7

 

Axi berehala hasi zen lanarekin ohitzen. Iruñea igaro, hiri txikia zen, eta Eraikin Adimentsuetara, halaxe deitu zien nafar artabururen batek, eta lanean hasi. Kalera bidaltzen zuten lanera gehienetan, bekadun bat balitz bezala, eta behin baino gehiagotan adierazi zioten nafar kutsua erantsi beharko ziola euskarari; ez zien, ordea, ama Lekunberri Aranatzen hazia zenik aitortu, badaezpada ere. Bulegoa ederra zen, modernoa, joan berriak omen ziren hara. Eta lana, ba, oraindik ez zekien zer esan. Goizegi hasten zen. Berak goizeko hamaiketan hastea irudikatu zuen, eta elkarrizketa mamitsuak egitea, ez itzulpenak; irteera txatxuak, autozerbitzu moduan funtzionatzen zuten lehendabiziko gasolindegi “nafarra”ri buruzkoaren moduko erreportajea adibide; ikerketa lanak; nafar politikarien prentsaurreko ergelen ordez, haietako batek Foruak Nafarroaren potro izendatu zituen kazetarien aurrean; jende esanguratsuari egindako elkarrizketak; gauza interesgarri bakarra Leitzarango autobiaren gatazka konpontzeko bideetan zegoela, eta Alli, Ardantza eta abarren artean espero zen elkarretaratzeari buruzko berria. Elurrarekiko berriak ematera ere bidali zuten Belate, Etxegarate edo Azpirotza, elurretan belaunetaraino ondo sartuta agertzeko aginduz, berria sinesgarriagoa-edo egiteko. Nagusia Iruñekoa zuen, Miren Akerreta, Alliren adiskide zen eajko eraikitzaile baten alaba, mihi gaiztoen arabera, hark makina bat kontratu lortutakoa, eta alaba etbko delegazio buru haren aginduz paraturikoa.

      Iruñea hotza zen, Bilbo baino askoz hotzagoa. Eta etxetik, Begorekin partekatzen zuen etxe horretatik, ateratzean, beti igo behar izaten zituen lepokoak hotzari ihes egiteko. Ahotsa zuen alde, badaki, belusezko ahots erakargarria, irratirako telebistarako baino hobea. Eta horrela zaintzen zuen, beti eramaten zuen painueloa lepoan, nahiz eta painueloak ez gustatu, halako aire... hitza gogotik iragan ahala eraman zuen eskua lepora —“zer ostia!”— emea.

      Atariko ateak danbatekoa jo zuen ixtean, eskailerak pikoak ziren, azkeneko pisua zen, eta gehiagorik ezean berak egongelan lo egin behar izaten zuen, Begoñari utzi baitzion gela, nahiz eta Begoñak pisua alokatu eta hartaz hitz egin gabean, lehendabiziko gauean gelak banatzea egokitu zitzaienean, hitz gabeko keinu ilaun batez zera adierazi nahi izan zuen. Zera. Azkeneko urtean zeramatzaten siesnoes hura. Eta bukaturik zegoen, kito. Eta bukatu zen Joseba Artxandan ezagutu aurretik, gainera.

      Kale Nagusitik hartu zuenean, hotzarekin gorputza tenk, egin beharrekoak errepasatzeari ekin zion. Entzierroari gorazarre egiten zion eskultura baten mustualdi-prentsaurreko batera joan behar zuen. Gero hamabietan Muñoz Eugi delako baten liburuaren aurkezpena, Begoñak aitatu zion lankidea zuela. Denetarako morroia. Eta azkenik Lekunberri Aranatzera —gurasoen herrira— baina ez zen akordatzen zertara.

      Udaletxeko plazara ailegatu zenean arrotza egiten zitzaion hirian berea egiten hasi zen txoko bakarrera jo zuen Josebarekin kafea hartzera, Iruñazarrara.

      Tabernan sartu zenean zerbait argitu zitzaion. Joseba. Arraroa zen nabari zuena, hura agertzean argia piztuko balute bezala egiten zitzaion, eta gero ahuldade antzeko bat, eta gero, kontrara-edo, oldarra eta mundua jan nahia.

      “Zer nahi duzu?”.

