Poesia kaiera
Poesia kaiera
Edna St. Vincent Millay
itzulpena: Ana Morales
2021, poesia
64 orrialde
978-84-17051-65-5
Edna St. Vincent Millay
1892-1950
 
 

 

Ez nazio batengatik

 

Ez nazio batengatik:

Banatzen, urruntzen duen

Horregatik ez;

Ezta ere, hain mundu txikian, isolatzeagatik

Ametsa ametsetik, ametsak katebegiak direla

Itxaropen komun baten katean: gizonak oraindik berreskura dezan

Duintasuna lurrean... non izanik aurrean

Begi oro: elefante eta marrazo begi txikiak; musker

Begi geldiak eguerdi subtropikalean uher,

Hura paparra puzten duela natazko ertza duen globo eskarlata sinestezin bat izateraino

Bat-batean, eta bat-batean hasten dela dantzari, gorputza goratuz eta beheratuz hanka motzen gainean harrizko leiho hegi beroan;

Eta ahoz gora dagoen beldar eraztundun hautseztatu biribildu motelaren begiak

Bere gaineko palari begira...

Horiek, horiek guztiek, eta gehiagok, gizona ikusten dute begi ertzetik, makal,

Balantzaka, erortzear den zuhaitzaren antzera...

Halako amets handiak zituena, ordea... honetarako ez zena egina izan (edo hala zioen berak), ...eta hiltzeko inongo asmorik ez zuena.

 

Ez nazio bategatik,

Banatzen, urruntzen duen

Horregatik ez;

Ezta ere, hain mundu txikian, isolatzeagatik

Ametsa ametsetik,

Soldatzaile hobeak izan bagina, gaur kate berri bat izan zitekeen honetan, eraikin zaharrak botatzekoa, zuhaitz txarrak erauztekoa; gauza

Horiengatik ez;

Ez nire herrialdeagatik, zuzen ala oker;

Ez danborragatik edo turutagatik; ez txirula kanta horregatik

Zeinak nire gogoaren kontra etxetik bidaltzen nauen beste umeekin batera

Joan gura ez nukeen tokira

Eta esanarazten didan inoiz ez esatea agindu nuena, eta nazkatuta naukan horixe eginarazten didan...

Txirulariaren Muino barnera;

Banderagatik ez dut

Edonongoa dela ere, neu bertan jaio nintzelako,

Emango bizia.

Baina maiteko dut gizona libre den herria,

Eta horixe dut defendatuko.

“Azkeneraino? —galdetzen didazu— Azkeneraino?”. Jakina, azkeneraino.

 

Zer zaio munduari, edo niri,

Zumar baten pean, ez tamariz baten pean,

Bete banituen lehenengoz birikak, eta bildu banituen eskuņoak dagoeneko dena akuilu eta azazkal

Munduaren kontra, eta egin banuen intziri

Haserre eta amorruz, nire amarru guztiak gorabehera, erauzi nindutelako

Ezkutatuta nengoen leizetik, munduan sufritzeko, egin dudan eta oraindik egiten dudan bezala,

Inoiz gehiago —ai ene, sekula santan ez— leku finkorik ez aurkitzeko.

Jaiotza, jaiotzaren latza...

Zein ere herrialdea, zein ere kolorea eta arraza.

 

Bakoitzaren bereizgarriak eta kolorea,

Bere hizkera moldea...

Horiek alda ditzake, denbora askorekin, zumarrak; eta

Tamarizak halaber.

Baina gosez hiltzen, baina hotzez badago akabatzen...

Gaztetatik daki hori bere hizkuntzan bereizten;

Eta nahiz besoez, nahiz arkuez, nahiz arantza pozoitua

Tututik puzka jaurtiz borroka egin, tiroaren

Klaska lehorra bereizten du berehala

Hazi umotuak egiten duen soinutik urratzean lekaren azala;

Eta bizi osoan bizitzak txarto erabili duen gizonak badaki

Noiz darabilten zuzenki eta noiz bidegabeki.

 

Ezagun ditut zumar hauek, atondo eder hau: berton

Dut etxea, baldin badut inon.

Berezko nahitasun bat, atxikimendu bat esan beharrik ez daukana

Jaikitzen da epel zurezko ibilbideetatik, nola ogi egin berriaren usaina

Auzoko baten sukaldetik. Arrastiria da. Eguzkia behera doa.

Kalean bakanka zintzilikaturik dira argi xuhurrak ageri.

Atsegina da. Ona da.

Oso ezaguna naiz hemen; hemen naiz ulertua.

Ibil naiteke kalean edo argi bako zidor batetik, beldurrik izan gabe

Ez suge pozoitsuei, ez ezein aurpegiri.

Zumar garaiok, nire sustraiak heltzen dira

Zuenak bezain barnera lur honetan, bai, zuenak bezain barnera.

Eta neure kumaren kulunka entzuten dut. Eta ez dut lorik egin behar.

 

Ez nazio bategatik; ez herritxo bategatik,

Non, eguzkia ezkutatzen denean, beldur barik jesar zaitezkeen

Aurreko portxean, arku argiaren eskueratik at, kulunkan,

Afaria prest, soineko argi berri bat jantzita, eta umetxoa sehaskan

Zure ondoan, eta senarra etxeratzear dela Zumar kalean triki-traka sartzen aditzen duzun

      hurrengo tranbian; ez:

Ezpada amets bategatik, zeina orain dela zumarraldi bat egin zen...

