Kretan, Minotauroarekin

 

                        I

 

Portugalen jaioa, gurasoak portugaldarrak,

eta brasildarren aita Brasilen,

estatubatuarra izango naiz ziur aski han nagoenean.

Herritartasunen bilduma egingo dut, erabili,

erantzi eta abandonatzen diren alkandorak bezala, jantzi

eta zerbitzu egin zigun arropari zor zaion begirune guztiarekin.

Ni neu naiz neure aberria. Aipatzen dudan aberria

belaunaldien kasualitatez jaio naizen

hizkuntza da. Eta egiten eta bizi dudanaren aberria

mundu honetako gizatasun gutxiak sortzen didan amorrua da,

beste mundu batean sinesten ez dudan arren, eta beste bat nahi izango banu

hauxe bera izango litzateke. Baina, egunen batean dena ahanzten badut,

Minotauroarekin

Kretan kafea hartzen

zahartzea espero dut,

lotsarik ez duten jainkoen begiradapean.

 

 

                        II

 

Minotauroak ulertuko nau.

Adarrak ditu, jakintsuek eta bizitzaren etsaiek bezala.

Erdi gizon, erdi zezen, gizon guztiak bezala.

Pasifaeren semea, Racineren bertsolerro baten anaia izan zen,

Valéry ergelak “langue”aren ederrenetako bat jotzen zuena.

Baita Ariadneren neba ere, mataza batean nahasi zuten eta izorratu.

Teseok, heroiak, eta, greziar heroiko guztiak bezala, putaseme bat,

bere kontura barre egin zuen mutur errespetagarrian.

Minotauroak ulertuko nau, kafea hartuko du nirekin, bitartean

eguzkia itsaso gainean etzatera doa bare, eta itzalak,

ninfa eta efebo langabetuz beterik,

kikaretan bilduko dira eztiro,

hatz zikinarekin, bizitzaren jatorria ikertzeagatik,

mugituko dugun azukrea bezala.

 

 

                        III

 

Hor aurkitu nahi dut berriz nire burua, bizitza munduan zehar

hamaika zatitan barreiaturik utzi ondoren, gizagaixo hark

esan zuen bezala, Minotauroak ez zuen hori irakurri, zeren

jende guztiak bezala, ez baitaki portugesez.

Nik ere ez dakit grezieraz, iturri fidagarrienen arabera.

Volapukeraz hitz egingo dugu, bietarik inork

ez baitaki. Minotauroak

ez zuen grezieraz egiten, ez zen greziarra, Grezia baino lehen bizi izan zen,

aspaldidanik estaltzen gaituen kaka jakintsu hori guztia baino lehen,

gure esklaboek egin zutena, edo guk geuk besteen

esklaboak garenean. Kafea hartzen dugun bitartean

penak kontatuko dizkiogu elkarri.

 

 

                        IV

 

Aberriekin erosi eta saldu egiten gaituzte, haiena ez izateagatik

lotsa sentitzeko behar bezain garesti saltzen diren

aberririk ezean. Ez nik ez Minotauroak

ez dugu inongo aberririk izango. Soilik kafea,

usaintsu eta bortitza, ez Arabiakoa, ezta Brasilekoa ere,

ez Fedecam-ekoa edo Angolakoa, ez beste inongoa. Baina kafea

hala ere, eta nik, seme baten samurtasunaz,

ikusiko dut nola isurtzen den zezenaren kokotsetik

gizonaren belaunetaraino,

berak ez daki nork utzi zizkion, aitak edo amak, ondare moduan

adar oker horiek bekoki prestuan apaingarri,

Atenas baino eta, batek daki,

Palestina baino, eta beste leku turistiko

biziki aberkoiak baino lehenagokoak.

 

 

                        V

 

Kretan, Minotauroarekin,

poemarik gabe eta bizitzarik gabe,

aberririk gabe eta espiriturik gabe,

ezer gabe, inor gabe,

hatz zikina izan ezik,

nire kafea bakez hartuko dut.

 

1965/7/5