      Urduri zegoen. Urduri zeuden. Bizi-bizi etorri zitzaion Artxandan elkar ezagutu zutenekoa, nola hurbildu behar izan zitzaion zerbait gerta zedin. Eta gero desio hura guztia olatu enbata baten moduan.

      “Kafesnea”.

      Katilua hartu zuten biek ere. Zurrupa aditu zen.

      Axik begirada altxatu zuenean hantxe zuen, hortzak zuri, begirada iheskor berriz ere Joseba. Harrigarria zen gorputzek zein azkar eta erraz ulertzen zuten elkar, eta, aldiz, zenbat kostatzen zitzaien gogoei bata bestearenganako bidea egitea. Isiltasuna. Ematen zuen mendeak pasatu zirela Artxandan elkar ezagutu zutenetik, beti ezagutu zutela gorputzek elkar, giharrek neurri egokia zutela, tamaina behar zena zela, imintzioek musikaltasun harmoniatsua sortzen zutela.

      “Ni ez banintz zugana hurbildu, ez ginen ezagutuko!”, Axik.

      “Zer, Artxandan?! Ni hurbildu nintzaizun-eta!”, Josebak.

      “Ez, ni izan nintzen zure autoraino joan nintzena”.

      “Bai, lehenago ni hurbildu nintzaizulako”.

      Isildu egin ziren haien arteko arrakalari so. Paper pare bat ageri zen lurrean, beharbada haiek botatakoak. Axik barra barnera so egin zuen. Botilak, kafeteraren errainu distiranta atetik sarturiko argitara, kamareroen lehia ardailatsua.

      Josebari begiratu eta “lasai” ahoskatu zion.

      Bentrilokuoarena iruditu zitzaion ahotsa. Gezurra. Iruzurra. Baina nahikoa izan zen besoa ukitu, arrakala gainditu eta bat egiteko. Kimika. Desioaren kimika.

      “Film bat dago, Longtime Companion. Egunkarian irakurri dut. Esan... ongi dagoela. Merezi duela. Gauean?” ikara egin zioten hitzek Josebari.

      Baiezkoa egin zion.

      “Golem aurrean”.

      Elkarrekin egin zuten kanporako bidea. Axik pentsatu zuen barrako bezeroak ez zirela ohartu elkarrekin larru jo izanak berezi egiten zituela; eta pozik atera zen nahigabean bezala Josebaren ipurdia ferekatuz.

      “Zure andregaiarengana noa” bota zion Josebak ironikoki.

      Axi muturtu egin zen. Ez zuen jakingo esaten Josebak adierazi zuen nagusitasunagatik ote zen, nagusitasuna, izan, berak baitzuen, desirak argi izan, haien atzetik irrikan abiatu eta —sasi guztien gainetik, hodei guztien azpitik— oztopoak traka-traka gaindituta —zenbat eta handiagoa eta zailagoa oztopoa, orduan eta indartzenago desira— betetzeak erantsitako asetzeak sorturiko nagusitasun nahi hura.

      Josebak, aldiz, susmatu zuen batez ere bere buruaren aurrean famatzen zuen ustezko senaren harira, portatzeko molde bat mustu zuela adar jotze harekin, bien artean aritzeko modu bat, areago zuena lehiatik ezen ez elkarlanetik, ziren hori —ez-bikote, ez-adiskide, ez-amorante, oraindik—, kontrario izateko bidean ezarriz.

      Axik Gaztelu enparantza hesitura hartu zuen. Arkupetatik egin zuen Sarasate pasealekuraino bertan autobusa hartzeko, oinez baino nahiago zuen nahiz eta jakin ongi etorriko litzaiokeela pixka bat ibiltzea erreportajeetan erabili beharreko kazetari hizkuntza hori errepasatzen joateko.

