Lau gara orain Sheraton honetako gelan, baina ez da estutasun handirik hemen, beste laurentzako lekua ere egingo genuke. Kaleko gizon bat ekarri du Sorok, eliza atari batean dirua eskatu diguna. Sorok ez dio dirurik eman, haren ondoan eseri da, lurrean. Eszterrek eta biok aurrera egin dugu, harik eta konturatu garen arte. Elkarri begira geratu dira Soro eta gizona, denbora gutxi ere ez, aurpegira, nahiko hurbiletik. Zutundu egin dira gero eta, ezer esan gabe, gurekin etorri da gizona hotelera.

      Uste dugu Mazurek duela izena, baina ez dakigu seguru; Eszterrek ez dio hitz bakar bat ere ulertzen. Pentsatzen du dialektoren batean hitz egiten duela edo ez duela hizkuntza arautu bat erabiltzen, soinu solteak baino ez. “Mazurek” polonieraz ‘mazurka’ edo antzeko zerbait dela esan du Eszterrek, eta egia da gizonak hitz egin baino gehiago egiten duela kantatu. Jaten ari dela ere kantatzen du, hoteleko harrerakoei kantatu egin die, korridoreetatik ate joka ibili da, kantuan geletako bezeroei. Bizar zurruna dauka eta gu baino gazteagoa da, baina ez askozaz gazteagoa, edo oso zahartuta dago. Begi laukiak ditu.

      Gelako epela sentitzen hasi denean, berokiak eta jakak kentzen hasi da Mazurek. Hiru kendu ditu eta sofan eseri da. Ordura arte eta kalean ez zen igartzen, baina momentu horretan hasi da hatsa, oraindik soinean beste hiru-lau arropa zituen arren: jertseak, alkandorak, kamiseta... Bainugela seinalatu diogu, bainuontzia. Ez ulertuarena egiten ari zela iruditu zaigu. Alkohol botila bat atera du jaketako batetik, sofan eserita oraindik.

      Hiruron artean altxatu dugu, bainugelara eraman, bainuontzia bete. Ez du arropa kendu nahi izan, eta arropa eta guzti sartu dugu bainuontzira. Baina arropa jantzita uretan askoz deserosoago zegoela ulertu duenean, guztia erantzi du eta orduan ikusi dugu zer den: gazteagoa, argalagoa, izterrak hezur bi, kalean lodia ematen zuena.

      Ilea garbitu dio Eszterrek, bizarra igurtzi, hoteleko xaboi-pote guztiak hustu ditugu. Lotan dago orain, lurrean, alfonbra gainean, bi sofa libre baditu ere. Hala nahi izan du. Oilasko txiki oso bat afaldu du zopa eta gero.

      Nire arropa dauka Mazurekek orain, baina lokartu denean, zurrungak hasi dituenean, neurketa-zinta bat atera du Sorok eta neurri guztiak hartu dizkio: hankak, gerria, bularra... Alde batera eta bestera mugitu du, ez da itzarri, baina mugimendua oso zakarra zenean, alkohol usaina sumatu izan diogu ilean, belarri ostean batez ere, garbirik hara dagoen arren, Eszterrek azazkalez igurtzi dion arren. Mazureken neurriak eskuan, arropak enkargatu ditu Sorok telefonoz, bi edo hiru traje ere bai, pijamak, zetazko zapiak... Eszterrek esan du Mazurekek trajea jartzen duenean Friedrich Engelsen antza hartuko duela.

      Alabarekin ere hitz egin du Sorok arratsaldean. Berri asko eman dizkio, onak guztiak... Ez da geldirik egon Leire, ez da geldirik egotekoa Leire Barturen. Etxean dauzka Poloniako ipuin biak, Iturriarenak, gaur bertan bidali dizkio itzultzaileak. Leireren ordenagailuan daude orain; azken errebisioak egin nahi dizkie eta datozen egunetan bidaliko dizkigula agindu dio aitari.

      Opor egun batzuk ere hartu dituela esan dio, hona etorriko dela beharbada, Varsoviara, gurekin egotera, gurekin bidaiatzera, apur bat arduratuta dagoela. Barre egin dio aitak, burla, Ez zatxez mozoloa ixen, txupetea ere ekartzeko esan dio... Barre egin dio telefonoan Sorok.

      Iturriaren Poloniako etxea ere aurkitu du Leirek. Helbidea eman dio aitari, izenak modu egokian idazteko arazoak izan ditu Sorok. Etxea ez dago Varsovian bertan, baina oso urrun ere ez... Sorok, hala ere, ez dauka gaur joateko gogorik.

      Leirek Iturriaren etxeaz hitz egin digu, nolakoa den, zein den auzoa, nola heldu gaitezkeen errazen... Baina batez ere alokairuaz hitz egin digu, kontratuaz, orain arte ikusi ez duen gauza bat topatu duelako paperetan. Orain arte Pedro Iturriaren izena bakarrik agertzen izan da kontratuetan, baina beste izen bat dakar orain: A. Pienaar. Baten batekin bizi da Iturria orain, edo beti bizi izan da, baina ez da paperetan orain arte agertu.

