Kyoto

Gauza jakina da jendeak ez duela hurkoari esateko ezer, norberak bere tristurez baino ez du hitz egiten. Bakoitzak berea, lurra denontzat. Saiatzen dira, maitasunaren unean, beren tristura hurkoarengana isurtzen, baina ez dute lortzen, eta tristura beren baitan gorde behar izaten dute oso-osorik, eta saiatuko dira berriro ere, eta tematuko dira beste behin ere beren tristura besterenganatzen.

Louis-Ferdinand Céline

Gauaren muturrerainoko bidaia

1

Parisen ezagutu nuen Kyoto. Orain esan dezaket, nirekin harremana izan zuen garai hartako arau eta lege hausteak preskribituta daudelakoan.

        Ezin dut esan zergatik jarri genion Kyoto goitizena. Haren itxurak japoniar geixa batena ekartzen zigun arren gogora, ez zen hori izan arrazoia. Agian alderantziz izan zen, Kyoto goitizena jarri geniolako ekartzen zigun gogora geixa baten irudi hautseztatua.

        Ezpain fin-finak zituen eta haren azal zuriak ez zuen arroz-hautsen beharrik. Begi estonatuak, bekainetan txori-luma galdu bi. Sudur ttipiaren bi mazeletan behera barreiatzen zitzaizkion oreztak. Ez zuen ordea japoniar emakume esaneko horien orrazkera harrotua. Ilea motx-motx zeukan Kyotok, nik baino are motxago. Garçon itxura ematen zion: alkandora zabalen azpian mozorrotzen zituen bere bular ederrak eta atzetik begiratuta mutiltzat hartzen zuten kalean. Baita nik ere, ezagutu nuen lehen egunean.

        Gertatu behar ez zena nola gertatu zen gogoan dut. Beraganako erakarmena ondo bridatuta eramaten nuen bere etxera joaten ginenean. Lana eta maitasuna nahasteak korapiloak sortzen baditu, borroka eta maitasuna nahasteak sortzen dituenak katramila askaezinak direla jakinaren gainean bainengoen ordurako. Ez esperientzia propioz, entzundakoengatik eta inguruan ikusi eta asmatzen nituenengatik baizik.

        Zeregin zehatz eta bakar bategatik joaten ginen Kyotora —neskaren izenak eta etxearenak bat egiten zuten gure kaiertxoetako hitzordu kodetuetan— astean behin, astelehenez. Gordeleku ustez segurutik atera eta nahiko zuzen egiten genuen harako bidea. Itzulerakoan ordea, segurtasun neurri zorrotzenak hartzen genituen, bai baikenekien handik etor zitekeela azken urtean egonarri handiz eraikia genuen erreinutxoa porroka zezakeen arrakala.

        Bi kidek betetzen genuen hango zeregina, eta horrek ekidin zuen seguruenera lehen egunaz geroztik Kyotok niganako zuen jarrera abegikorrak bestelako ondorio edo segidarik izatea hasiera-hasieratik.

        Bikotea zuen arren, gu bertaratzen ginenean ez zen hura inoiz etxean egoten. Nahiz eta bertan burutzen genuena itxura batean bederen zinez zeregin xumea izan, mutila oso ados ere ez zegoen beraien etxea gure borroka ekimenetarako oinarri gisa erabiltzearekin. Apartamentua Kyotoren izenean zegoen alokatuta ordea, eta mutilak ezer gutxi egin zezakeen, guk agertu behar genuen egunean beste betekizun batzuk zituela argudiatuta zinemara edo kafetegi batera liburu bat irakurriz denbora egitera joatea ez bazen. Bertaratzen ginenerako, bere beldur eta jelosiak itoko zituen filma Le Petit Parisienean hautatu eta liburua besapean hartuta desagertua zen. Berandutu eta ezkaratzean gurutzatzen bagenuen politessearen arauak finki betetzen genituen, deserosotasuna ezkutatzeko ahalegin handirik egiten ez bazuen ere berak. Kalean gurutzatuz gero ordea ez ikusiarena egiten genuen, bai berak zein guk. Hala egiteko gaztigatu baikenien biei elkar ezagutu eta guri laguntza ematea onartu zutenean jakinarazi genizkien oinarrizko segurtasun neurriak eman genizkienean.

        Astegun eta ordu berean agertzeak mutil belaxka haren ihes koldarra errazten bazuen, ez zuen Poliziaren lana ere zailduko, inoiz Kyotorako bidea ikasten bazuten.

        Horretan ere perfekziotik urrunxko genbiltzan garai hartan; ikastaldiko arduradunak emandako zentzuzko aholkuak agintzen zuenaren aurka ari baikinen: «Erosotasuna da militantearen etsairik behinena, ohikeria; ondo gogoratu, gerra hau erosoa iruditzen zaizuen egunean ziur egon zaitezkete luza gabe egongo zaretela ziega ilun batean egindako akatsez hausnartzeko denbora sobera duzuela».

        Ez zen ordea gure borondatezko ohikeria. Artean ez nekien transmisio-saileko gune garrantzitsuenetakoa zela Kyoto, arazoak zituzketen kideen berri izan eta haiek atakatik atera ahal izateko irtenbideak ematea zela gure zeregina.

