ZUEN GOMUTAN

      Lazkau: 1967'ko Epailla'k 8

 

            «Atsedendu zaiteze, aberkide onok!

            Aberriari eusten zintzo izan baitzaree.

            Zuen odola heite guretzat adore.

            ...Gogor ekingo dogu, arrotzak oil arte!».

                              (Aurraitz)

 

Il ziñaten, il! Obeki esan, il ziñuteen!

Jainko ta doneen izenean il ganera!,

ta zuen odol errugabea, lurraren gainera

ixil ixuri zan, illen eremu beltzean.

 

Errudun ziñaten, doakabeok! Abertzalen

obena bai-zenuten, ots, Erri maitatzea.

Eta gaizkillei zegokien eriotzea

eman zizueten, illunabar apal artan.

 

Doakabeok! Santu(!)-Martirien lerroetan

ez duzute leku, ez izen-aipamenik!

Aipamen! Zergatik, gero, sinesge izanik?

Olakorik! Gorri ziñaten. Aztuak zaitezte!

 

Auzi ta lekuko gabe, gabaz ezkutuan illok,

etzenuten inongo onespenik merezi.

Ez ere, koroi, oroit-arririk irabazi.

Galdu egin bai-zenuten. Aiek berriz, irabazi.

 

Garaitu! Irabazi! Ara emen kakoa!

Menperatu egin bear da. Noiz? nun? nola?

Orrek ez du garrantzi! Orrek ez du ajola!

Garaitu! Bide oro oinperatuz bada-ere.

 

Garaitu! Irabazi! Bañan ez arrazoi-senaz.

Bildurrez, indarrez, metralleten bidez, baizik.

Gizon-errien eskubideak zapaldurik;

Eleizaren irakatsiei entzungor eginik.

 

Doakabeok! Zorigaiztoko jaio ziñaten!

Zorigaiztoko!, bai, milla bider zorigaiztoko!

Euskaldun izate utsak bai-du obenik asko!

Ta zuen lepo zenituzten besten gezur-gorroto.

 

Gorrotorik lotsagarrienaz, zuen ta zuen

semen izen ona beztuz-gero, il ziñuteen.

Il, eta zakur laster-alen bai-ziñaten,

ezaugarri gabe, abere gisa, lurperatu!

 

Leize-zulo sakon-illunena, lur bazterreko

txokorik aztuena izan zenuten illobi,

zuen ondorengo seme eta belaunaldi

berriaren oroimenetik aztuak zaitezten.

 

Doakabeok! Gorri eta masoi-izenez pasa

ziñaten gure edesti negargarrira!

Iltzalleak, berriz, santu lez aipatuak dira...

Zuek illaz, komunismoa zapaldu bai-zuten.

 

Zuek siñesgabe... Aiek santu... Ai il-erriko

illen zaintzalle zipres-mamu beltz izugarriak,

leize-zulo, ta amiltegi sakon-gorriak,

bi segunduz, bederen, itz-egin balezakete!

 

Mintzul dira ordea, eta ez dezakete;

ta ez dut ere nai, itzik atera dezaten;

egia aitortzeagatik, izan zenuten

eriotz bera, aiek ere jasan ez dezaten.

 

Beude ixil!, beude mutu!, zuen arbasoek

sortu baño milla ta milla urtez lenago,

Izadi Amak berak aurrez jarririko

zuen odol ixurtzearen betiko lekuko!

 

Beude beraz ortan mutu,

lur onek, Euskal-lur diraun artean,

zuen semeen-semeek

belaunik-belaun oroi zaitzaztean,

ta apentza gosez ao-

zabal diran obiak ikustean

Aberri-askatasun-miña

mamitu datzaien biotz-barnean!

 

Bitez, erri-eskubideak

zapaldu ditun gurutz-guda-izun,

eta eriotza eman

zizueten guzien lotsakizun.

 

Obenaren arrak zizta

bitza, bezate amets illuna

goiz ala berant ezagun

dezaten ilketaren astuna!

 

Beude ixil, bai, bañan zutik,

atxan eraikiriko zuen il-arri

askoen lotsakizun-ta,

Erri zapaldu onen eusgarri,

eta askatasun-odolak

dirakion gaztediaren oiñarri.

 

Lore ta belar gabe,

guztia sasi;

gurutz ta kristau-zantzu

gabe arkaitz zuri,

ikus nai nituzke obi

oiek ikusi,

zeraten bezin doakabe

dirauzuten beti!

 

Doakabe!

Erri onen askatasuna

apurtuko zun guda

galdu zenutelako!

Doakabe!

Bekaitz-gorroto

lotsagarrienaz

il ziñuteelako!

Doakabe!

Iltzalleak beste

ezagun ez dituzten

zoko

ta bazter ezkutuenetan

lurperatu ziñuteelako!

Doakabe...!

guztien gogamenak

aztu zaituzteelako.

Doakabe...!

ta aunitz aldiz doakabe,

zuen azken larri artan,

ta Urbasa'ko

arkaitz mingor berberak

eta il-erriko

orma ixillak

erdiratzeko oiñazean

karraxi egin zenutelako!

Dohakabe...

Karraxi orren miñezko

oiartzun zolia,

Auñamendiz bi aldetako

Erriak, bere inka larrian

entzun dulako

ta askatasunezko

karraxi onen deira,

gaztedi berria,

Euskal-erria,

bildurra galduz,

askatasun-bidean zutik

jarri dalako.

 

Doakabe, bai,

milla bider doakabe...

bañan zorioneko Doakabetasuna!