—11—

«Zerk batzen du jendea elkarrengana?».

        Iragarkia paisaiak erakusteko egina da. Innuit bat agertzen da, igloo barruan gutuna idazten. Tuareg bat ondorengo eszenan, hondar gorritan oinez. Nondik ez dakigula, Mikhail Strogroff da basamortu erdira iristen dena, zaldia leher egina. Offeko ahotsak dio:

        «Posta zerbitzu egoki batek?».

        Orain tuarega da oasiko bulego batetik telefonoz deika ari dena. Innuita ere herri batera iritsi da, baina ezin entzun dezake ezer. Zarata batean ari dira ostatuan diren guztiak. Ugazabak Alexander Graham Bellen antza du. Eta ahotsak:

        «Telefono konpainiarik onenak?».

        Hirugarrengoan, innuita hondarretan gidari ageri da, haizea bezain arin doa izotz gainean tuaregaren automobil beltza. Soluzioaren unea da:

        «Mercedes. Distantzia jendea elkartzeko sortu zen».

        Telebista itzali eta hortzak garbitzea erabaki dut.

        Oraingoxea da, baina lehendik ere bizi izan dut une hau. Noiz ikusi dut iragarki hau? Gaur? Orain hamabost urte? Ez zaizu inoiz gertatu? Bizi izan duzun une bat ezaguna egitea, lehendik bizi izan bazenu bezala?

        Jarraipena da bestelakoa. Oherakoan, orduan ez nuen inor zain. Kaleko argiek behetik gora sartuta zeharkatzen zuten leihotik sabairainokoa, halako orban gorrikara bat, tarteka batetik bestera labaintzen ziren pinporta beltzez zikintzen zena. Ohazal gainean etzan nintzen euriaren emana aditzera. Argi nabarrak apalategiak ere janzten zituen, hormetan jarriak nituen posterrak, zoru zati bat, oinetako bat ilunpera kondenatuta. Berehala jaiki nintzen. Mahaira hurreratu eta aurreneko tiradera zabaldu nuen, narrasen nuena. Urduri baztertu nituen gainean ziren paper tolestuak, gutunazalak, diru xehea eta hamaika txipi-txapa tropoiluan. Hondarretan bezala sartu nuen eskua izenik gabeko anabasa hartan. Ezer ez. Ate ertzeraino hurreratu eta argia piztu behar izan nuen. Ez zitzaidan zaila egin. Han zegoen. Argia amatatu eta ohe gainean etzan nintzen, argazkia eskuan.

        Londresen atera genuen hura, gogoan duzu? Denok gaude. Nik zortzi bat urte ditut, mihia kanpoan eta begiak okertuta agertzen naiz, txoroarena egiten. Orain bai?

        Usadio hartua zenuten Mateo Vallejok eta zuk, bata bestearen ondoan ez egotearren seguru asko, etxetik kanpo errari ibiltzeko gauaren atarikoa. Bakarrik ematen nituen arrats haietako batean izan zen. Ohi bezala, aitite Mateo heldu zen aurrena. Giltzari bira emateko eran dago jakitea nor den ate ostean agertuko dena. «Gabon» doi bat esanda gorde zen gelan. Oinetako bustien apo-hotsa korridorean barrena. Elkarrekin afaldu genuen, amaz aritu ginen, juxtukoa. Telefoniako iragarki iraingarri harexekin erabaki nuen oheratzea. Irakurtzera nindoala esan eta ohe gainean etzan nintzen. Ez nuen libururik zabaldu. Amaren ebakuntzaren kontuarekin, auzoan nerabilen irakurtzeko gogoa.

        «Zergatik leitzen dun ingelesez?».

        Argazkiari eman nion begia, banekiena aurkitzeko. Ez aspaldi errepasatua nintzen erretratu hartako aurpegiak, elkarrengana batutako jendearen begiradak, ondokoari eusten dioten eskuak. Ama joan zenetik batez ere.

        Gazteago agertzen gara denok. Alai gaude itxuraz. Uda da, jendearen arropetan da ezagun. Atzean, enkoadreak erditik moztuta, London Eye ikusten da. Altzairuzko begi handi bat dirudi, handik ez hainbestera elkarrekin zoriontsuagoak izango ez ginenak zaintzeko ezarria.