        Guztiarekin, Kyotoko azpiegitura lantzen aritu ginen denbora tartean hirukotea osatu genuen bi burkideok eta berak. Egongelan jartzen ginen tea edo kafea edatera eta, hark unibertsitateko kontuei buruz egiten genizkion galderei herabeki erantzun ondoren, gure herriaren borrokaren zioak, ondorioak eta esperantzak azaltzen genizkion, xehe, ulergaitz eta are aspergarri tarteka segur aski, berak halakorik aditzera ematen ez bazigun ere. Beti eramaten genion frantsesez idatzitako Euskal Herriko argitalpenen bat, badaezpada ohartaraziz gure iritzia ez zetorrela nahitaez bat eta bere osotasunean agerkariko idazki guztiekin, adibiderako Enbatako editorialekin. Gure borrokaren alde soziala azpimarratzeko kontu egiten genuen, ezkertiarrak, emakumearen zapalkuntzaren eta indar nuklearraren aurkakoak ginela, gure herria askatu eta pertsona eta klaseen berdintasunean oinarritutako jendarte bat lortzeko egiten genuela borroka. Auzoaren begian bihia errazago ikusten baita norberarenean habea baino, Frantzian nazionalismoak beti izan duen ospe txarra uxatzeko, nazien aurka borrokatu ziren erresistenteen pareko patriote gisa aurkezten genuen geure burua.

        Behin Kyotoren engaiamendua lotuta, bertako gure egonaldiak asko laburtu ziren: kontaktu-hitzordua baino hamar bat minutu lehenago iristeko ohitura genuen; eta kontaktua egin eta mezu-trukea egin ostean ez genuen bost minutu baino gehiago luzatzen hango egonaldia. Egonaldi motz horiek, beraz, ez ziguten elkar ezagutzan sakontzeko aukera handirik ematen.

        Eta hala ere, iristerakoan eta alde egiterakoan frantses ohiturei jarraiki masailean elkarri bi musu ematen genionean haren ezpainen ferekek durduzatu egiten ninduten. Heltzen ginenean, agur-musuen ondoren minutu batzuk behar izaten nituen nire burua gobernatzeko, ordura arte bezatuta nekarrena ez zekidan jaregin. Berdin gertatzen zitzaidan alde egiterakoan. Kontua korapilatzeko, gainera, hitzorduak igaro ahala, ezpain meheen arrasto hezea nireengandik gero eta hurbilago uzten zidan irudipena nuen.

        Alde egiteko orduan nabarmenagoa zen ohiturazkoa behar zuen musu horretan Kyotok jartzen zuen goxotasuna, apartamentuaren atalasean, kideari bi musuak eman ostean, hura abiatuta, nirekikoa segundo batzuez luzatzen zuenean, bi eskuak nire gerrialdean bermatuz eta burua nigana altxatuz ni pixkatxo bat makurtzen nintzaion bitartean eskuineko esku herabea bere ezkerreko besoan jarrita.

        Eskaileretan behera gindoazela (ez genuen sekula igogailua erabiltzen, azaldu beharra ez duten segurtasun arrazoiengatik) aztoramendua ezkutatzen saiatzen nintzen. Bai bainekien behera iritsita kideak adarra joko zidala, eta nik ez bainuen inondik inora nahi bere ziriek ituan jotzen zutenik pentsa zezan, bestela, taldeko gainerakoekin elkartzean gaia aterako zukeen, eta orduan bai nireak egina zukeela: txantxa guztien paga-burua izango nintzen, eta txantxak bide klandestino luzea egingo zuen, «Kide bati gertatzen zaiona kontatuko dizut» eran, hobena bai baina hobenduna ez aipatzeko gure izaera judeo-kristauaren arrastoan.

        Garai hartan nik ere bikotea bainuen. Bizi genuena ez ohikoa eta zaila izan arren, zoriontsutzat nuen harremana. Ez nuen nire baitan bestelako maitasun-abentura edo maitaleren beharrik sentitzen. Betebeharreko zereginetarako lagungarri zitzaidan egoera orekatua bizi nuen. Burua argi behar nuen. Eta halaxe nituen kontuak aste osoan, argi, astelehenera arte, Kyotora abiatu aurretik, Kyoto ikusiko nuela pentsatzen hasten nintzen arte.

        Hartara, Kyoto arrisku gisa ikusten hasi nintzen, arrisku urrun baina arrisku hala ere. Ez ordea gure egunerokoa zalantzan jartzen zuen borroka arloko arrisku gisa; pertsona ausarta ez naizen arren arrisku horretara ohituta bainengoen eta ikasia bainuen, arrazoimenak garaituko badu, beldurrak ito, aurresentimendu ilunak irendu eta eginkizunen plangintzak aurreikuspen eta hoztasunez burutu behar direla. Borroka zereginetarako ezinbesteko eta funtsezko zitzaidan barne egonkortasuna kordoka zezakeen arriskua zen Kyotoren atearen bestaldean zelatan zain nuena.

        Hitzorduaren egunean, arratsaldeko zazpiak inguratu ahala, harekiko erakarmen gero eta nabarmenagoa mota guztietako arrazoiekin bridatzen hasten nintzen.