      Eseri zenean berehala erreparatu zien, berrogei urte inguruko gizon bi, gizentzen hasiak, burusoilduak, jaka bakero ilunxka batak, argikera besteak, zurrun; baina zerbait arraroa nabaritu zion bata bestearen alboan eserita zihoazeneko jarrerari, bernen elkar ukitze bestela ustekabekoari, edo susmatzen zaila zen bien arteko halako mimetizatze bati, keinu ia nabariezin berdintsuak egiten baitzituzten, elkarrekin denbora asko pasatu izanaren ondorio. Eta orduan, kontinente bat deskubritzen den bezala, harrigarriki agertu zitzaion aurkikuntza, bikotea ziren, eta hortik zetorkien mimetismoa. Aurkikuntzak, desatsegina iruditzeaz gain, ezinegona eragin zion, eta orduan beste begi batzuekin erreparatu zien bi gizonei. Leihatilaren ondoan zihoanak, gizenenak, emetasun antzeko bat zuen kokotxaren forman eta eskuek, pentsatu zuen destainaz, gehiegi irauten zuten airean. Besteak, mehexeagoak, bere lagunari arreta gehiegi ematen ziola iruditu zitzaion, hirurogei urteko andre batek senar zaharragoari eskaintzen dion gehiegizko arreta hura. Joseba agertu zitzaion. Baina ezinegona eragin zitzaion Joseba aurrean zuen bikote ezkutu haren moduan irudikaturik. Desira zuenak talka egin zion desira gauzatze hark eragindako nahigabearekin. “Gu ez gara horrelakoak izango; haiek...” hitzen bila aritu zen “bestela izango dira. Bietako inork ez du gizon gizen eme haien itxurarik”.

      Keinu mespretxuzko batekin leihatila aldera begiratu zuen.

      Hantxe zeuden Plaza hartan, Coñoaren Plaza beste izenez, txistu haiek, batzuk goraka, besteak beheraka, itsusi mortal. Ez zen haiek bezalakoa. Ez ziren izango haiek bezalakoak. Foruen plazan jaitsi zen, azken kilometro erdia edo oinez egiteak gogo asaldatua arin ziezaion.

      Milagrosako Eraikin Adimentsuetara ailegatu zenerako faundua zitzaion haserrea eta gogoa alegeratu. Eraikinak dotoreak ziren, berriak, metalezko ateak zituzten igogailu handiekikoak, atezaina. Dotoreak. Bigarren solairura igo eta bulegoan sartu zen. Erruz erortzen zen argi iragazi gabea mahai nahasi eta paperen gainean.

      “Ezin dut, gasolindegikoa grabatzera joan behar dut” esaten ari zitzaion kamera erredaktore bati.

      Axi harrapakin sentitu zen.

      Erredaktorea altxatu eta bideo gelara sartu, kobazulo batera bezala. Kristalaren beste aldean lokutore bat erreportaje bati hitzak paratzen ari zen; kristalaren alde hartan erredakzio burua zegoen, Miren Akerreta, gaztea zen erredakzio burua izateko, Axik bera baino bost urte zaharrago egin zuen.

      Erredaktorea eta Miren Akerreta grabaketa gelatik atera ziren.

      “Ongi” bota zuen erredaktoreak. “Honek” seinalatu zuen erredaktoreak kamera “eta Asierrek arratsaldean gasolindegiko erreportajea graba dezakete, baina goizeko prentsaurrekora joateko ez daukagu kamerarik”.

      Miren Akerretak, nahiz eta erredaktorearen argibideen itu izan, ez zuen keinuaren aztarnarik ere egin.

      “Eta gero...”.

      Koaderno bat hartu zuen mahai gainetik erredaktoreak.

      “Muñoz Eugiren liburuaren aurkezpena daukagu. Muñoz Eugi. Zizen moduan ateratzen dira idazleak hiri honetan. Eta zer eta kaka! Gasolindegira ilundu aurretik joan behar da. Baina orain bigarren kamera bat falta zaigu”.

      “Neroni joango naiz” ebatzi zuen Miren Akerretak mahai gainean zegoen kamera hartzera mugituz. “Nora joan behar dugu?”.

      Axik esangabean ulertu zuen gu haren barnean bera zegoela.

      “Homenaje al encierro. Eskultura bat eskatu dio” jarraitu zuen erredaktoreak “udalak Bizkaiko —zu bizkaitarra zara ez?— eskultore bati eta bukatu duela adieraziko duen prentsaurrekora joan behar duzue. Lehenago enkarguaren prentsaurrekoa izan zen, eta orain bukatu eta kokatu egingo dutela esango duten aurkezpena. Salmenta deitzen zaio, gauza bera hiru-lau aldiz saltzea”.