        Gero eta aspertuago itxaroten, alferrik nituen ingeleseko irakurketak ere, ordea. Egoten ikasi, hala agintzen nion neure buruari orduan. Zaila ez da, proba zenezake: ohe gainean etzan, begiak itxi, besoetako odol errekak sentitu eta egon. Egon etxeko zaratei erreparatzen, nola pasatzen den moto bat leihopetik, norbaitek uraren bonbari ematen diola komunean, zoru gainera jausten den koilaratxoa. Gauak edozein etxetan sakabanatzen dituen hamaika hots horiek jaso, sailkatu eta gorde. Bilduma bat ere osatu nuen denborarekin. Neure-neureak zirenak, arnasaren konpasarekin nahasten ziren eguneroko hotsen elemenia bat.

        Ospitaleko ohe batean banengo bezala.

        Gauerdian iratzarri nintzen, edredoi gainean hotzak eta jantzirik. Zenbatgarren aldia zen? Garai hartan sarri antzean gertatzen zitzaidalakoan nago, ohe gainean arropa eta guzti lo gelditzea, diot, edozer zela-eta gertu, etxetik presaka irten behar banu bezala. Belarriak zorroztu nituen. Hotsik ez. Mutu zegoen etxea. Ohetik altxa nintzen. Olioztatzea behar zuen ateak. Gauaren besteko iluntasunak hartu ninduen. Ura edatera joan nintzen sukaldera. Oinen taupa-taupak egurraren gainean. Uraren xuxurlatzea hodietan. Edontzia ttorttorka betetzen.

        Ez nekien etorria zinen.

        «Laster joango gara geure etxera, maitea».

        Egunak elkarren antza hartzen hasiak ziren aspalditxotik, baina ordurako apaldua, baretua, amatatua zegoen dena. Etsita bizitzea ohitzea da. Hilobi neurriko oheetan lo egitea bezalaxe. Eta ordurako, badakit ohartua zinela, gusturago nengoen aitite Mateorekin zurekin etxe berrian izan nezakeen balizko bizitza hartan baino.

        Gelara itzuli eta ezin nuela esaldi hura jaso gabe pasa pentsatu nuen. «Hilobi neurriko oheetan lo egitea bezalaxe» idatzi nuen. Erantzi, argazkia gau-mahaian utzi, eta ohean sartu nintzen.

        Lo hartu berritan izan behar zuen. Erlojuari begiratu nion. Nor ote zen ordu hartan telefonoz deika? Izuak hartu ninduen. Izara muturrari oratu eta begiak gorde arteraino estali nuen aurpegia. Izara aurrena, edredoia ondoren. Lau bat aldiz jo zuen. Bost ausaz. Eta hotsak, erregistraturik nituen hots haiek, ate bat aurrena, bigarrena berehala. Etxean zeunden beraz. Aitona zu baino lehenago iritsi zen telefonora.

        — Nor da? —entzun nuen Mateo Vallejo.

        — Nor izango da ba? Ez duzu zenbakia ikusten ala? —egin zenion zarata.

        Ukondoen gainean doi bat tentetua soina, entzuten ahalegindu nintzen.        Leihotik, zeru atal bat ikusten zen, argi-ilunetan.

        — Eta?

        Orain zu zinen hizketan ari zinena. Luze egon zinen.

        — Ez dut uste, baina esango diot. Zaude lasai.

        Gero, badakit eztabaidan aritu zinetela, Londresen ateratako argazki hartan bezala entzun egiten nuen aitonaren eskua zure eskumuturrari eusten, ez orduan bezain zoriontsu, baina esku zahar bat zen beste gazteago bati heltzen, uzteko bakean, lo nengoela, uzteko bakean loak abandonatu eta goizalbak iratzarri arte. Eskola nuela hurrengo egunean.

        Oinak nire gelarantz sentitu orduko gorde nintzen ostera ere izarapean. Maratilaren negarra.

        — Nerea?

        Begiak bildurik nituen, zure eskua sentitu nuen ohazal gainean nire oinaren bila, orkatilatik leunkiro eusten:

        — Nerea, esnatu!