        Alferrik eskatzen nion arduradunari zeregin horretarako beste kide bat jar zezan. Argudiatzen nion hasiberri batek nik bezain ondo egingo zuela harekikoa, ez zela beste munduko ekintza astean behin Kyotora joan eta kontaktuekin trukatu beharrekoak trukatzea. Entzungor egiten zidan arduradunak. Nik uste baino zeregin garrantzitsuagoa eta labainkorragoa zela ziostan. Kontu handia egin behar genuela. Arretaz bete behar genuela misioa. Gure borrokaren etorkizuna jokoan bailegoen.

        Kontaktuen bidez jasotzen genituen mezuen zentzu ezkutua ulertzeko gakoak berak bakarrik zeuzkanez, esaten zuena egia osoa ote zen jakiterik ez nuelako, kontua puzten ari zela ihardesten nion —arduradun banuen ere horretarako bezainbesteko laguntasuna bai baikeneukan—, hitzordutxo ziztrin bat baino ez zela, ordezkatzen baninduen ez zela Bizkaiko Frontea eroriko.

        Ez zegoen hura bigunduko zuenik: zuzendaritzakoek biok hautatu gintuzten zeregin horretarako. Aldaketaren bat egitekotan ez genuen guk inoren baimenik gabe burutuko, goitik etorriko zen agindua. Eta inori burukominik emateko aski arrazoi pisutsua nuela uste izatekotan, idazteko oharra, bideratuko zuela berak hurrengo bilkuran gaia eztabaida zezaten. Kito.

        Kito, bai. Banekien nik gaiak ez zuela horrelako garrantzirik, noski. Ezin nezakeela ohar batean asmatu Kyotoko frontetik salbuets nintzaten eskatzeko moduko ipuinik. Nola azaldu behar nion inori Kyotok sortzen zidan apeta eta beldurren nahasketa zela nire koldarkeriaren arrazoia?

        Nire arduradunak eragozpen bat izan eta Kyotora bakarrik joan behar izan nuen egunean gertatu zen lehen egunetatik gertatuko zen beldur izan nintzen horixe. Burkideak uko egin zion zuzendaritzaren agindua propio jaso gabe beste inori erakuts niezaion kontaktu-lekua. Nik egingo nuen aste horretakoa eta, aurrerantzean horrelako egoera errepika zitekeela aurreikusirik, ordezko bat izendatu beharraz ohartaraziko genuen saileko arduraduna. Itzulerakoan, zer gerta ere, besteetan baino segurtasun zorrotzagoa egingo zidaten. Kito.

        Harako bide osoa nire burua konbentzitu nahian egin nuen. Kyotoko ordura arteko beste hitzorduen antzekoa izango zela argudiatuz. Ez zuela zertan desberdina izan. Arraroa egingo zitzaigula biok bakarrik egotea, lehen aldiz, hori bai. Agian horixe izan zitekeela hizketa-gaietako bat, lotsak eragindako isiltasuna estaltzeko, ordu laurdeneko kontua izango zela, ordu laurdenak ez zuela askorako ematen eta, zerbaiten ernamuina haziko balitz ere, ez nintzela gehiago berarekin bakarrik suertatuko eta bere horretan ihartuko zela dena delako hori.

        Beheko txirrinan gure dei-kodea egitean ba ote nekien ondoren gertatuko zena? Eskaileretan gora nindoala, modu lauso batean nire barruko giltzarrapo eta hesiak desegiten ikusi nituen. Ez nuen deus egingo ekiditeko. Labarrean behera bere burua botatzen duenaren bertigoarekin igo nituen mailak.

        Atea zabaldu zidan. Udako alkandora arina eta ordura arte inoiz ikusi ez nion minigona beltza zeramatzan soinean. Dutxatik atera berria behar zuen, ileak oraindik bustita baitzituen.

        — Tu viens seule? —galdegin zidan, nire bakardade nabarmena alferrikako hitzez eta barne pozez apainduz.

        Beti bezala, oraindik atearen atalasean, elkarri masailean musu emateko aurreratu genituen gure buruak, biok eskuin aurrena ezker masailean muin emateko, eta ezkerretara mugitzerakoan gure ezpainek topo egin zuten. Erraz nuke bera izan zela esatea, bera izan zela batetik besterako igarobidean geldialdia egin zuena, zentimetro batzuk aurreratuz musua. Egia izanda ere, asmatzen nenbilke. Ondoren bizitakoaren zorabioak nire hautemate gaitasuna indargabetu eta une erabakigarri haren xehetasun huraxe zurrunbiloan eraman balu bezalakoa izan baitzen.

        Bera, ni edo biok izan, gertatu behar ez zena gertatu zen.

        Kateme mihi fresko bat sumatu nuen nire ezpainen artean bide egiten, hortzak igurtzi zizkidan, bere ezpain mehe horiek suzko bihurtu ziren atsegalez ahoa jaten hasi zitzaizkidanean, nire ipurmasailetan pausatu zituen esku biak, besoen artean estutu nuen, ia min egiteraino. Atea zabalik zegoen oraindik. Hanka kolpe batez itxi nuen.

        Musu horren ondoren, bat-batean nigandik urrundu zen, irribarrez begiratu zidan eta eskutik helduta egongelara eraman ninduen. Beti bezala, kafea edo tea nahi nuen galdegin zidan sukaldera abiatzean.

