Etxeko giltzak

 

Izen polita zeukan sandwichak, baina hor bukatzen zen bere xarma guztia.

      — Noiz joango gara Burger King-era?

      — Ez al dago ona bikinia, Izaro?

      — Sandwich bat besterik ez da.

      Saiatu da ama hondartzako txiringitoan giltzak patata-zorro apurtuaren azpian ezkutatzen, baina Jone konturatu egin da.

      — Etxeko giltzak, ama.

      Apartamentuko giltzak hartu ditu, sutan gori-gori baleude bezala, eta eskuaren balantzan pisatu, tasatzaile paperean. Alokairuzko pirautxoen txabola paretik pasatzean, ahalik eta urrunen jaurti ditu, bere bi alaben harridurarako. Uretara heldu aurretik erori da sorta, urak miazkatzen duen lerrora iritsi ere gabe. Izarok jaso ditu, zakur batek makila nola, jolasean. Giltzak bueltan ekarri dizkionean, ama da zaunkari aurpegia daukana.

      “Zergatik zarete hain esaneko komeni ez denean?”.

      Ez du ozenki adierazi, baina pentsatu egin du, eta Jone konturatu egin da.

      Amak giltzak galdu nahi dituela jakingo ez balute legez.

      Zumezko kapazoaren hondo-hondoan sartu du giltza-sorta. Metalezko objektuak irensteko ahalmena ote du poltsa handi hark? Apartamentura iritsi direnean, honela esan die alabei:

      — Ikusten? Ez daude. Galdu egin ditut.

      Jonek hasperen egin du eta Izarok kapazoa irauli. Ez da lehenbiziko aldia. Eguzkitarako krema, fresbeea, palak, toalla. Eta giltzak. Han zeuden, beraz.

      Izarok lurretik gauzak berriro poltsara sartu bitarte, amak giltzak hartu eta buzoikoarekin egin du apartamentuko atea zabaltzeko ahalegina, nabarmen txikiegia den arren giltza hori sarraila hartarako.

      — Alferrik da. Ez dabil. Ezin da ireki.

      — Saiatu bestearekin, ama. Hori postontzikoa da.

      — Zer diozu? Zuk uste? Hau da atekoa, beraz?

      Jonek, baietz. Nazkaz begiratu dio giltzari amak, zopatan topatu duen ile beltz bati begiratzen zaion eran. Luze egon da horrela. Sarrailan giltza sartu eta bertan utzi du beste tarte batez, azken jira emateko deliberoa hartu ezinik, autoa arrankatzeko adorerik ez duen gidari hasiberri. Gero, giltza handik atera eta esku banarekin alabei helduta abiatu dira eskaileretan behera.

      — Goazen hemendik.

      Alabak kontrapisua dira: hegan ateratzea galarazten diote. Eskerrak horri. Gainpuztuta dagoen gaitasuna da hegan egitekoa.

      Hondartza garbitzen ari direnei begiratuta, iruditzen zaio hondarra erratzarekin pasealekurantz bultzatzen ari ote diren, hiria desagerrarazi arte hura hareaz estaltzeko. Aukeran, nahiago zuen zuzenean zaramaren kamioia, baina oraindik ez da pasatu. Zaborrontzi batera bota ditu.

      — Giltzarik ez, etxera sartzerik ere ez —esan du, bihurri.

      Zerbait badago han aukeran, hori, lo egiteko lekuak dira. Retamar hotelean hartu dute gela bat. “Ez da doblea”, ohartarazi diete harreran. “Berdin zaigu”.

      Hotelean ez dago giltzarik. Txartel magnetikoarekin zabaltzen dira ateak.

      — Lurrean lo egin beharko dugu, ama?

      — Ze ondo, ezta? Kanpamentuan bezala.

      Izaro engainatu du. Jone, ez.

      Amak ezin du gehiago leiho ondoan eta lokartu aurretik txanda eskatu dio Joneri:

      — Aita ikusten baduzu autoz etortzen, esna nazazu.

      Jonek telebista piztu du. Hari bizkarra emanda, leihotik begirada apartatu gabe igaro du gaua sofan eserita, offeko ahotsak entzuten, amak eta Izarok ohean lo egiten duten bitartean. “Do Not Disturb” dioen txartelarekin hegazkin bat egin du. Egunsentia urrun ez dela, aita ikusten du hoteleko atarira hurbiltzen, baina oinez dator, ez autoz. “Aita ikusten baduzu autoz etortzen, esna nazazu”. Duda egiten du, ama iratzarri behar ote lukeen edo ez, baina ez du iratzartzen.

      Hoteleko gelako atea kolpatzen ari da aita. Telebistan sukaldeko tresnak iragartzen ari dira, ahapeka, merkatu beltzeko gaiak legez: kutxilloak eta azenarioa birrintzeko tresnak.

      — Uste zenuten ez zintuztedala aurkituko?

      Amak bi alabei eskutik heldu eta alde egiten dute handik. Txikia da ama eta txikiagoak dira Jone eta Izaro; makurtzea aski, gazta zatiari eta zepoari iskin eginda saguen zulotik ihes egiteko. Sute-eskaileran behera doaz.

      — Nora goaz, ama?

      — Burger King-era ez zenuen joan nahi, laztana?