 

 

— Ez nago ados, Eszter. Pentsatu ere ez. Zero.

      — Zergatik?

      — Azalean ari zarelako, Eszter, anekdotan. Atea lapurtu dutela, aitari lurra eman, lan handiak hartu dituztela aita lurperatzeko... A-za-le-an. Body milk, Eszter, aloe vera, bost minututan zimurrik gabe. Hori da, Eszter, zimurrik gabe utzi duzu Iturriaren ipuina, azal perfektuarekin. Baina azal perfektuan, Eszter, zimurrik ez badago, ez dago ezer, ia ezer... Beharrezkoak dira zimurrak, Eszter, eta zimur asko dago hemen, ipuin honetan, kontrakoa ematen duen arren, zimur asko.

      — ...

      — Erabiltzen duzu aloe vera, Eszter, argan olioa? Neuk ere bai. Zure adinean ez zenituzke erabili behar... Berdin dio... Ikusi dituzu ipuin honetako zimurrak, Eszter?

      — Ez, antza.

      — Erlijioa da zimur bat... Zeremoniak ematen ditu Iturriak ipuinean, errituak, predikuak, erantzun-otoitzak... Berriak niretzat guztiak, ez ditut aurretik entzun: hileta-maisuak, ozpina, atearen exordioa... Zer da hori, Eszter? Zer da erlijioa ipuin honetan? Erlijio berria?

      — Niretzat bai.

      — Baina erlijio berria da benetan? Esan nahi dut, erlijioa da benetan? Ala anti-erlijioa? Erlijioaren ostean geratzen dena? Ematen du familiako inork ez duela jainkoarengan sinesten, ingurukoek ere ez, exordioari, adibidez, “tonu metafisikoa” ematea barregarria iruditzen zaie... Hileta-maisua ez da apaiza, ez da fraidea, Axel bera hileta-maisua izatera helduko dela uste du anaiak, lapurretan ari den arren. Eta amaiera, Eszter, amaiera hori?

      — Merdjaren haserrea? Nik uste dut Merdjak ere ez duela sinesten, galdu egin duela fedea, aspaldi. Eta haserretu egiten da ez duelako sinesten, ezin duelako. Hori da?

      — Hori da. Eta kontra egin nahi diote erlijioari ipuinekoek, zapaldu egin nahi dute, baina hori da alde kuriosoena, hori da kontraesana, absurdoa... Erlijioari kontra egin nahi diote erlijioaren metodo berberekin: otoitzekin, predikuekin, zeremoniekin... Eta hor ikusten da pertsona beti dela bera eta ez daukala ganorarik. Ganoraz mozorrotzen da pertsona, ez dakit ulertzen didazun... Ganoraz mozorrotuta daude, baina burua ugertuta daukate, ez du aurrera egiten, mekanismoak zurrun dauzka buruak. Baietz uste dugu, aurrera egiten dugula, baina Egipton gaude, Mesopotamian, errituak errepikatzen ditugu, zeremoniak, Hildakoen liburua, hil-oihalak, ozpina, olio santuak, argan olioa, aloe vera... Gauza bera da beti, herdoilduta daukagu burua... Batez ere nik... Laranja kolorekoa imajinatzen dut nire garuna, herdoilduta, goitik behera, hiltzeko nagoelako eta ez dudalako ezer berririk asmatzen, betikoarekin nabil, betikoa... Berdin dio... Ez egin kasurik, Eszter...

      — Ez da egia hori...

      — Zer?

      — Zure buruarena...

      — Berdin dio; gutxienekoa da burua hemen... Jarraituko dugu, ipuinarekin jarraituko dugu. Atea, Eszter? Zer da atea? Metafora bat? Metonimia? Jolasa? Pragmatismoa? Arduratuta daude atearekin guztiak, ez urratzeko, ez zikintzeko... Ez du ematen gauzak errazteko egiten dutenik atearena, konplikatu egiten du guztia ateak... Zer da atea, Eszter?

      — Sinboloa?

      — Sinboloa, sinboloa... Berriro hitz zatar hori... Denean ikusten dugu sinboloa, Eszter? Ezer ez da kasualitatea? Astroak lerrokatuta daude? Patuak agintzen du? Tiresiasi kontsultatuko diogu? Delfosera joango gara tartera eta termoarekin?

      — Ez izan mozoloa, Soro. Badakizu ez daukala zerikusirik...

      — Badakit, bai. Baina ez haserretu, neska... Ez duzula Delfosera joan nahi? Beroak kalte egiten dizula? Ez gara joango, hemen geratuko gara, Varsovia handiko Sheraton handian, eta Mazurek handiaren zurrunga handiak entzungo ditugu, Pedro handiaren ipuinak komentatzen jarraituko dugu... Konturatu zara Mazureken zurrungek melodia moduko bat dutela?

      — Ez... Orain arte ez...

