Zaitegi bezala. Ez dut uste gure asmoak aldebat utziko dituenik, ala ere mingarria da hura bezelako euskal-idazle jatorrak alde egitea. Gure adinean gainera, naita ere ez dugu bada luzarorako bizia. Platonena argitaratzen danean, igorri esaidazu nere kontura.Ez dit ezertxo ere neri idatzi. Aserre samar dagoelakoan nago nirekin, gutuntxo bat bear baino gogorrago egin niolako. Baina nik ezin nezakean besterik, naiz-ta berak besterik uste. Eta orra, gure Euzko-Gogoa, zakurraren salan. Inoiz berriztuko ote du? Neke egingo zaio.

        Ari naiz, Karmelen, zure Ben Iehudarena irakurtzen. Oso ederki idatzita dago. Gure jendek pizkortuko al ditu zure lan eder orrek. Egia al da Karmel, Olerti eta Yakin galazo ditutela? Ez nintzake bat ere arrituko. Nor dabil or tartean? Betiko beltza ote. Artikulu luze bat idatzi bear zenuke auzi ortaz, gauzak argi bezin garbi esanaz, eta suge zitalak zital geiagoz zapalduaz. Ementxe argitaratuko dizut. Jakina, izenik gabe. Egidazu mesede ori, edo bestela neri bialdu zeaztasunak neonek idatzi dezadan.

        Nere berriak? Zera atzo artu nuela Euskaltzaindiak biali-ta neure urgazle titulua agustuaren 20an emana (sic). Ez ote dakite Agustua baino itz egokiagorik ilabete ori izentatzeko? Erra, gorrotoa besterik ez da ageri tzaindi orrek ari dituen euskal lan guztietan. Orixe gizajoa, amaikatxo ikusi bear izan zuen gizon oriekin.

        Biarritzen aldizkari berri bat argitaratzekotan omen dabil Krutwig «Barojaren izpirituarekin» eta Axularren izkuntzan. Idatzi dit neri ere. Gure gauza guztiak bezela au ere kamuts geldituko da or nunbait. Gu beti ametsetan eta ametsak inoiz mamitzen ez. Gaurkoz naiko. Ar ezaiozu nere besarkada bero bat.