      Arrapaladan atera ziren Miren eta biak autoa hartzera.

      “Asier, ongi etorri Metropoli Foralera”.

      Autoa aparkaturik abioan egin zuten Diputazioaren Jauregira, prentsaurrekora. Agintariek mutxoasmoa erantsi nahi izan zioten, Iruñea promozionatu nahi zuten, eta Iruñea promozionatzeko “zer San Ferminak baino hobe” bota zion Mirenek.

      Atariko foralei karnetak entregatu eta poltsak detektagailutik pasatu ondoren, Jauregiko patioan barna abiatu zen Mirenen atzetik; marmolezko areto dotore batera sartu ziren. Lau edo bost kazetari zeuden, eta Telenavarrako kamera pare bat ekitaldia grabatzeko. “Hona Metropoli Forala” seinalatu zion Miren Akerretak.

      Rafael Huerta Celaya zuten aurrean, Kultura kontseilariarekin batera. Nonbait, garrantzi handikoa zen eskultura.

      Kontseilariak eskultura hark Nafarroa eta Iruñearendako zuen itzelezko garrantzia azpimarratu zuen hitz ponpoxoz: bi urtegarreneko egina egongo zela, nahikoa eskultura garrantzitsua iruditu zitzaiela enkargua iragartzeko, Rafael —iruzkindu zuen betiko lagunak balira bezala— eskultore handia zela, “Oteizaren tamainakoa” gehitu zuenean, Mirenek irribarre maltzurra egin zion Axiri. “Kostako zaik” gehitzen zuela hortzartean.

      Brontzea. Xehetasun teknikoekin jarraitu zuen eskultoreak ahots xumez. Berehala bukatu izana eskertu zion Axik, pisu, material eta tamainaz gain ez zuen ezer gehitu. Bukatu zuenean halako isiltasun astuna egin zen. Kontseilariaren zeregina izan zen galderarik bazegoen itauntzea. Axik bere lehendabiziko prentsaurrekoa zuen Iruñean eta ez zekien gauzek nola funtzionatzen zuten. Bukatutzat jo ondoren, altxatzen hasi zenean kontseilaria hizketan hasi zen. “Dinamismo izoztua” esan zuen gazteleraz, congelado hitza esdrujulu bihurturik. Eta definizioarekin bere burua leloturik, grabatzen ari zitzaizkiola jakin badakienaren manerak puzturik, eten teatral bat eginez berriz ere errepikatu zuen “Dinamismo izoztua” azentua bigarren aldiz silabaz okerturik. “Paradoxa bat”, izoztu eta dinamismo hitzen kontradikzioa azpimarratu ondoren.

      Axik adierazpena apuntatu zuen gerora erabiliko zuela jakinik.

      Argazkilaria hurbildu zitzaion kontseilariak hizpide motza bukatu zuenean.

      “Apuntatu duzu?” galdetu zion Mirenek “hauek edozein gauza esatera jarrita daude!”.

      Harritu egiten zuen Asier bere nagusiak, ironia leunaren eta zurruntasunaren artean mugitzen zen, buruzagitza erakustearen eta hurbiltasunaren artean zalantza egingo balu bezala. Gainera... manerek... zerbait arraroa zuten.

      Mirenek erlojuari so egin zion. Muñoz Eugiren liburuaren aurkezpenera abiatu behar zuten lasterka Auzolan liburu-dendara. Ailegatu zirenerako prentsaurrekoa hasita zegoen. Editorea —Axik ez zuen ezagutzen, eta damu zen orain Begori, edo Josebari, Muñoz Eugiren liburuari buruz ez galdetu izanaz— Muñoz Eugiren lehen liburuaren loriak kantatzen hasi zen. Hiriaren geldotasunak ipuin liburuak poetika bat zuela, bizitza ageri zela liburu hartan, poetikak bizitza mamitzen zuela, beste hura zuela eta ez zuela.

      Muñoz Eugik irribarre ergel antzekoa zuen aurpegian, gezurrezko umildadea ezkutatu nahian sortu klasekoa. Axik galdetu zion bere buruari zer ostia etorri zitzaion burura. Poesia libururen bat, ziur aski, nonahi sortzen ziren poetak; harri bat jaso eta euskal poeta bat agertuko zitzaizun.

