Houdiniren anaia

Orain, zain nago. Eskuekin eusten diet oholaren bi ertzei. Hatzak zabalik hamar arte zenbatzen dut arbel baten aurrean eta andereño baten aurrean haur batek bezala. Zenbat dira hamar, Julinho? Haurrak esku biak zabaltzearen imintzioa egin, eta, oso ondo, Julinho, oso ondo, esaten dute andereñoek, karameluak oparituz bezala baina esku hutsik, umeen begirada laku gisakoarekin maiteminduta. Inoiz eskolara joan izan banintz jakingo nuen zer den hori, maistra bat nire laku gisako begiradarekin maitemintzea eta enparaua, esku bietan hamar hatz ditudala bezain seguru, horixe jakingo nuela. Ongi eutsiko diot eskuekin oholari. Hori da nire zeregina eta badakit ongi eutsiko diodala. Belaunek ematen didate beldur gehiago, belaunak minbera dauzkat gaur. Zain nago orain, ahoz gora etzanda, belaun eta eskuekin oholari eusten. Une batetik bestera anaia igoko da nik eusten diodan ohol horretara, eta bere ziminokeriak egiten hasiko da. Bere ziminokeriei esker bizi gara. Bizi edo iraun. Buruz behera jarriko da anaia esku bien gainean eta oinez ibiliko da nik sostengatzen dudan oholaren luzera osoan. Horri esaten diot nik ziminokeriak egitea.

        Baina ez da beti horrela izan. Maria Asunçaorekin bizi ginen lehen. Maria Asunçao zaharra zen, amona bat, eta gure ardura hartu zuen bolada batez. Maria Asunçaoren etxean bi erloju zeuden. Sarreran bat eta egongelan bestea. Biak geldirik. Hala uste izan genuen anaiak eta biok beti. Erloju haiek ez zebiltzala. Hautsa biltzen ari zirela alferrik erloju matxuratuak, beti hamabiak eta hamar minututan iltzatuta zeudelako orratzak. Harik eta, egun batean, gonbidatuak izan genituen arte. Eta hara, bai ustekabekoa: gonbidatuak genituen egunetan, erlojuak bazebiltzan, orratzak mugitu egiten ziren. Ez genuen denbora gehiegi behar izan Maria Asunçaoren sekretuaz jabetzeko. Pena hartu genuen: gezurra zen, erlojuak geldirik zeuden zinez. Kontua zen, gonbidatuak genituenean Maria Asunçao ibiltzen zela gelaz gela, egongelatik sarrerara eta sarreratik egongelara, gonbidatuei barkatu-oraintxe-nator esan eta erloju haietako orratzak ezkutuan mugitu eta aldiro hamar minutu aurreratuz, gonbidatuek erloju matxuratuen gelditasunari errepara ez ziezaioten. Maria Asunçaori lotsa ematen zion etxean gonbidatuak izan eta hauek erlojuen gelditasunari igartzea. Susmatu behar genuen zerbait: Maria Asunçaok beti deitzen zituen gonbidatuak hamabiak eta hamar minututan.

        Maria Asunçao gaixoa. Bere eskasia igarriko ez balute bezala gonbidatuek ateratzen zien salda urri, ur hutsekoan.

        Maria Asunçaok kalera bota gintuen, anaiak etxera neska bat lotara ekarri zuen egunean. Lotara eta larrutara, zertan engaina. Loa eta larruaren artean zer ezberdintasun dago ba? Ezer gutxi, bikien pentsamenduen artean dagoen berbera, nire anaia eta bion artean dagoen berbera, alegia. Auzoan zabaldu zen anaiak bortxatu egin zuela neska, baina anaiak esaten zidan: ez airean dabilen simaur hori irentsi, Julinho. Eta baliteke nire anaiak ziminokeriak egitea, baina ez da gaizkilea.

        Orain, zain nago. Hilkutxa batean dagoena bezala, baina gainean eta azpian baino ez ditut oholak, saihetsetako alde biak libre daude oraindik. Ze funeraria mota da hau, bordel? Ze bigarren eskuko zerraldo ziztrin da hilkutxa garden hau? Irribarre egiten dut. Irribarrea eta lasaitasuna sortzen baitu besteen inkonpetentziak. Eta inondik ere, inkonpetente hutsa da ohol biko zerraldo hau enkargatu duen ergela! Baina harira, Julinho, zoaz harira. Ez irribarrean giharrek behar duten indarrik alferrik galdu. Begiekin hamar hatz eta ohola besterik ikusten ez ditudala nago, zain. Giharrak tenk. Hamar arte zenbatuko dut eta bizitzaren pisua sentituko dut belaunetan eta eskuetan, anaia gainera igotzen denean. Lurrikara batek astinduko du nire kanposantutxo pribatu eta arnas zabaleko hau. Ertz bietatik ihes egiteko aukerarik utzi gabe, ihes egiteko irtenbide bat uzten didan ilusioa sortzen didan hilkutxa hau. Baina ze funeraria mota da hau, bordel! Ez naiz inozoa, badakit harrapatuta nagoela. Mudantzak egiten genituen garaietako armairu haietako baten barruan banengo bezala, harrapatuta.