      — Berdin dio... Aurrera ipuinarekin: izenak, Eszter? Axel, Merdja. Nongoak dira? Nongoak iruditzen zaizkizu?

      — Ez dakit, hemen ingurukoak, Europa ekialdekoak, erdialdekoak... Ez dakit... Alemaniakoa beharbada “Axel”, Suediakoa. Ez da erraza.

      — Horretarako egin duela iruditzen zait, Eszter, erraza ez izateko, erraz ez identifikatzeko izen horiek, berehala ez identifikatzeko... Dena dela, bilatu “Merdja” izena zure aparatu horretan, Eszter...

      — Interneten?

      — Hortxe.

      — Hara, hemen, Aljerian: “Merdja Sidi Abed”, Aljeriako herria. Hori da Merdja bakarra, interneten, Aljerian, Aljeria iparraldean... Ez dago beste Merdjarik sare osoan... Kuriosoa...

      — Eta Europan jarri duzu zuk zalantzarik gabe, ekialdean, erdialdean, Alemanian, Suedian... Eta hara: Afrikarra da Merdja. Nik banekien...

      — Bilatu egin duzu...

      — Bilatu egin dut.

      — Eta niri tranpa jarri gero...

      — Tranpa, tranpa... Ez zaitez hain mizkina izan, Eszter... Gauza da existitzen ez den erlijio bat eman duela Iturriak, edo post-erlijio bat, erlijioen ostekoa, eta existitzen ez den geografia bat behar du horretarako. Eta benetako izenek benetako geografia egiten dute, eta benetako historia ematen diote geografia horri. Ez zara konturatu, Eszter, orain arte ez zara konturatu? Zer da izen bat ipuin batean? Nola ematen da? Izen batek urteak eta urteak jartzen dizkio ipuinari gainean, kargatu egiten du. Izen markatu batek ez dio ipuinari zerotik hasten uzten. Eta izen guztiak dira markatuak, gehienak. Nola ipiniko zenuke izen bat zuk, Eszter, zure ipuin batean? Nolakoa?

      — Ez dakit, ez dut pentsatu: izen ederra? Erosoa? Erraza?

      — Ez ba, ez ba... Ez da hori... Edo bai. Segun eta zenbat kargatu nahi duzun ipuina. Batzuetan komeni da ipuina kargatzea, azalpenak aurrezten dira... Iturriak, baina, nahastu egiten ditu izenak, izen afrikar bat, Europako beste bat, biderkatu egiten ditu aukerak kabroiak, konbinazioak. Horregatik esaten diot “kabroia”, badakielako zer egin behar duen, zertan ari den, erabili egin gaitu, behar duen lekura eramaten gaitu, kabroiak. Badakizu zenbat neurtzen zuen Iturriak? Bederatzi zentimetro falta bi metroak egiteko. Beti gerriko minaz, pertsona altuak beti... Oker eginda egongo da orain, txikiago, hori opa diot... Ez, ez da egia, ez dut hori nahi, baina horrela egongo da kabroia, artaziak bezala, erdi itxita.

      — Demonioa zer zara, don Soro. Artaziak bezala Iturria... Okurritzea ere...

      — Gatozen ipuinera, Eszter... Ozpina ere badago... Zer da ozpina, Eszter? Nire moduan ikusten dituzu hor gurutziltzatua, egurra, erromatar soldaduak, lantza? Ala gehiegi interpretatzen ari naiz, betiko moduan, hiperrinterpretazioa? Hori guztia dago hor, ala ezer ez? Nola ikusten duzu zuk, Eszter?

      — Ez dut pentsatu...

      — Usaindu egin duzu ozpina ipuinean?

      — ...

      — Ozpinduta daude Axel, Merdja, besteak? Ozpintzen hasi gara gu? Berdin dio... Ez erantzun... Ozpin-euria ere esaten diote ipuinean, atea garbitzeari... Zer da hori, Eszter? Izurri berri bat? Egiptoko hamaikagarrena? “Ibaiko ura odol bihurtu zen, euli eta zorri saldoak sartu ziren hirietara, txingorra eta sua nahasian zerutik...” Ozpina ere bai, Eszter? Berriro gaude Biblian, Toran? Berriro ari dira Axel eta Merdja betiko erlijioen ipuinak errepikatzen?

      — Hala ematen du...

      — Erlijioetako ipuinak ez dira eskasak izaten... Esango nuke ia inoiz ez direla ipuin eskasak... Modernoak ere izan daitezke. Modernoek plagiatu egiten dituzte... Ozpin-euria, ozpin-euria... Ederra... Kolore aldetik ere bai. Ez litzateke ederra ozpin-euri modu bat?

      — Ederra.

      — Badakizu zer den magurioa, Eszter? Erroman, “magurio” erderaz? Ez dakixu? Topekoguz magurioak Varsovian, Erroman? Zer zara negatiboa, gixona... Eszter, asmatuko dugu erlijio bat bion artean? Erromanek ez, Erroman oso negatiboa da, bere erlijioak asmatuta daude.