      Argitaratzaileak —gipuzkoarra hizkeragatik— Muñoz Eugiren liburuaren loriak kantatzen zituen bitartean, Axik kasurik egin barik ingurukoak aztertzeari egin zion, exotismoaren exotismoz. Bizpahiru kazetari eta Auzolaneko dendakoez gain bospasei lagun gehiago zeuden, aurpegi liluratuekin Muñoz Eugiri begira, kuanto idazle handia. Lepoa egingo luke euskara talderen batekoak zirela, euskararekin harremana zuen edozertara —zena zelakoa— joaten ziren talde horietako batekoak, Euskal Herrian Euskaraz edo Bego aurreko aldian —bazkide egin beharko zutela iradokiz— mintzatu zitzaion elkarte batekoak, Zaldiko Ezdakitzer. Bilbon ere ezagutzen zituen horrelakoak.

      Argitaratzailearen hitzei arreta eman zienean jakin zuen Muñoz Eugik ez zuela espero bezala poesia liburu bat idatzi, baizik eta ipuin liburu bat, ukitu surrealista eta ironikoduna. Axik bi izenondoak apuntatu zituen koadernoan, badaezpada ere, ez baitzioten esan kronika egin behar zuen ala besterik gabe Euskadi Irratikoek editatuko zuten aurkezpena.

      Gero Muñoz Eugik hartu zuen hitza. Ahotsa leuna bazuen ere, Axiri iruditu zitzaion bazuela umildade haren guztiaren azpian, bere buruari buruzko uste sendo eta osatua, bazekiela nor zen eta nora zihoan.

      Egungo egoerak jasotzen zituela, banaketak, seme-alabekiko arazoak, egoera politikoa, presoak, denetatik. Saiatu zela egoerei zukua ateratzen... Nahiko batu neutroa egiten zuela esanen luke Axik, jaioterria zein zen adierazi nahi ez balu bezala, izan ere, Axi oharturik zegoen Iruñeko hainbat euskaldunek haien jatorria ederki markatzen zutela, erranka-merranka, bertzeka-mertzeka eta deuzutka-merauzutka. Gehiegi ere esanen luke, Begoren iritziak gorabehera.

      Muñoz Eugik, bukatzean, galderarik ba ote zegoen galdetu zuen argitaratzaileak tonu abegitsuegiaren abegitsuegiz ia faltsu. Eskuinean zuen gizonkote lodiak eztul egin ondoren zera galdetu zuen: “Eta dirudienez ez duzu zure jatorria adierazi nahi. Izan ere, Imozekoa zara baina ez duzu zure hizkera erabili”.

      Muñoz Eugik begiak goratu zituen istant ia erreparaezin batez. Axik ez luke jakinen keinu automatikoa ote zen. Nekeza egiten zitzaion idazlearen eiteaz jabetzea, hori bai, gero eta gutxiago gustatzen ari zitzaion Muñoz Eugi hura. “Idazle guztiak dira beren buruaren ustezko” laburbildu zuen koadernoan idatziz. Eta hark areago ematen zuen, gehitu zuen bere artean.

      “Beno... ez dakit...”.

      Ulertu ezinezko azalpen luze batean sartu zen, batuaren garrantzia, Ultzamako euskalkia eta batuaren parekotasuna eta gauza filosofiko anitz, Axirendako garrantzirik gabekoak.

      Auzolaneko langileak ardo eta urdaiazpiko-gazta platerekin agertu ziren liburuz inguraturiko aretora.

      Miren dena biltzen ari zen. Arretaz jaso zituen kableak, arretaz sartu zuen kamera zirazko zorroan.

      “Egiozu elkarrizketa luzeago bat badaezpada ere” agindu zion Axiri leun baina irmo.

      Alde egin zuenean “Akerreta enpresariaren alaba” eta “entxufea” hitza entzun uste izan zituen Axik bazterrean zegoen talde batetik. Irribarre egin zien. Naturaltasunez egiten saiatu zen, Muñoz Eugiren naturaltasun behartua kontrako eredutarako hartuz. Eskua altxatu zuen gero. Irribarrez zituen, zerbait esango zuelako esperantzatan, baina ez zuen hitzik ahoskatu. Koadernora jaitsi zuen begirada eta ez zen ohartu Muñoz Eugi hurbildu zitzaiola besoa luzaturik eskua emateko prest, ezohiko keinuan, eskua ematea ez baitzen usadioa giro haietan.