        — La même chose que toi —esan nion, hitzak ongi azpimarratuz, ordura arte konturatu ez bazen, ohar zedin beti berak edaten zuen berdina hautatzea ez zela izan halabeharra.

        Beti prest izaten zuen erretiluarekin etorri zenean, nigana makurtu eta musu goxo bat eman zidan berriro ere ezpainetan.

        Burkidearen kikara hutsari begira gelditu nintzen.

        Keinu bat egingo nuen, oharkabean, beragana.

        — Pas ici —esan baitzidan.

        Eta nik ez nion esan, ez bertan ez inon, ez nuela berarekin amodioa egin nahi.

        — J'ai une amie qui peut nous laisser son appart —esan zidan.

        Eta nik ez nion esan ezingo nukeela bere lagun horren apartamentura joan kideei deus esan gabe.

        — Samedi —proposatu zidan, papertxo batean helbidea eta ordua idaztearekin batera.

        Ez nion esan joango nintzela, txintik atera gabe helbidea eta hitzordua agendan kodifikatu eta papertxoa irentsi nuen, mihia tinta urdinez orbanduz.

        Hitzordua burutu eta Kyototik irtendakoan segurtasun ibilbide konplexuko atalak bata bestearen atzetik egiten nituen bitartean, banekien larunbatera arteko denbora ez zela samurra izango eta ordurako kideei esateko aitzakia sendo bat, gezur arin bat aukeran, asmatu beharko nuela. Eta bikotekideari ez niola ezer esango erabaki nuen. Ezingo niola ezer esan. Ez egia eta ez gezur. Ez nuela jakingo zer esan.

2

— Tu ne comprends pas ma douleur —esan zidan, negar zotinari eutsi ezinik.

        — Tu ne comprends pas ma douleur? —galdetu zidan, harriduraz, bere mina begi-bistakoa bailitzan. Hari begiratu besterik ez bailegoen bat-batean barru-barrutik zartatu zuen minaren arrazoia ulertzeko.

        Uda betea zen, logelako leihoa zabalik genuen. Kanpoko zaratek bizidunen munduan geundela oroitarazten ziguten; oheratu aurretik ordea saretak itxi genituen, bion artean, irriz, musu eta musu artean, elkarri arropak eranzten hasita.

        Bere minaz hitz egin zidan arte hiriko burrundarak besterik ez zuen betetzen nire gogoa. Amodioa egin osteko ezaxola hustuan, aratinik geunden, gorputza laxo, izerdia lehortzen. Euli tematien hegaldi baldarretan kiribilka zebilkidan begirada. Uneak perfektua izateko logelan ez zegoen sabai-haizegailu baten besangen biratze monotonoa besterik ez zuen behar. Arratseko haizekirriak erridauak dantzarazten zituen biluzik geuntzan oheraino, izerdi tantak miazkatu nahi balizkigute lez.

        Euli batek lur harrarazi zidan. Agondu egin nintzen. Airean emandako esku-kolpe arin batez eragotzi nion Kyotoren ezkerreko bularrean pausa zedin. Begiratu nion. Irribarrea loratu zitzaidan. Begiak itxita zituen. Ezpainak ere indarrez itxita zituen, dardara ia sumaezin batekin borrokan. Ez nion garrantzirik eman, orduan. Bere alboan hasperen asebetez etzan nintzen ostera. Begiak itxi nituen nik ere. Nire bularraldea arnasaldi sakon eta zoriontsuz hanpatu nuen. Bezperan irratian entzundako gertaera mingarriei nire gogoaz jabetzea eragotzi nahi nien. Biharamunean kideekin nuen segurtasun hitzorduak sortzen zidan izua uxatu nahi nuen. Eskua luzatu nuen beragana, ferekatzeko.

        Orduantxe esan zidan.

        Eskua bere azaletik zentimetro eskasetara izoztu zitzaidan. Begiak zabalik zituen, niri tinko begira.

        — Tu ne comprends pas ma douleur —berretsi zuen.

        — Tu ne comprends pas ma douleur? —tematu zen.

        — Tu ne peux pas comprendre ma douleur? —harritu zen.

        Ez nuen ulertzen, ez, bere mina. Nola ulertu bere mina? Zer min baina? Zerk eragindako mina? Nork egindako mina? Min egin al nion? Noiz? Mindu zuen ezer esan al nuen oharkabean?

        Hiruzpalau hilabete igaroak ziren bere adiskidearen apartamentuan elkartu ginen lehen larunbat harrezkero. Zain izaten nuen. Etorbidea gurutzatzen nuenean, gora begira eta erridauen atzean sumatzen nuen bere itzala, zelatan. Banekien ia ezdeusa zela segurtasun neurri gisa, baina deus baino hobe izango zela iritzita eman nizkion oinarrizko instrukzioak: ni ezkaratzean sartzean, inguruan norbait telefonoz hizketan hasten ote zen, edo bere kolkorako bakarrizketan ikusten zuen, ordulariari hitz egiten bestela. Edonola ere, adi egoteko, jende arraroa ohiko zereginetan edo jende arrunta zeregin ezohikotan, beste inoiz, beste inon ikusitako jendea, bikoteak, agureak, beltzak, txinatarrak, ez beharrik polizia itxura zuen edonor ere izan zitekeela susmagarri gaztigatu nion, ezin niola azaldu zergatik nekien, intuizio femeninoa esan zidan eta barre egin genuen biok elkar musukatuz, egin ziezadala konfiantza segurtasun kontuei zegokienean esan nion beragandik urrunduz gaiaren garrantziaz jabe zedin.

