21

Kasinora joatea txikitako eskolara itzuli izan balitz baino okerragoa izan da. Sei hilabetean kanpoan izan ostean puskada bateko tartean baino ez dela herritik kanpo egon, halaxe begitandu zaio Onofreri Genarok «Eguerdion» esan dioneko. Planeta honek darabilen abiaduran urte erdi iragatea bart gauean joan eta goizeon berriro hemen izatea da. Eta goizeon ohetik jagitzen loaldi txarra egin dutelako aurpegikera antzeman die Kasinoko hirurlau parrokianoei. Laster jakin du begiak zuriz gora jarri badituzte beragatik izan dela.

        —Jesarri hadi hemen gizona! —Genarok leku egin dio ABC txarto tolestua eta errioxa-boteilatxoaren artean—, ikusten joat ba bizirik hagoana. Pozten nok, pozten nok.

        —Bizirik? —Onofrek zurtuta begiratu dio Genaroren bekokiari aspaldi mahatsa eta orain odol lodi den ardo usaintsuaren arima bere egiten duen bitartean.

        —Gaixorik hagoala zurrumurrua zabaldu dok bazterretan eta, badakik, izaten dana baino handiagoa esaten juek beti —arnasaldi batean jaurti dio Genarok, eta ezer ez delakoan egin du jauzi beste hari batetara—. Zelan Biscayan Sea hori? Gure konpainiko ederrena dok bera.

        Konpainiko inspektore-buru egin berri Genaro, barkatu egin dio Onofrek 'gure' horretan bera ere sartzea. Ardura diona bestea da, «Ze gaixotasun diñok?» buperatsu bat esan eragin diona, hain zuzen.

        —Ene! Ez dok ba tentel-buru egingo, ze heure andrea dok esaten ibili dana. Umerik ez egitearen zera —berriro bete du Genarok edalontzi parea, bere paparrari hitz egingo balio bezala beste inork ez entzuteko moduko sekretu handiren bat duelakoan—, ezin ba, heuk ezin dokalako ei dok.

        Ardaoaren arima ilunaren usaina aditu du Onofrek sudurtzuloetan gora garunetaraino bide bila. Bakea ekarri dio, logura emez kutsatua. «Arin ibili dok ba batzarretan bera», emazteak Urigoienaren berriak jakitean behar izan zuen lasaitasunezko ufada irudi atzean irribarrea ezpaineratu zaio.

        —Onorfe Jauna,zer gura du berorrek? —zerbitzari hau ere madarikatuen zerrendan duela ahazturik, irribarrea zabalago eginaz begiratu dio, behetik gora, «Zer? Jatekoa diñok?», eta Genarori luzatu dio erantzukizuna, «Biok berdin».

        —Sopea eta lapikokoa, egon dagoana? —leihoaz ate susmatzen den hotzak beste ezer jateko erarik ematen ez duelako aieruaz—. Baina egon hadi trankil gizona, umeak enbarazua baino ez dozak eta.

        —Hartuik heuk lehenago —Onofrek Genaroren arnasakeran igarri ahal du haren atsegina, aspaldi lurperaturiko hezurra agirira atera eta laster kosk egingo dion zakurraren modura, adurra dariola. Orduantxe igarri du aurrean duen horrek ez duela ezer sinesten, eta beste zeozeren bila dabilena. «Honek zeozer jakik».

        —Ganera botikak jagozak; hortxe jaukak penizilaren inbentua —Onofrek «Hara berton gakoa», barruan lehertzear izan duen sumendia baretu egin zaiolarik egin du bere artean—. Lehen frantses gaixotasuna harrapatu eta kanposantura, eta orain barritz!

        Amaitu barik utzi du esatekoa, Onofrek konfidentzien ganbarako atea zabal dakion. «Nirea ez diatorrek hortik» esan eta behingoan ohartu da bazkalkidetzat duen piztia durditurik utzi duenaz. Aho biko ezpata dirateke Onofreren hitzak, beronek polito dakienez. Gurata esan ditu, Genarori eskaini gura dion amukin tentagarri izan daitezen, «eta Buenos Airesekoa?» itaundu dakion, amua irents dezan, zeren ezintasuna gaixotasunagatik ez bada, Argentinako umea nola egin duen galdetu behar izango bait dio.

        —Ederra bisigu hau —ekarri berri dieten arrainaz esan du Onofrek, besteak murtik ere egin ez duelako. Olatuak popadan datozkio. Euron sakada indartsua baliatu guran, Genaroren uretan sartu da.

        —Bajakiat, Genaro, biok behar izan doguna injeziñoren bat edo beste inoizko baten.

        Ez dio huts egin trikimailuak. Hariz aldatu du Genarok. «Umearena ez diakik txakurkumeak».

        Gonokoziarena daki Genarok, barkuan etorri bait zitzaion Onofreri gaitza eta, han, baten batek konpainiaren begi-belarriarena egiten zuen. Zorionez gaitz ikusgarrienek eragin ohi duten shockak errotik erauzi zuen Onofreren buru-basoan ernaldu berri zen kezka hura, umearekikoa. Buenos Aires utzita berehala hasi zitzaion hazgurea. Hasieran kasurik egin nahi gabe, «Hotzitu egingo hintzan» ziotson bere buruari komunerako bidean.Gernua isurtzean zakil barruko hodi mehea erretzen nabari izaten zuen, kanporako bidean jarioarekin batera arkakusoak edo inurriak, suzko hankadunak, arrastaka ekarri moduan. Hazgura eta erreturaren ostean usain sarkorra aditu du halako batean, eta usainaren gorputz itzelak sudurra bete dio. Koloretsua, beroa, beste gorputz batetik datorkio. La Negra haren sexutik.