      “Begoña mintzatu zait zutaz, Asier, ez?”.

      Harridurak ihes egin zion imintzio moduan.

      “Iruñea hiri txikia da, Bilbo beste gauza bat da”.

      Bere burua lehor ager ez zedin saiatzen ari zen.

      “Bai, bai”.

      Eta isildu egin zen. Ez zekien zergatik baina Muñoz Eugik bere baitara babesarazten zuen halako mesfidantza bat sortzen zion. Beharbada, eta ez zen erabat ausartu aitortzera, desira ezkuturen batekin baitzuen zer ikustekoa. Muñoz Eugi altua zen, zabala, bere manera xaloen atzean Axik oso ongi definitzen ez zekien zer bat nabari zitzaion, gotortasun —ez zuen jakin esaten gizonkeriari zegokion, edo arauak estuegi hartzeari— eta herabetasunaren antzeko halako lausotasun lodi bat; kontua zen mesfidantza hark erronka egitera eraman zuela.

      Auzolaneko dendariak atera zituen beraien ezinezko elkarrizketatik gazta eta urdaiazpikoa eskaintzen zizkiela. Muñoz Eugiri bat-batean keinua aisatu zitzaion, eta Axik esanen zuen gotortasun eraiki horren beste aldera jo zuela, axolagabezia berriz ere eraiki batera, hura orekatu nahian edo.

      Axi prentsaurrekoaren aretora begira gelditu zen denda erditik. Txikia zen, liburuz inguraturik zegoen, hala ere jakintza aire bat zerion, apalategietako liburuen paperak eta zoruko kortxoak heldu ezina gauzatzea lortuko balute bezala. Baina, bestalde, bazen zerbait maskala, ez zekien esaten halako itxitura bat, bertako partaide izan beharraren beharrezkotasuna-edo. Liburuak begiratzen hasi zen. Kazetaritzako zerbaiten bila, ohituraz. Poesia liburuen apalean zebilela erreparaturik, beste aldera jo zuenean, berriz ere prentsaurrekoaren arrastoak agertu zitzaizkion. Lauzpabost lagun, haien artean Muñoz Eugi eta editore gipuzkoarra.

      Alde egitea erabaki zuen. Etxean bazkaldu eta lauretarako prestatuko zen.

      Golemetako atarian agertu zenean ez zuen Joseba ikusi. Urduri begiratu zuen kartelera, Longtime Companion, El Rey Pescador, Pesadilla en Elm Street 6 irakurri zuen urduritasunak begirada karteletatik altxarazi zion arte. Ez zekien zein film aipatu zion Josebak. Longtime Companion, uste zuen. Berriz ere karteldegira hurbildu zen, kartelaren bidez filmari trazaren bat hartzen zion. Bi gizon ageri ziren besarkada betean; baten bizkarra alkandora urdinez jantzita, besteari, aurrez aurre zegoenez, aurpegia ageri zitzaion, irribarretsu, amerikarrek eramaten zituzten bixera haietako bat atzeraka. Ezinegona eragin zion kartelak, zerbait arraroa zuen, deserosotasuna sorrarazten zion zerbait. Eta orduan ohartu zen. Asuntoari buruzko filma zen, besarkaturik zeuden horiek —hitzaren bila aritu zen— maitaleak ziren.

      “Kaixo”.

      Itzuli zenean hantxe zuen. Fokua izeki zen halako batean, eta Josebaren arropetan joz, lurreraino egiten zuen errainu. Ez ziren autobusean ikusi zituenen modukoak.

      “Aurkitu duzu orduan ikustera goazena. Bi urte ditu jada filmak, edo hiru. Uste dut 89koa dela baina orain mustu dute. Asuntoari buruz da, ehgameko batek gomendatu dit”.

      “Zer ikusi behar ditugu, homosexualak?” ohartu zen lehendabiziko aldiz izendatu zuela horrela bere burua “bakarrik homosexualen gaineko filmak?” bota zion haserre antzean.

      “Nahi baduzu beste bat ikusiko dugu” Josebak adiskidetsu.