        Mudantzak egiten genituenekoak, haiek bai garaiak. Ez zuten ez, luze iraun. Anaiak furgoneta bat inguratu zuen eta iragarkiak jarri genituen han eta hemen. Eskribidore bat alokatu behar izan genuen eta hari ordaindu paskina idazteko. Zerbait laburra. Zein kantoitan egoten ginen eta zertara dedikatzen ginen. Hitz bakoitzeko hainbesteko bat kobratzen zuen eskribidore putakume hark. Tolio Mudantzak. Limoiondoaren Kantoian. Lau hitz besterik ez genituen jarri nahi, lau hitz, lau iltze bezala. Bi jartzeko besterik ez ailegatzen, ordea: Mudantzak Limoiondoan. Ulertzen zen, bai, ulertzen zen. Baina putakume hark lau hitz idatzita eduki eta bi ezabatu egin zituen lau hitzak ordaintzeko dirurik ez geneukalako. Eta aldea dago lau iltzetik bira, hilkutxez ari ez garenean ere.

        Mudantzen garaiak. Lan txukun eta ondratu bat. Gauzak ez zitzaizkigun gaizki joan hasieran. Berehala hasi ziren, ordea, arazoak. Jende mizkinaren kexuak. Mudantzetan gauzak galdu egiten zirela... Normala, ezta? Zer nahi zuten bada? Gauzak galdu egiten dira hiri honetan. Zuloak badira, eskuak badira, ertz eta semaforoak badira. Eta gauzak galdu egiten dira, bai. Orduan eta gehiago mugitu behar izan, ba gauza gehiago galtzen dira bidean. Baina mudantzak egiten zituen, halere, jendeak. Zeuden baino leku txarragoetara ez, jeneralean. Ba, gauzak galdu arren, pozik egoteko arrazoiak zituzten, alajaina.

        Furgoneta txikia zen. Joan-etorri asko egin behar izaten genituen, eta zenbait gauza oinez lekualdatu ere bai. Koltxoiak eta oheak adibidez, lepoan hartuta eraman behar izaten genituen sarritan anaiak eta biok. Ez zegoen beste modurik. Eta gero kexatu egiten ziren etxe-jabeak, zikinak iristen zirela koltxoiak eta zartatuta oheburuko altzariak... Bordel, baina iristen ziren, ez? Ba hori. Galtzen zirenean galtzen zirelako eta galtzen ez zirenean galtzen ez zirelako. Gertatu zen behin, piano bat nahi zutela lekualdatu.

        Piano bat, ez nazak izorra, Julinho.

        Pianoak ezin dira lekuz aldatu. Europan ez dakit nola izango den. Europan agian bai, baina ez hemen. Europan agian txistu egin eta pianoek lau hankatan jarri eta egunkaria ekarriko dizute, magaleko zakur esanekoek bezala. Baina hemen ez. Pianoak. Monumentu tzar horiek. Corcovadoko Kristoa bezala. Nori pasako litzaioke burutik Corcovadoko Kristoa lekuz mugitzea? Pianoekin berdin. Corcovadoko Kristoari begiratzen diodan bakoitzean pianoaren musika datorkit niri belarrira. Enparau tzarrak, biak.

        Saiatu ginen, halere. Demonio, bai saiatu ere, bordel! Eskaileretatik erori eta tripa guztiak atera zitzaizkion. Ederra, pianoak atera zuen burrunba. Baina, borroka hartan, bere tripak ziren edo gure tripak ziren. Halaxe esan genion pianoaren jabeari. Holandarra zela uste dut, eta halaxe esan genion. Edo bere tripak ziren edo gureak, jauna.

        Ez dakit Europan nola izango den, baina hemen horrela da.

        Sutan jarri zen holandarra. Zuek mukitsuok, hau egiteko edaderik ez daukazue, ziur gidabaimenik ere ez duzuela, salatu egingo zaituztet! Anaia paparretik heldu eta eskaileretatik bota zuen, pianoaren atzetik. Anaiaren burrunba ez zen pianoarena bezain eskandalagarria izan. Corcovadoaren goreneko Kristoari begiratzen diodanean ere ez naiz normalean anaiarekin akordatzen pianoarekin gogoratzen naizen bezala. Orduan gertatu zen labankadarena...

        Auzoz aldatu behar izan genuen. Akabo mudantzen negozioa.

        Aterik ez zuen Maria Asunçaok bere etxean. Ihes egitea errazagoa duk hartara, Julinho, esaten zidan anaiak. Baina orduan ez genuen ihes egiteko premiarik, Maria Asunçaok berak bota gintuen. Aristokrata bat zen Maria Asunçao, baina esan dizuet lehen ze aristokrata mota: erlojuen orratzak hamar minutuero bere eskuekin aurreratzen zituen horietakoa. Lehenbailehen hiltzeko denborari bultza egiten dionetakoa. Ez zeukan aterik ere etxean. Anaia eta biok ez gara sekula ateak dituen etxe batean bizi izan. Eta horratx, gorputz gainean oraintxe sostengatzen dudan ohol hau gainera erori zaidan atea bezalakoa irudikatzen dudala, ireki ezin dudan atea, hori bai. Heldulekurik gabea. Auskalo zer dagoen bestaldean.