        Lagunaren apartamentu bizilagunez hustuan, bere konplizeak izara garbi, usain gozoko eta ondo lisatuak uzten zizkigun beti ohe zabalaren gainean. Lehen egun hartan ordea, ondoren egin genuen ohea.

        Gure harremana sutsua bezain lasaia izan zen hasieratik. Ez genuen eztabaidarik edo desadostasunik. Lehen egun hartakoa ohitura bihurtuz, ohea egiteko unea atzeratu egiten genuen. Logelara aurretik sukaldera joan eta te bat hartzen genuen. Edo pizza bat labean sartzen, zenbaitetan ohetik altxatzean berriro ere berotu behar izaten genuena. Berak bakarrik erretzen zuen belarra. Hori zen larunbatetako babesleku horretan nire buruari jarritako muga bakarra: ez alkoholik eta ez erretzekorik. Handik irtetean argi izan behar bainuen burua, zer gerta ere.

        Adostasun erabatekoz elkartzen ginen. Hitzorduren bategatik ezin banuen larunbatetako elkartzera joan, ez zuen atsekaberik azaltzen. Era berean, hark larunbata bere ikaskideekin igarotzeko asmoa bazuen, onean onartzen nuen nik ere. Askatasunaren ispilutzat nuen harreman hori. Isilpekoa eta gezur txikietan oinarritutakoa izan arren.

        Inoiz, harremanaren arriskuaz eta ezegokitasunaz ohartuta zalantzak jotzen baninduen, Kyoto bertan behera uzteko aukera bururatzen bazitzaidan, ez zuen luzaro irauten zalantzak. Jatorrizko bekatua izatekotan, bekatu arina eta barkagarria zela nioen nire kautan. Inori minik ez egiteko ezkutatzen nuela gezurren atzean bion artean eraikitako zorion oasi hura. Inori ez ziola zertan minik egin, geure artekoaren berri ez zeukan artean. Plazerak garunaren alde batzuk ezgaituta nengoen, agidanez. Astelehenetako borroka-hitzordua zela-eta bere apartamentura iristen ginenean, artean ez zitzaidan aurreko asteburuko plazer-hitzorduko sukarra desagertu, eta hurrengo larunbata noiz iritsiko irrikan egoten nintzen.

        Burkideari egia aitortzearen aldeko bazen ere Kyoto, sekretua gordetzea erabaki genuen. Hura jakinaren gainean jartzeak ez zigula onik ekarriko konbentzitu nuen. Beldur nintzen arduradunak gure harremana gaitzetsi eta, ekar zitzakeen arriskuak aitzakia, azpiegitura bertan behera utzi eta galeraren erruduntzat jaso nezakeen errietaz gain ez ote zidaten harekiko harremana behin betirako uztera behartuko. Eta hori gutxi balitz, kontua bikotekidearen belarrietara iritsiko zatekeen. Maiteminaren itsutasunak ez zidan beste aukera hau ikusten utzi orduan: Kyoto eta bion artekoa txarrean amaituz gero borrokarako oso garrantzitsua ei zen azpiegitura gal genezakeela, horrek ekarriko lukeen soka luzearekin.

        Hartara, gu biotariko batek larunbateko hitzordura joateko eragozpenik izatekotan besteari jakinarazteko gure arteko klabea adostu behar izan genuen: ezinean zegoenak tea (edo kafea) azukrerik gabe hartuko zuen. Bertan behera utzitako hitzorduak sortu mikaztasuna edaten genuen horrela. Alderantziz, beste batzuetan, biok teari azukre koskor bana gehitu ostean, elkarren irrikaren berri emateko, irribarre eta txantxa artean beste bat, bi, hiru! botatzen genizkion; asteburu eztiaren iragarpenak edabea edangaitz bihurtzeraino.

        Halabeharrak aginduta biok azukre ontzia baztertzen genuenetan, kointzidentziak eragiten zigun irribarrearekin estaltzen genuen hurrengo larunbateko gabeziaren albistea.

        — Qu'est-ce que vous avez vous deux? —euskal kutsuko frantses dotorean mintzatuz eta txantxa doinuz gaitzitzen zitzaigun burkidea horrelakoetan, gure irri eta irribarre konplizeen zentzua asmatzeko ahaleginean, beti bi azukre koskorrez gozatzen zuen te beroari putz egin eta hurrupatxoa kentzearekin batera.