      Ezezkoa egin zion. Joseba itzuli eta leihatilan paratu zen sarrera hartzen. Haien artean ezarritako tarteak ardaila areagotu zien, bestearengandik urrutiraturik bikoa barraturik norbera izatearen ahuldadera kondenatuko balitu bezala. Biak ezkutatu ziren gorpuzkeraren zurruntasun behartuan. Eta bat-batean bi ezezagun izan ziren Golem zinemetako leihatilan, nora joan jakin ezinean, besteak noraezetik salbatuko zituelakoan. Urrats batzuk eman zituzten bakoitzak zenbait alde. Eta gero gelditu egin ziren hiru metroko distantziaz.

      “Hemendik” Josebak.

      Laugarrena bilatu zuten, jarlekuak aurkitu, isilik, beharbada pozik, zerbait konpondu beharrak —aretoa bilatu— berriz ere elkartu eta bi egin zituelako, agian gu bat. Balizko gu bat.

      Belaunak parez pare eseri ziren. Josebaren izterra luzangagoa, Axirena sendoagoa. Josebak eskua mugitu zuen kontrako norabidean, sortu zitzaion desirari —Axirena ukitzea— bide ez emateko. Beharbada gero argiak itzaltzean. Berriz ere deserosotasuna, orain ezer konpontzekorik ez zutela.

      Argiak itzali zituzten azkenean. Josebak izterra ukitu zion Axiri. Axik inguruetara so egin zuen ilaran bakarrik zeudela egiaztatzeko. Gero lepoa atzera biratzeko mugimenduari eutsi zion, nabarmen geratuko litzatekeela sentituz, ez beharbada Josebaren aurrean, baizik eta atzean zeudekeen ikusleen aurrean. Gorputza tenkatu zuen. Eta gero erlaxatu egin zen. Hortxe zeukan Josebaren eskua, zerbait hila bezala, Josebarendako ere neurri batean keinu behartu bat zela otu zitzaiolako bat-batean.

      “Uste dut hiesari buruzkoa dela”.

      “Zer?”.

      “Hiesari buruzko filma dela uste dut”.

      Joseba eskua erretiratzen hasi zenean eutsi egin zion Axik, eta kimikak oldarra eragin zion. Artxanda. Eta Iruñeko harresia, eta Bego ez zegoela etxean jotako larrualdia... Joseba poztu egin zen eskua izterraren gainean egon zen minutu erdian-edo ez zitzaiolako berea iruditu baizik eta bere gorputzetik ebakitako atala; Axiren keinuak bere gorputz osoaren kontzientzian baitarazi zuen, eta desioa sortu. Odola nabaritu zuen hankartera bolbolka.

      “Zer moduz elkarbizitza Begorekin?” galdetu zion odolaren mintzoari —hura ere odolaren mintzoa baita— ihesi egin nahian.

      “Ez oso ongi”.

      Axik zalantza egin zuen.

      “Aztoraturik dabil. Cruz Marirekin liatu da”.

      “Baina Cruz Mari ezkonduta dago eta!”.

      Josebari esan ahala ergelkeria galanta esan zuela bururatu eta atzera egiten saiatu zen.

      “Horrek ez du ezer esan nahi”.

      “Ez” gehitu zuen Axik.

      “Dena dela, ez dakit zergatik senak agintzen zidan horrelako zerbaitetan zebilela. Sen zorrotza dut” bota zuen Josebak.

      Argiak itzali zituzten.

      Longtime Companionek New Yorkeko gay komunitatean hiesak eragin zituen lehendabiziko zalantzak, traumak —kutsaturik nago?— eta heriotzak kontatzen zituen.

      Heriotzatik salbu iraun zuten protagonistetatik hiruk —lehenago hildako guztiekin elkartu ziren fantasia batean— eta aebetan hain ohikoak diren egur barandaz hesituriko hondartzatik at desagertu ziren kredituek pantailan behera egiten zuten bitartean. Ez ziren altxatu, eta gero pantaila ilundu, kredituak agertu eta zerrendak gora egin zuen tarte luzean bertan irautea augurio ona iruditu zitzaion Josebari; elkarrekin uste baino gehiago zutelako ustea egin zitzaion Axiri. Gero eskuak askatu zituzten.