AMA TXUKATU MALKOAK

      Amets bat

      (1967)

 

Aralar mendi txit gandorrean

Ama Euskara nekusan,

arratsa bezin goibel, negarrez

umetxo bateren gisan;

biotz-barrengo negar zotiñak

ezin zituala jasan...

«Zer duzu, Ama!» galdetutzean

onelatsu zidan esan:

 

...Zeruetako Jainkoak naita

milla urte anitz dira

Euskal-erriko lur done ontan

sortu nintzala argira.

Ainbat gizaldi ondorenean,

gaur-egun seme, begira...

Seme-alaben burla-ixekak

naramate il-obira!

 

Ikastol eta eliz askotan

atea didate itxi;

atzerritarrak ta seme askok

lapur bat antzo ezetsi!

Nere izena apaldu arte

iñoiz ezin dute etsi...

Zer egin diet etsai bezala

ainbat nazaten gaitzetsi?!

 

Izkuntz arrotzak dira nagusi

mendi, enparantz, kalean...

irrati eta aldizkariak

datoz erdera elean.

Euskera ortxe baso, sukalde,

txoko apalki batean...

Mamur ta mintzul, ezin besterik

ke, negar, zotin artean!

 

Azken gudate ondorenengo

ogei ta sei urteetan

erderak arro dabiltz, erronka,

zazpi Euskal-errietan.

Ni berriz emen, sorterri bertan,

bizi-arnas azkenetan...,

sukal-txokoan negar egiñaz

aiton-amon mingaiñetan!

 

Euskal-erriko bazter denetan

atzerrian antzo nabil...,

ez-ezagunen artean aur bat

bezin apal eta ixil!

Ene burua gara ez dedin

ba-ditut milla maratil...

Gaiztaginai lez, arrano begiz,

etsaiak so ditut urbil!

 

Erdaldun dira mendi-zaliak,

eta amaika sukalde...!

Bereaz aztuz erdal-izkuntzaz

asko itsuturik daude.

Aberri eta euskal-izenak

guziz zaie arrobide...

ta antziñako oitura zarrak

oro nai lituzke gorde!

 

Euskal-erri gorde nai dute,

eta nik damaiet lotsa...!

Seme-alabak ola ikustea

Amarentzat zein mingotsa!

Aberri-muiña galdu ezkeroz,

zertarako dute kutxa

azalez eder izanda ere

barrendik bai dago utsa?

 

Euskal odola daramazu ta,

zeranez ene soil-atal...

aur-adiñetan artu zendunez

neregan atseden-magal...

ainbat oztopoz etsai artean

bein betiko ez nadin gal...

ai!, seme laztan!, lasterren laster,

enegaz zaitez urrikal!

 

Aberriaren muiñ ta oiñarri

ni naizela zaitez oroi,

ta ez nazazu luzaro utzi

izkuntza arrotzen morroi!

Ene burua goratutzea

zinez nai ba-duzu, otoi!,

buru-belarri biur lanera,

oraintxe bai duzu sasoi!

 

«...Ai! Ama kutun!, erantzun nion,

itzali zazu negarra!

Ortz-illunean ñirñir bai dago

oindik itxaron-izarra!

Askok baztertu ba-zaituzte-re,

zu zaitugu, izkuntz zarra!,

ele denetan, biotz niniaz

maitatzen dugun bakarra!

 

Etzazu geigo zure negarraz

samindu euskal gogoak...

Negu otzari jarriaz bai datorz

denbora obeagoak!

Zeru goi-goitik esku luzatuz

oro dezaken Jainkoak,

loraz jantziko zera berriz ta

AMA, TXUKATU MALKOAK!».