        Hitzordua amaituta, eskaileretan behera eta baita Parisen barrena antolatuta genuen segurtasun ibilbide labirintikoan, eta ibilbide amaierako kafetegian berdin, zelatan izan genituen burkideengandik arazorik ez zegoela adierazten zuen keinua jaso bitartean zain geundela, hamaika galdera egingo zizkidan burkideak Kyotoren inguruan. Denei gezurrarekin erantzun nien. Bere irudimen sukartsua izango zela niotsan. Eta berak ezetz, nirekin maiteminduta zegoela Kyoto, eta niri ere nabaritzen zidala harekiko joera. Ez nezala pentsa zirudien bezain estua zenik amodio kontuetan, esan niezaiokeela konfiantza erabatekoz. Bazekiela sekretuak gordetzen. Eta nik uko. Ea burutik eginda zegoen. Nondik atera ote zuen halako burutapena. Finean egia baitzen. Ni ez bainengoen Kyotorekin maiteminduta. Eta ez zitzaidan bururatu ere egin nahi hura nirekin maiteminduta egon zitekeenik. Bederen ordura artean ez nion behin ere entzun je t'aime esaten. Ezta entzun nahi ere. Ez nion nik ere halakorik esan, ez esango.

        Maiteminduta nengoen, bai, ez Kyotorekin ordea. Orduan, zer zen gure arteko harreman hura? Zer bilatzen nuen nik hor? Zer jasotzen nuen Kyotogandik? Zer ematen nion?

        Gudariaren atsedena, entzuten nuen galdera horiei erantzuten burkidearen ahotsa, baldin eta Kyoto eta bion artekoaren jakinaren gainean egon izan balitz, nire kezken eta irritsen berri eman izan banio.

        Badakit ez zela hori, ordea.

        Baretasun axolagabea. Arintasun arduragabea. Erantzukizunik gabeko atsedenleku aseptikoa. Hori al da le repos du guerrier?

        Eta literatura. Berak eman zidan ezagutzera Paul Austerren New Yorkeko trilogia. Eta nik Carver eta haren maitasunaren bitaminak erakutsi nizkion.

        Behin hitz egin zidan bere aitaz. Eta baita bere anaiaz ere luze. Bere amaz guti.

        Bere mutil-lagunarekin nolako harremana zuen ez nion galdetzen. Lehen larunbat hartan amodioa egin aurretik jakinarazi nion nik ere banuela bikotekidea. Berak ere ez zidan sekula galderarik ere egin hari buruz.

        Azken batean, ez al zen hori Kyotogan bilatzen nuena?, itxuraz bazen ere, Kyoton, tximistorratz batek erakarrita bezala elkartzen ziren arrisku guztietatik urruntzea?

        Gure arteko harreman ia inexistentea. Iraganik gabea eta etorkizun asmorik gabea. Gureak ez zuelako etorkizunik. Ezin zezakeelako izan etorkizunik. Lubaki bateko enkontru halabeharrezkoa, fortunazkoa, zorionekoa. Bere gainean istapeka, gure sexuen kontaktu gozoa, nire esku ahurrekin bere bularrak oratuz, harenak nireetan ezin, hasperenka, besoak buru gainean luzatuta, eskuak lotuta balitu bezala, betazalen zirrikituetatik niri begira.

        Nola bazter nezakeen halako aukera bat? Zeren izenean? Zer dela-eta egin behar nion gogor desioari? Tarteka horrelako galderak egiten nizkion nire buruari.

        Osterantzean, bikotekideak betetzen zuen nire gogoa, salbu astelehen arratsetako te orduan eta larunbatetako amodiozko arratsaldean.

        Bitan baino ez nintzen ausartu Parisko kaleetan harekin ibiltzera. Inork ikusiko gintuen beldur bainintzen. Behin, Le Zénithean Pixiesek eskaini zuen kontzertura gonbidatu ninduen. Beste behin, Paris aldirietako mugan, garai bateko murruen lekuan han-hemenka sortutako parke horietako baten belardian egon ginen etzanda, elkar musukatuz eskaintzen genuen ikuskizuna inguratzen gintuzten haurrentzat ez zela egokia udaltzain batek errieta egin —un peu de tenue, s'il vous plait!— eta lekutu gintuen arte.

        — Tu ne comprends rien! —negar-zotinari doi-doi eutsiz malko lodi bana begi ertzetatik behera zeriola.

        Ez nuen deus konprenitzen, ez.

        Bat-batean, Kyotoren azal leunaren azpian sumendi bat. Azala ferekatu eta gozatu baino ez nuen nahi nik. Barrunbe sakonenetatik zetorren labak kiskali behar ninduen ordea. Eta ni erretzearekin batera, desolazioa utzi behar zuen inguruan.

        Astelehen arratsetan arriskuaren erdigunean hartzen genuen teak errauts zaporea izango zuen aurrerantzean; larunbat bazkalosteetako maitasunezko gordelekua betirako galduko nuen. Dena itsustuko zuen suak. Eta okerrago ere izan zitekeen, suak gezurren sustrai kiskaliak utz zitzakeen agerian. Eta gezurrek minak eragin, mesfidantzak egiaztatu eta konfiantza betirako galaraziko.

        Ez, ez nuen deus konprenitzen.

        Agondu nintzen, sorbaldetatik heldu nuen. Begiratu nion. Zein da zure mina? Zer gertatu zaizu? Zer gertatu da? Zer gertatzen ari da? Esadazu!

        Eginahalak eta bi egin behar nituen suzko ibaiak dena aurretik eraman baino lehen. Ulertu behar nuen. Argitu behar nuen. Esnatu behar nintzen. Iratzarrita amesteari utzi behar nion.

