Jacques eta Nagusia
Jacques eta Nagusia
Milan Kundera
taldea: Bederen-1
1991, antzerkia
106 orrialde
84-86766-30-3
Milan Kundera
1929
 
 

 

Lehenengo eszena

 

Eszenatokian ez dago ezer; NAGUSIA eta JACQUES aurrekaldean aurkitzen dira.

 

NAGUSIA: Baina esaidak, non dira gure zaldiak?

JACQUES: Utziozu galdera zozoak egiteari, Jauna.

NAGUSIA: Ez dik zentzurik! Zaldun frantses batek oinez ibili beharko ote dik Frantzian! Ezagutzen al duk gure istorioa berridazten ausartu zena?

JACQUES: Zozoilo bat, Jauna. Baina gure istorioa berridatzita dagoenez, ez daukagu ezer egiterik.

NAGUSIA: Akatu daitezela idatzita dagoena berridazten ausartzen diren guztiak! Burruntzian sartu eta erre ditzatela su-gozoan! Irendu ditzatela eta belarriak moztu! Minduta zeuzkeat hankak.

JACQUES: Jauna, berridazten duenik ez da sekula erretzen eta mundu guztiak sinetsi egiten die.

NAGUSIA: Hik uste gure istorioa berridatzi duenari sinetsi egingo diotela? Ez dutela «testuan» begiratuko benetan nortzuk garen ikusteko?

JACQUES: Jauna, hamaika gauza berridatzi izan da gure istorioaz gainera. Mundu honetan gertatutakoa berridatzia izan da ehundaka bider eta inori ez zaio burutik pasa ere egin benetan zer geratu zen egiaztatzerik. Gizonaren historia hainbeste aldiz berridatzi izan da jendeak ez dakiela nor den ere.

NAGUSIA: Ikaratu egiten nauk. Orduan jende horrek (jendea erakutsiz) usteko dik zaldirik ere ez dugula izan eta gure istorioa zarpailen moduan ibili behar izan dugula?

JACQUES (jendea erakutsiz): Hoiek? Hoiei edozein gauza sinesterazten zaie.

NAGUSIA: Ilargi txarreko ikusten haut gaur. Orein Handiaren Ostatuan geratu behar genian.

JACQUES: Ez nintzen ni horren kontrako.

NAGUSIA: Kontuak kontu... Emakume hori ez huen ostatu batean jaioa. Neuk esaten diat.

JACQUES: Non orduan?

NAGUSIA (pentsakor): Ez zekiat. Baina mintzaera hori, itxura hori...

JACQUES: Uste dut, Jauna, maitemintzen ari zarela.

NAGUSIA (bizkarrak uzkurtuz): Han goian idatzita balego... (eten baten ondoren) Horrek gogora erazten zidak oraindik ez didakela amaitu nola maitemindu hintzeneko kontua.

JACQUES: Ez zenion atzo lehentasunik eman behar Madame de La Pommeraye-n istorioari.

NAGUSIA: Atzo, lehentasuna dama handi bati eman nioan. Ez duk sekula ezer ulertuko galai portatzeaz. Baina, nola orain bakarrik gauden, lehentasuna ematen diat mundu guztiaren aurrean.

JACQUES: Eskerrik asko, Jauna. Ea ba, entzun. Birjintasuna galdu nuenean, mozkortu egin nintzen. Mozkortu nintzenean, aitak egurtu egin ninduen. Aitak egurtu ondoren, lerrokatu egiten naiz...

NAGUSIA: Errepikatu egiten haiz Jacques!

JACQUES: Ni? Ni errepikatu? Jauna, ez dago ezer lotsagarriagorik errepikatzea baino. Esan behar ez zenidan gauza da hori. Zin dagizut ez dudala gehiago ahorik irekiko funtzioa amaitu arte...

NAGUSIA: Jacques, arren.

JACQUES: Arren diozu, benetan diozu arren?

NAGUSIA: Bai.

JACQUES. Oso ondo. Non nenbilen?

NAGUSIA: Aitak egurtu egin hinduen. Lerrokatu egiten haiz eta, azkenik, hire kargu egin ziren etxetxo batean hengoen eta han zegoan andre eder ipurdi handiko hura.. (Bere jarduna etenaz): Jacques... Entzun, Jacques... Esaidak argi ta garbi... baina argi ta garbi benetan, ulertzeidak... egia al da andre hark ipurdi handia zuela, edo atsegin emateagatik esan didak hori?

JACQUES: Jauna, zergatik alferreko galdera horiek?

NAGUSIA (malenkoniatsu): Ez zian ipurdi handirik, ezta?

JACQUES (xamur): Ez galdetu, Jauna. Badakizu ez dudala gogoko zuri gezurra esatea.

NAGUSIA (malenkoniatsu): Orduan, gezurra esan didak, Jacques.

JACQUES: Lotsatuta nago.

NAGUSIA (nostaljiko): Ez haut lotsatu nahi, Jacques maitea. Nire ongi-nahiaz esan didak gezurra.

JACQUES: Bai, Jauna. Badakit zenbateraino maite dituzun emakume ipurtaundiak.