        Eta zure gorputza pultsuan nirearen gainean, ohea alderik alde zeharkatzen, gau-mahaitxoko argiaren etengailua aurkitu eta betazaletan argi ahul bat agertzen. Esaten dutenez umekiek amaren sabelean direla sentitzen dute argitasun iragazi hori.

        Lo plantak egiten zabaldu nituen begi biak. Ukondoaren gainean bermatu nuen pisu guztia.

        — Zer pasa da?

        Negargarri zeunden. Ileak nahasi, elastiko ezain hura, hiru egun neramatzan zu ikasi gabe. Atalasean zegoen Mateo Vallejo, sorbalda atearen kontra, berbarik atera gabe.

        — Amak deitu du.

        Zer ordu zen galdetu nizuen, zer ordu zen nahi nuen jakin. Gau-mahaira begiratu nuen, banekiena ikusteko. Han geunden denok, argazkiko aurpegiak pozarren nituen beha. Eta banekien zer esango zenidan. Horregatik begiratu nion ostera ere fotoari. Ordurako bost axola zitzaidan zuk ikusiko zenuen, durduzatu egin ninduten amaren aurpegierak. Ama eta biok elkarri begira ageri zineten, guztion aurrean kokoriko, eta zure sorbaldan nire eskuak.

        — Badakit zer esango didazun.

        Zotinka ekin nion. Besarkatu egin ninduzun. Aurreneko aldiz ez dakit zenbat denboran, estutu egin zintudan. Gezurra dirudi, behar nuen zure usaina.

        — Nerea, esnatu!

        Ez nizun ezer esan, ordea. Begiak zarratuta jarraitu nuen, zure deiei entzungor. Gorputza gogorturik, orkatilari loturiko eskurik ez balego legez. «Utziozu» ziotsun aitite Mateok atetik zuganaino inguratuta, «alferrik da gainera-eta, utziozu bihar arte». Egia da ez zinela gehiegi ere saiatu, hiruzpalau «Nerea, esnatu!» baino ez. Ostean, ez zenuen argia piztu, eta eskua bera, orkatilari loturiko garroa, handik lasterrera bildu zenuen.

        Izarapean atea zarratzen entzun nuen, eta bion oinak sukaldera bidean. Zertaz aritu zineten, badakit. Eguneroko martxak zuen ezarria protokoloa. Zu kalean izango zinen ni jaikitzerako, lanera bidean, sailburuaren ondoan babes ofizialeko etxe gehiagoren inaugurazioan, etxeak eta etxeak. Amaren tokia hartzen hasia zen norbaiti masaila laztantzen bestela, nik dakit ba zertan.

        «Distantzia jendea elkartzeko sortu zen».

        Mateo Vallejok emango zidan berria, ez zuk, ebakuntzatik ondo atera zela ama. Mateo Vallejok argitu beharko zidan hegazkinena, ez zuk, ez zela erraza plazarik aurkitzea nahi zen egunerako. Mateo Vallejok esan beharko zidan, ez zuk, lasai egoteko, joko zela beste ate bat.

        Horrexegatik egin nuen bestea imajinatzera. Zuk deitu eta ni esnatu egiten nintzela, ikusi egiten zintudala, orain inon aurkitzen ez dudan Londresko argazki hartan bezala, eskua jartzen nizula sorbaldan, nahiz eta hiru egun paseak izan, zure ahotsean hartzen nuela abaro.

        Sukaldean, harraska gaineko armairuko atea zabaldu zenuten. Edontzien hotsa mahai gainean pausatzen. Gero, erleen berbaroa atzera, tarteka zure ahotsa nabarmen harrotzen Mateo Vallejorenaren gainetik.

        — ...etxe puta honetan.

        Atea itxi orduko, argazkia burukoaren azpian sartu eta une batez buruan erabili nuen iragan edertu hura. Negar egiten ahalegindu nintzen. Ez amagatik, nigatik baino. Sabela gogortu nuen, atzamarrak ahurraren kontra estutu, min egin arte bildu betazalak. Eta ezin izan nuen.

        Oilariteak euria ekarri zuen hurrengo egunean ere.

        Edo hala gorde da nire baitan behinik behin.