        — C'est trop tard! Tu n'as rien pigé!

        Berandu ei zen. Berandu deus ulertzeko. Alferrik zen berandu noiztik ote zen asmatzen saiatzea. Zorionaren izkinatxo batean lokartu nintzen eta zorigaitzaren erdian zabalarazi zizkidaten begiak.

        Arrapaladan nindoan sumendian gora. Nora ezean. Noraezean. Zer nahi nuen? Handik ihes egin, guztiz erre baino lehen? Salba zitekeena salbatu? Ez! Pikutara dena, arriskuak eta ondorioak. Une horretan nahi nuen bakarra gertatzen ari zitzaiguna ulertzea zen, hori ere bai baitzen bizitza. Eta nik bizitza ulertu nahi nuen, ez ihes egin. Behin egin nuen ihes, geroztik itzultzeko borrokan ari nintzen, sekula gehiago ihes egingo ez nuela promes eginda nire buruari.

        Lehen aldiz ikusiko banu bezala begiratu nion Kyotori. Izandako elkarrizketetan bere sendiari buruz esandako zerbaitetan ote zegoen bere mina ulertzeko gakoa? Gurasoen banatzeaz ari ote zen? Aitarekin izan zuen harremanari buruz? Arretaz entzun izan banio.

        Bere mina ulertzen ez ote nuen galdetu zidanerako, min hori ulertzeko gako asko emana izango zidan. Ziur. Ni ohartu ez, ordea. Nire moztasuna frantsesa ongi ez menperatzeari egotziko banio gezurretan nenbilke.

        Gor eta itsu izan nintzen. Ez nuen Kyotoren mina ikusi. Nire burua desenkusatzen nuen, neurekoi, nire minak gobernatzen aski lan banuela, besteren minak kudeatzen hasteko.

        Galdera baldarrak, lekuz kanpokoak egiten hasi ordez —Zure gurasoez ari zara? Zure aitaz? Desgraziaren bat gertatu al da zuenean?—, hobe nuen mutu. Eta, hala ere, ezin isildu. Hitzekin sua itzali nahi banu bezala; malkoak xukatu; zauriak orbaindu.

        Besarkatu nuen estu-estu, bere gorputz biluzia, izerditua, nirearen kontra, zotinka.

        — Laisse-moi! —baztertu ninduen.

        — Laisse-moi! —arbuiatu ninduen.

        — Laisse-moi! Espèce de conne! —iraindu ninduen.

        Zezelduta utzi ninduen, ohean etzanda, berak negar malkotan kulotak eta blue-jean galtzak jantzi eta alkandorako botoiak dardarka lotzen zituen bitartean, erabat biluzik, babesgabe, lehen aldiz oso aspaldiko partez.

        Poltsa hartu eta aterantz zihoala ere ez nintzen mugitu.

        — Ferme la porte en partant! —agindu zidan, atea danbatekoz itxi aurretik.

        Presaka jantzi eta bost minuturen buruan atera nintzen haren atzetik. Atea gakotu eta beti bezala postontzian sartu nituen giltzak. Azken aldiz. Ondoko metro geltokian barneratu nintzen presaka, arrastorik ez. Etorbidean gora eta behera ibili nintzen haren bila, itzalik ez.

        Oso berandu itzuli nintzen etxera, nire barneko ekaitza baretu nuela iritzi nionean.

        Hurrengo astelehenean ez zion azukrerik bota teari. Ezta hurrengoan ere. Hirugarren astean terik ez zuen hartu gurekin. Elkarri masailean musu ematerakoan bere gorputz zurrundua nabaritzen nuen nire besoen artean, bularraldea nigandik urruntzeko berariazko keinua egiten zuen bitartean.

        Eta burkideak, hitzordutik irten eta Parisen antolatuak genituen zakur-labirintoetan gindoazela, ez ninduen xaxatzen, arduratuta galdegiten baizik, ea zerbait gertatzen zitzaidan Kyotorekin.

        Eta asteak aurrera haserretu ere egin zitzaidan:

        — Ez dezadala jakin Kyotori zerbait egin dionanik.

3

Kyototik irtetean mugimendu arraroa nabaritu dugu.

        Hori besterik ez genuen behar. Daviden deiak urduritu gozagaiztu nau. Beti bezain nazkagarri aritu zait. Bernard ere ez zegoen gustura. David dantzan ibiltzea seinale txarra da, eta segurtasun hitzordu hori ematerakoan zalantza nabaritu dut bere ahotsean.

        Aurreneko segurtasun ibilbidearen amaieran kide batek, aurrez erabakitako kale-kantoian azalduz, zalantza-keinua helarazi digu: ez dago ziur garbi zatoztenik.

        Bigarren segurtasun ibilbidean gu ere atezuan goaz, zurrunago. Azkar egin beharreko tarteak ia korrika egin ditugu, ondoren bat-batean mantsotu ibilera, bizkarroiak azaleratu asmoz, burkideek baietsi edo ezetsi ahal izan dezaten jadanik susmoa baino gehiago dena.