Eta lehenago, bai, askoz lehenago, eta badakizu zertaz nabilen.

 

Ametsagatik, planagatik, gizonaren askatasunagatik, izan behar zen bezala;

Ez azkar batean, gutxi gorabehera

Eta gau batez jasotako egituragatik, ezinbestean

Lokatu, desorekatu, okertu behar zena,

Ezpada ametsagatik, planagatik, gizonaren askatasunagatik, asmo izan zuten bezala

Guk baino

Ikusmen, jakituria, xede, buru gehiagoko gizonek.

(Beharbada, beharbada)

Gizon adoretsuagoek, eskuzabalagoek, tematuagoek

Gu baino beren ametsak betetzeko, beren Askatasun ametsa...Askatasuna ez soilik

Norberarentzat, guztientzat baino, non ere ezagutzen den hitza,

Zein ere hizkuntzatan, edo zein ere gogotan den haren irrika...

Ohore gehiagoko gizonek. (Hori ikusteko

Dago! Hori ikusi egin behar da!)

 

Beharbada. Beharbada.

 

Eta baldin egia hauek oraindik ere jo balitez

Begi bistakotzat.

 

Not for a Nation

Not for a nation: / Not the dividing, the estranging, thing / For; / Nor, in a world so small, the insulation / Of dream from dreamwhere dreams are links in the chain / Of a common hope; that man may yet regain / His dignity on earth—where before all / Eyes: small eyes of elephant and shark; still / Eyes of lizard grey in the sub-tropic noon. / Blowing his throat out into a scarlet, edged-with-cream incredible balloon / Suddenly, and suddenly dancing, hoisting and lowering his body on his short legs on the hot stone window-sill; / And the eyes of the upturned, grooved and dusty, rounded, dull cut-worm / Staring upward at the spade,— / These, all these, and more, from the corner of the eye see man, infirm, / Tottering like a tree about to fall,— / Who yet had such high dreams—who not for this was made (or so said he),—nor did design to die at all. // Not for a nation, / Not the dividing, the estranging thing / For; / Nor, on a world so small, the insulation / Of dream from dream, / In what might be today, had we been better welders, a new chain for pulling down old buildings, uprooting the wrong trees; these / Not for; / Not for my country right or wrong; / Not for the drum or the bugle; not for the song / Which pipes me away from my home against my will along with the other children / To where I would not go / And makes me say what I promised never to say, and do the thing I am through with— / Into the Piper’s Hill; / Not for the flag / Of any land because myself was born there / Will I give up my life. / But I will love that land where man is free, / And that will I defend. / “To the end?” you ask, “To the end?”—Naturally, to the end. // What is it to the world, or to me, / That I beneath an elm, not beneath a tamarisk-tree / First filled my lungs, and clenched my tiny hands already spurred and nailed / Against the world, and wailed / In anger and frustration that all my tricks had failed and I been tom / Out of the cave where I was hiding, to suffer in the world as I have done and I still do— / Never again—oh, no, no more on earth—ever again to find abiding-place. / Birth—awful birth ... / Whatever the country, whatever the colour and race. // The colour and the traits of each, / The shaping of his speech,— / These can the elm, given a long time, alter; these, / Too, the tamarisk. / But if he starve, but if he freeze— / Early, in his own tongue, he knows; / And though with arms or bows or a dipped thorn / Blown through a tube, he fights—the brisk / Rattle of shot he is not slow to tell / From the sound of ripe seed bursting from a poddy shell ; / And he whom, all his life, life has abused / Yet knows if he be justly or unjustly used. // I know these elms, this beautiful doorway: here / I am at home, if anywhere. / A natural fondness, an affection which need never be said, / Rises from the wooden sidewalks warm as the smell of new-baked bread / From a neighbour’s kitchen. It is dusk. The sun goes down. / Sparsely strung along the street the thrifty lights appear. / It is pleasant. It is good. / I am very well-known here; here I am understood. / I can walk along the street, or turn into a path unlighted, without fear / Of poisonous snakes, or of any face in town. / Tall elms, my roots go down / As deep as yours into this soil, yes, quite as deep. / And I hear the rocking of my cradle. And I must not sleep. // Not for a nation; not for a little town, / Where, when the sun goes down, you may sit without fear / On the front porch, just out of reach of the arc-light, rocking, / With supper ready, wearing a pale new dress, and your baby near / In its crib, and your husband due to be home by the next trolley that you hear bumping into Elm Street—no: / But for a dream that was dreamt an elm-tree’s life ago— / And longer, yes, much longer, and what I mean you know. // For the dream, for the plan, for the freedom of man as it was meant / To be; / Not for the structure set up so lustily, by rule of thumb / And over-night, bound to become / Loose, lop-sided, out of plumb, / But for the dream, for the plan, for the freedom of man as it was meant / To be / By men with more vision, more wisdom, more purpose, more brains / Than we, / (Possibly, possibly) / Men with more courage, men more unselfish, more intent / Than we, upon their dreams, upon their dream of Freedom,— Freedom not alone / For oneself, but for all, wherever the word is known, / In whatever tongue, or the longing in whatever spirit— / Men with more honour. (That remains / To be seen! That we shall see!) // Possibly. Possibly. // And if still these truths be held to be / Self-evident.