        Zer egongo duk ba? Gauza handirik ez. Anaia ziminoarena egiten.

        Gauza asko gogoratzen ditut hemen azpian nagoelarik, asfaltoaren gainean lurperaturik, lur azpian sartu gabe lurperaturik. Batzuetan, atzera egiten dut bizitzan, eta bidezidorren errepasoa egiten dut. Joko bat da bidezidorren errepasoa esaten diodan hori. Beste bidezidor batzuk ibiliz gero zer egingo nuen eta non nengokeen. Nire buruari ipuinak kontatzea da, badakit. Nire burua engainatzea. Baina zerbaitetan pentsatu behar da, ez dago beti buru barruan piano doinua edo Corcovadoko Kristoa edukitzerik. Mudantza garaietara egiten dut atzera, eta koltxoi haietako bat nola anaiak eta biok oinez generaman oroitzen saiatzen naiz. Eta nola eseri eta garoto batekin koltxoi gainean borrokan hasi eta garoto horrek kutxilloa ateratzen zuen eta kutxillo horrekin, gurata edo gura gabe, koltxoia urratu eta koltxoiaren barruan ehun errealeko billeteak topatzen genituen. Milaka billete ehun errealeko.

        Beste batzuetan, kutxilloa anaiarena izaten da holandarraren sabelean. Baina nahiago dut horretan ez pentsatu. Bidezidorrak errepasatzeak ez du ezertarako balio azkenean kutxilloa anaiarena bada.

        Ongi zabaldu ditut eskuetako hatzak, tartea utziz, oholari hobeto eusteko. Hatzen arteko hutsuneei begira, garoto haren labana pirata baten labana bihurtzen da, eta beste labana bat oroitzen dut: Maria Asunçaok zentro zibikoko zinemara eraman gintuen hartako filmean agertzen zena. Behin bakarrik eraman gintuen zinemara. Pirata batek hatzen artean labana iltzatzen zuen, iltzatu eta atera, hurrengo hatz artean iltzatu eta atera, abiada bizian zurezko mahaiari ezpalak atereaz, hatzik ukitu ere egin gabe. Txundituta geratu nintzen. Zinema areto bat ikusten dudan bakoitzean, kutxilloa eta pirataren eskua oroitzen ditut, besterik ez. Ez ditut oroitzen anaiak aipatzen dituen itsasoa, itsasontzia, ron upelak, kapitainaren begiko partxea. Kutxilloa eta eskua, besterik ez da niretzat zinemaren historian.

        Agian ziminokeria berriren bat asmatu behar genuke, bada adibidez sua jaten duenik ondoko kalean, guk baino diru gehiago irabazten dute horrela. Baina anaia tematuta dago honekin nahikoa sos ateratzen dugula. Erreal batzuk aurrera segitzeko. Niri iruditzen zait Maria Asunçaorena egiten dugula guk: erlojua aldiro hamar minutu aurreratu... Baina atsoarena bezala, gure erlojua ere ez dabil bere kabuz, eta ergelarena jotzen besterik ez gara ari, ez? Ez dakit. Gauza arraroak bururatzen zaizkit hemen azpian, etzanda nagoen bitartean. Anaia ziminokeriak egiten hasiko da laster eta ni San Joan egunarekin akordatuko naiz. Betikoa. Eskuetan dudan ohol hau eta azpikoa San Joan egun batez lapurtu genituen. Sutarako zeuden eta guk sutatik salbatu egin genituen bi oholak. Eta ohol hauek ez al gaituzte akaso, gu sutatik salbatu?

        Bakean gaude, beraz. Baina ez da beti hain erraza gauza guztiekin bakean egotea.

        Hartu genituen lekura bueltatu eta San Joan egunez oholak erretzearekin amets egiten dut nik, hatzak piratak bezain zabalik oholaren kontra eta zuraren koska zakarrak begien aurrean ditudan bitartean, anaia nire gainera noiz igoko den itxoiten dudan bitartean, luzetsita. Has dadila behingoz anaia bere ikuskizunarekin, bordel!

        Etortzeke dagoen San Joan egun bateko erre usaina datorkit sudurrera, eta hark sostengatzen du orain ohola. Ez nire eskuek, ez nire belaunek. Kearen usainak bakarrik. Ke horretan nire anaiak gaur tupustean bota didana hausnartu dut.

        Atsoaren etxera eraman nian neska hura, egia duk, bortxatu egin nian. Ez hadi haserretu, Julinho, baina Julinho izena nuela esan nioan.

        Gaur dena betikoa da, osterantzean. Betiko kontu berdina. Ezin dut ez Corcovadorik, ez zeru pusketarik ikusi ohol honi begira banago. Atea itxita dago. Iritsiko dira sasoi hobeak. Hamar arte zenbatu eta gainera datorren zama sentitzeko garaia da orain.