        Kyoton arazoak badaude, nondik etorri ote diren, gogoeta egiten goaz burkidea eta biok. Gu izan ote gara haria? Gaur ohartu bagara ere noiztik ditugu zelatan? Eta zergatik ez gaituzte atxilo hartu? Zer helburu dute? Noraino sartu ote digute eztena? Ez ote daude segurtasun zaintza egiten ari zaizkigun kideak ere amaraunaren barruan?

        Eta nik, nire kautan badut beste galdera bat: Kyoto eta bion artekoa lekukorik gabeko amodio istorioa izan ote da? Ez ote zuten haria larunbat bazkalosteetako apartamentuan hartuko? Edo hain aspalditik helduta ote gaituzte haraino ere iritsi izateko?

        Dena dela, lekuak hustu beharko ditugu. Denak. Ezin zalantza txikiena ere utzi. Egun latzak datozkigu, edonola ere.

        Bigarren ibilbidearen bukaeran, hozten utzitako paristar kafe beltz txar banaren aurrean gaudela, bistrot aurretik igaro den autobusean zihoan burkidearen seinaleak, Le Figaroren ale bat itsatsi du kristalaren kontra, ez du zalantzarako tarterik uzten. Gainean ditugu. Txandaka goaz komunera, gainean ditugunak berrikustera, agendak desegitera, txartelak, jaka eta galtzetako poltsikoak ondo miatzera, oharkabean paperen bat ahantzi ote dugun.

        Alferrik eragiten diogu koilarari.

        Bukatu da. Bernard triste dago. Triste eta kezkati, Davidengatik, astelehenetan Kyotora deitu diguten kideengatik. Segurtasun hitzorduak oroitarazi dizkiogu elkarri. Dugun dirua banatu. Onik ateratzea lortzen badugu, edo lortzen duenak, arduradunei lotura-kidearen bidez albait lehen helarazi beharreko mezua eman dit: Il neige à Tokyo.

        Kyoto erre da. Orduantxe jabetu naiz ez dudala Kyoto gehiago ikusiko.

        Eta badut oraindik berari hainbat gauza esateko. Erantzun zaileko hainbat galdera dut nire baitan beretzat. Masailean musu goxo bat eman nahi nioke, elkar ezagutu genuenean bezain herabe. Eta dena ulertzen ez dudan arren, ulertu nahi dudala bere mina, eman diezadala aukera hori, bederen.

        Aurrerantzean gertatuko dena ez dago ordea ez bere ez nire esku. Etorkizunaren lemak eskuetatik ihes egin digu guri dagokionean. Zorte pixka batekin segadari itzuri egingo diogu. Baina Kyoto ez dugu berriz ikusiko, berriro ere Kyotora itzuliko garen esperantzaz, Poliziak zorrotz zelatatuko baitu haren etxea amu, bera atxilo hartu gabe, beita.

        Biharamunean, hirugarren segurtasun zirkuituaren amaieran ebakuazio taldea zain genuen.

        Onik atera ginen denok, gutariko inor ez zuten atxilo hartu eta ez zen gertakizunen inguruko inolako berririk azaldu hedabideetan, azpiegitura osoa bertan behera utzi genuen... Beste bataila isil bat irabazita, borroka lekuak bertan behera utzi eta atzera egin behar izan bagenuen ere.

        Irabazita? Juanmigelen desagerpena salatu arren estatuek uko egiten dute gertaerarekiko zerikusi oro.

        Erretirako zereginak bukatuta, berriro ere azpiegitura antolatzen hasi aurretik babes-etxean giltzapetuta eman nituen egunetan, luze idazteko aukera izan nuen. Baita Kyotori ere. Eskola-kaier bateko orriak belztuz, ordura artean inori ez bezala eman nion nire minen berri. Barrua husten nuen, burua haren magalean bermatuta, haren eskuak nire ileak ferekatzen, haren ezpainek, tarteka nire belarrian kontsolamenduzko hitz goxoak esaten, larunbat arratsalde lasai horietako batean bageunde bezala.

        Bakarrik nengoen ordea. Bikotekidearen berririk gabe ere bai.

        Juanmigeli egin zioketena burutik kendu ezinik.

        Irteteko egunaren bezperan, Kyotori egindako aitormena beste idazkietatik bereizi eta orriak banan-banan erre nituen komun-zuloan.

        Askoz geroago, Kyotok nirekin harremanetan jartzeko zehar-bidea aurkitu zuen. Marrazki bat igorri zidan soilik: te kikara bat, esku bat azukre koskorra gehitzen ari zitzaiola. Ez nion erantzunik igorri.

        Mezuaren berri izan zuten kideek zergatik ez nion erantzuten galdetu zidaten, azpiegitura ondo errea egon arren beti ere atera genezakeela probetxuzko zerbait iritziz.

        Gozakaiztuta erantzuten nien, ea ez genuen ezer ikasi gertatutako guztitik, ea zenbat aldiz jo behar genuen buruarekin horma, ea zenbateko ziurtasunez berma zezaketen mezu hori ez zenik Poliziaren amarru berri bat.

        Azkenean bakea eman zidaten, konbentzitu nituen bide horretan berriro muturra sartzeak ekar ziezagukeen arriskuaz.

        Eta nik tea azukrerik gabe hartzen jarraitu nuen.