Aurkibidea
Ezin izanaren teoria baterako
Koldo Izagirre
Zentsuraren sistema
Liburuaren aurretiazko zentsura
Aurretiazko zentsuraren aurretik
Zentsura ez du frankismoak asmatu
Dirigismotik permissio negativa-ra
Zentsura euskal liburuei (1936-1983)
Katalunia ez dago horren urruti
Pedro Rocamora, aitabitxi bitxia
Antonio Tovar, falangista eta euskaltzalea
Rocamoragatik izan ez balitz...
"Kempis'en Gurutze-Bidea Franco'renpean"
Peru Abarkak aztoratu zituen bazterrak
Frankismoa "bertsolaritzaren" alde
Zentsura Peru Leartzako-ren alde
Orixe Peru Leartzako-ren kontra
Itzulpenik ez du nahi frankismoak
Aldizkarietan ere gaia da arazo
Ipuin jatorrak? Zentsurarentzat ez
Beste izakia: hiru arrazoi aurka
Dinamika dinamita bihurtu zuten
Arestiren literatur lanak osorik
Politika editorialaren lehen urratsak
Hizkuntza, Etnia eta Marxismoa: bi liburu
Ukronia: sorpresa eta haserrea
Euskadi eta Euskal Herria: bi herri
HIRUGARREN ALDIA: 1976-83
FRANCO HIL OSTEAN ERE BAI
Istiluak, euskal liburutik erdarazkora
Altuegi doan usoari tirorik ez
Aurkibidea
Ezin izanaren teoria baterako
Koldo Izagirre
Zentsuraren sistema
Liburuaren aurretiazko zentsura
Aurretiazko zentsuraren aurretik
Zentsura ez du frankismoak asmatu
Dirigismotik permissio negativa-ra
Zentsura euskal liburuei (1936-1983)
Katalunia ez dago horren urruti
Pedro Rocamora, aitabitxi bitxia
Antonio Tovar, falangista eta euskaltzalea
Rocamoragatik izan ez balitz...
"Kempis'en Gurutze-Bidea Franco'renpean"
Peru Abarkak aztoratu zituen bazterrak
Frankismoa "bertsolaritzaren" alde
Zentsura Peru Leartzako-ren alde
Orixe Peru Leartzako-ren kontra
Itzulpenik ez du nahi frankismoak
Aldizkarietan ere gaia da arazo
Ipuin jatorrak? Zentsurarentzat ez
Beste izakia: hiru arrazoi aurka
Dinamika dinamita bihurtu zuten
Arestiren literatur lanak osorik
Politika editorialaren lehen urratsak
Hizkuntza, Etnia eta Marxismoa: bi liburu
Ukronia: sorpresa eta haserrea
Euskadi eta Euskal Herria: bi herri
HIRUGARREN ALDIA: 1976-83
FRANCO HIL OSTEAN ERE BAI
Istiluak, euskal liburutik erdarazkora
Altuegi doan usoari tirorik ez
Euskaldunak
Bitxia eta esanguratsua da Orixeren Euskaldunak - Los Vascos liburuarekin gertatu dena. 1976ko argitalpen hau hirugarrena da. Eta, antza, orduan izan zuen trabarik handienak gainditu beharra liburuak.
Lehenengo edizioa inolako arazorik gabe kaleratu zen, bere lekuan ikusia dugunez. 1950ean arazorik gabe? Esplikazioa jada emana da: Pedro Rocamora Propagandako buruak zuzenean eman baitzion baimena.
Bigarren edizioa 1972koa da. Honetan izan ditu arazoak, bai. Administrazioak ez du busti nahi, baina paso librea ematen dio «isiltasun administratiboaren» formula erabiliz.
Eta 50-60ko hamarkadatan normal eskuz esku ibili den liburuari 1976an erreparoak jartzen dizkio zentsurak. Sinestezina. Zuzendariorde nagusiari kontsultatu behar zaio ea argi berdea eman dakiokeen. 23 zentsoreak (Jose Luis Albizuk, oker ez banago) liburu honi egiten dion irakurketa politikoa, harritzekoa da 1976an egina dela kontuan hartuta:
Obra del mejor poeta vasco, canta al pueblo vasco, su lengua y sus costumbres y su fe. Lleva aneja la traducción que es fiel y esmerada. El capítulo VII TODOS UNO canta la unidad de sangre, lengua, costumbres y fe de los vascos de aquende y allende los Pirineos, constatando la frontera política, frontera que está superada realmente por una unidad superior: lengua y cultura. El punto delicado, bajo el ángulo de la censura, es este capítulo, donde la unidad cantada por el poeta puede interpretarse como una declamación política separatista o como bandera de acción política. Sin embargo, las intenciones del poeta no corren en este sentido, porque en la página 181 se dice: «Francia y España ahora y antes quieren proteger a Vasconia sin mutilarla». Esta afirmación viene precedida y seguida de cuanto los vascos han contribuido a la historia de España (p. 180-183) con la exhortación a mantener la dignidad propia de los vascos, cosa que unos la interpretarán en un sentido regionalista o foral y otros en sentido separatista, pero siempre el poeta se mantiene por encima de estas miras concretas o sobre los modos de realizar la personalidad del pueblo vasco. (Veánse también p. 224 ss. y 336).
Esaten duena frogatzeko 122 bertso seinalatu ditu «delikatu» bezala.