      Retamar hotelaren aurrean motx-motx dago belarra, halaxe moztu nahiko lieke amak ilea. Masta asko daude banderadunak: Izarok uste du handia izatean herrialde horiek guztiak ezagutuko dituela, eta banderek ez dutela gehiago misteriorik izango beretzat. Tristea iruditzen zaio egun hori ailega daitekeela pentsatzea. Soropilean suge baten gisara kiribildutako mangera horia tanta jario dago, txarto itxita. “Faltako ez da ba ura, berriz ere”.

      — Eta aita?

      — Aita, zer?

      — Bizikletan ibiltzen erakutsi zidan.

      — Agian bai. Hori. Eta besterik zer gehiago?

      Aspersoreen zomorro txistua. Kalean inor ez. Dendetako pertsianak itxita, merkantzia gordeta. Giltzarrapoak oso eskasak dira, ordea; agerian dago gordailatutako litxarreriekiko estimaziorik eza eta salgai iragankorren ezdeuskeria. Inork ez luke hor lapurretarik egin nahiko.

      Txu-txu trena bera geldirik dago oraindik. Ezin dira ikusi hari esker eskuragarri diren herriko mirakulu eta atrakzio nagusiak: estatuko bigarren etxeorratz luzeena, belar artifizialeko errugbi zelaia, Sofia Lorenek behin campari bat hartu zuen taska.

      — Nekatuta nago, ama. Nora goaz?

      — Burger King-era.

      — Burger King-a itxita dago tenore honetan.

      Burger King-eko gauzarik onena kartoizko errege koroa da. Hori gustatzen zaie alabei hanburgesak baino gehiago.

      — Nik egingo dizuet koroa bana. Baina orain azkarrago joan behar dugu.

      Miradero pasealekuan pilatuta daude aulkiak bata bestearen gainean. Mahaiak ere bai: sasoi bateko bideojoko aitzindarietako martiztarrak dirudite, euren pixel lodi eta karratuak nork deuseztuko zain. Laser pistola bat balute.

      — Ba al dakizu gutxienez nora goazen?

      — Leku batera.

      — Ze leku da hori?

      Goliat balitz —edo David al zen?—, alaba bat itsasora jaurtiko luke birritan pentsatu gabe, baina bi eskuak dauzka okupatuta, eta nola, gainera.

      Erdi Aroan sentitu da eliza erromaniko zaharraren paretik igarotzean. Edo western bateko protagonista. Gero, udal kiroldegia ikusteak deprimitu egin du, erabat. Ez dute konparaziorik onartzen: kristau bihurtzeko arrazoi bat dira kiroldegiak. Noiz eman zuten amore arkitektoek, iraungo zuten eraikinetan pentsatu beharrean, txakur etxolak egiten hasteko?

      Pabilioi batean “Kontuz, zakur arriskutsuak” dioen kartela ikusi du, baina zakurrak lo daude edo beldur diote emakume bat bere bi alabekin presaka oinez kale hutsak zeharkatzen ikusteari. Munizio larria da hura, beste norabait begiratzea hobe. “Rufo, ikusi al duk zerbait?”. “Ez”. “Nik ere ez”.

      Alabak arrastaka daramatza, apur bat bortitz, baina ongi erantzuten diote bere erritmoari. Kasketarik ez. Ohituta daude. Albo banatan alaba bana, amaren zainei tiratzen dieten bi zaintiratu ibiltari, oinez segi eta segi. Nahiago luke, aukeran, biak pisu bera izatea, baina nabarmena da Izaro dela arinena. Desoreka eragiten dio horrek. Martxa honetan, zapata berriak beharko dituzte laster, blues kantuetako ume beltzek bezala. Espaloia telebistan iragarritako azenario birringailu horietakoa balitz, orkatiletaraino gastatuta leudeke honezkero Izaro eta Jone, oinez hainbeste ibiltzearen poderioz.

      Txorroskiloak datozkio burura: punta errazegi puskatzen zaielako etengabe zorroztu behar diren arkatz horiek, berehala ttipitzen direnak.

      — Asko falta al da, ama?

      Zer erantzun horri? Jakina asko falta dela. Beraiei falta zaie asko, batez ere. Amari, ez hainbeste. Pazientzia galtzeko, kasu. Markesina baten azpiko bankuan eseri dira, atseden hartzera.

      — Ordu honetan ez da autobusik, ama. Gainera, usain txarra dago hemen.

      — Arrazoi duzue.

      Damutu dira alabak iruzkin hura egin izanaz. Hobeto zeuden autobus geltokian eserita.

      Oinez jarraitu dute. Ez dago beste erremediorik. Jende guztiak dauka egiteko bat eta hura da haiena. Ama ez da atzera begiratzera ausartzen, alabak belaunetaraino higatu ote zaizkion beldur. Bada tarte bat ezer esaten ez dutela. Kexa izpirik ere ez. Arnasarik ere apenas entzuten dien. Esku banari lotutako buru parea ote darama arrastaka, ba? Alabakateak itsusiak baitira, amaren gorputzean. Halako arintasun bat sentitu du. Uste zuena baino indartsuagoa da beharbada.

      Negua balitz, hiri irteerako pinudira iristerako, alaben eskularru bana baino ez litzaioke eskuetan geratuko. Negua balitz, jasangarriagoa litzateke airearen ustela.

      — A ze kiratsa.

      Gero eta usain txarragoa dago.

      Jone mutuen itsasotik atera eta hizketan eta galdezka hasi da berriro, hasperen artean:

      — Zabortegirantz al goaz, ama?

      — Bai. Ea giltzak aurkitzen ditugun.