NAGUSIA: Ona haiz. Zerbitzari zintzoa. Zerbitzariek zintzoak izan behar ditek eta nagusiari entzun nahi dutena esan. Ez alferrikako egiarik, Jacques.

JACQUES: Ez ezeren kezkarik izan, Jauna, ez naiz alferrikako egien zale. Alferrikako egia baino ergelagorik ez dago ezer.

NAGUSIA: Adibidez?

JACQUES: Adibidez, hilkorrak garela. Edo eta mundu hau ustelduta dagoela. Jakingo ez bagenu bezala. Eta ezagutzen dituzu beste gizon horiek ere, eszenatokian sartu eta deihadarkatzen dutenak: «Mundu hau ustelduta dago!». Entzulegoak txalo jotzen die, baina ez da Jacquesi interesatzen zaiona, hori jakin, beraiek baino berrehun, larehun, zortziehun urte lehenagotik Jacquesek bazekielako, eta beraiek mundu hau ustelduta dagoela deihadar egiten duten bitartean, nahiago duelako asmatzen ihardun nagusiari on egiteko...

NAGUSIA: ... nagusi usteldutakoari...

JACQUES: ... nagusi usteldutakoari on egiteko, emakume egundoko ipurdi handikoak, nagusiari gustatzen zaizkion bezala.

NAGUSIA: Nik eta gure gainetik dagoenak bakarrik zekiagu inoiz zerbitzatu izan duten zerbitzarien artean zerbitzaririk onena haizela.

JACQUES: Orduan, ez galdera gehiagorik egin, ez ahalegindu egia jakiten eta entzun: egundoko ipurdia zeukan... Egon, zeinengatik ari nintzaizun?

NAGUSIA: Hire kargu egin ziren etxetxo hartako andreaz.

JACQUES: Bai. Astebete pasa nuen han ohean, medikuek ardo guztia edan zioten denbora, nire ongileek ahaleginik handienak egin baldin bazituzten ere nigandik libratzeko. Zorionez, zaintzen ninduen medikuetako bat petrikiloa zen gazteluan eta bere andreak bitarteko egin nuen nire alde: etxean hartu ninduten.

NAGUSIA: Beraz, ez huen ezer gertatu hi eta etxetxoko andre ederraren artean.

JACQUES: Ez.

NAGUSIA: Lastima. Beno! Eta medikuaren andrea, hire alde egin zuena, nolakoa huen?

JACQUES: Hileoria.

NAGUSIA: Agathe bezala.

JACQUES: Hanka luzeekin.

NAGUSIA: Agathe bezala. Eta ipurdia?

JACQUES: Holakoa, Jauna!

NAGUSIA: Agatheren berdina! (Haserre): Ah! Emakume gaiztoa! Hestuago hartuko nuen bai nik Arciseko Markesak bere gezurti koxkorra baino! Eta Demontre semeak Justine hartu zuenaz oso bestela!

 

Denbora pixkat bada SANT-OUEN sartu zela eta arretaz entzuten du JACQUES eta NAGUSIAren arteko elkarrizketa.

 

SAINT-OUEN: Eta zergatik ez zenuen ezer egin?

JACQUES (NAGUSIAri): Entzun diozu, burlan ari zaizu! Zerri bat da, Jauna, esan nizun lehenengo aldiz berataz hitzegin zenidanean...

NAGUSIA: Onartzen diat zerri bat dela, baina orain artean hik hire lagun Demontreri egin hioan berbera egin dik.

JACQUES: Halere, argi dago bera zerri bat dela eta ni ez.

NAGUSIA (inpresionatuta oharraren egiazkotasunagatik): Egia. Biok ere zeuon lagunik onenen andreak zeuenganatu dituzue. Eta halere, bera zerria duk eta hi ez. Nola azaldu hori?

JACQUES: Ez dakit. Baina iruditzen zait alegia honen atzean egia sakon bat izkutatzen dela.

NAGUSIA: Zalantzarik ez, eta bazekiat zein! Desberdintzen zaituztena, ez dituk zuen ekintzak, zuen arimak dituk! Hi, Demontre lagunari adarrak jarri ondoren, mozkortu egin hintzen tristuraz.

JACQUES: Ez nizkizuke begiak argitu nahi. Baina ez nintzen tristuraz mozkortu, pozak hartuta baizik...

NAGUSIA: Ez hintzen mozkortu tristuraz?

JACQUES: Zatarra da, Jauna, baina hala da.

NAGUSIA: Jacques, egingo al hukek gauza bat niregatik?

JACQUES: Zuregatik? Nahi duzun guztia.

NAGUSIA: Demagun tristuraz mozkortu hintzela.

JACQUES: Hala nahi baduzu, Jauna.

NAGUSIA: Hala nahi diat.

JACQUES: Bedi, Jauna, tristuraz mozkortu nintzen.

NAGUSIA: Eskerrik asko. Galuts horrengandik ahalik eta gehien desberdintzea nahi diat (hau esanda, oholtzan dagoen SAINT-OUENengana bueltatzen da), zeinak, gainera, ez zian nahikoa adarrak jarrita bakarrik...

 

NAGUSIA oholtzara igotzen da.