        Marinaren aitarekin izandako berriketa luzea du berriro gogoan. Haren eritzirako alabaren etorkizuna zutoin sendoetan finkaturik geratu zenean, handik aurrera Onofrek bere alogerearen ingeles liberetako batzu sei hilerik behin Llavellol-era etorriko zirena ziurtatu bait zion, emakume-katerik gabeko gizon bik tratuak ixteko behar duketen eraz baliatu beharra zutela esan zion Gerbasio hark.

        —Chacarita aldean etxe itzel ona diagok —hizkera ere aldaturik esan zion Onofreri, izen hura kanposantuarena ez ote zen bada?, gomitolarria egin zitzaion—. Aurpegi zantarra ikusten deuat. Jandako zeozerk ez deua ondo egin. Baina maneia gaitezen; hantxe joango jakazak aje guztiak.

        Heriotza jai bihurtzen du Buenos Aireseko hilerriak. Hiriaren barruan dagoen beste hiri bat da hura, oinezkoak baino hirurlau arrabete gorago diren estatuek populatua bera. Eguzkiak hesien gaindi mendebaleko aterpean gordeta zuelarik burua, gizakiak itzalen barruan bizitzen hastekotan ziren, itxuraz. «Gizon hau eginda diagok baina, bere eskuetan hauka», pentsatu zuen behin eta berriro. Taxistak 'El morucho' izenekoaren aurrean esan zien, «Ya llegamos», berbatik berbara esateko, «Ah!, Gardel». Orduan jakin zuen Gardeli esaten ziotena El Morucho. Haren heriotzaren osteko hemeretzigarren urteko sukarrak argi iragarri gura zuen hurrengoa, hogeigarrena, munduaren akaberarena izango zela. «Hilak eta fantasmak be jaten emoten juek», umea etorri zitzaion gogora, haren izena zein ote zen, Gerbasiok argitu gabe utzi zion. El Moruchoko atean galdetu zion.

        —Carlos!!! —aldarri egin zuen, behin zulo haren barruan sartuta—. Carlos.

        Onofrek ez zuen jakin zertara zetorren izena. Oraindio ere ez daki. Gerbasiok carloska egin zuen andreen besoetara. Bera zurtuta eta zuntzunduta geratu zen. Pampako iruditeria zaharkitu guztia zegoen han, Platako kosmopolitasun europearraz kutsaturik. «Mestizoak» otu eta Cristino etorri zitzaion burura, orain Genarorekin hitz egiten dagoen leku berean bazkaltzen izan zirenekoan.

        —Hor diabilk ba egunero ortura hire andrea —bisiguari erdiko hezurreraino sartu dio aiztoa, trebe, Genarok—, hantxe bedarretan edozertarako erremedioak dagozala eta, erein eta batu, batu eta erein. Sorgin moduan, esaten jeustak sarritan andreak.

        «Ene!», alerta argia piztu zaio Onofreri, «berriro diatorrek hau», pentsatu eta lehenbailehen zeozer erantzun behar diola, bere baitan gailurra aidean lehertzear duen sumendia du eta, berau hoztearren. «Andrak!», beste hari batera jotzeko bide erraza utzi dio. Genarok bisiguaren begi bat hartu eta ahoan sartu du, arrautza zuringoaren antzeko mintz eta guzti.

        —Hirea ederra ganera! —begi mintza barrurantz irensteko jo duen xurrustadak ezin estaldu izan du Genaroren hitzetan behera labandu den bekaizkeria.

        Ederretan ederra El Moruchon besotik oratu ziona, Gardelen argazki hari, 'El tango de Brodway' filmekoari begira zegoela.

        —Tenés cara de haber sufrido; vos amuraron, o es que palmó la grela?

        Onofrek ez zuen aditu. Begiek egin zuten lan guztia. Aurrean zuen emakumea beste ema askoren kumea betigandu zitzaion. Emakume guztien kumea. Indiarra ezpainez, beltza larruazaleko distiretan, paristarra hormetako argazkitik Blanca Vilchesi harturiko ile-orrazkeraren tankeraz, sabelaldean leun egiten zitzaizkion belaunatzeetan gora hasitako borobiltasun doituak, sorbaldak hain tente eusten zien ditien bila hasi orduko atseden behar bailuen haren larruazal tenkatuak. Etorri zitzaion usaina musikaz itsatsi gura izan zion neskak. Hantxe ikusi zuen azkenengoz Gerbasio. Sarrerako atearen ezkerretara gorago pisura zuzenduriko eskaleretan zeramaten atso bik. Eskalerotan gora igo zenerako galdurik zuen aititaren arrastoa.

        Biscayan Sea haren kulunkadetan dardaka nabaritzen zuen itsasoa baino segerutu ugariago zuen gorderik «Llamame Negra, Mi Negra», eskuak beldur barik gerria baino beherago ausartu zitzaion emakume zati hura. «Bera eta bat», behin eta berriro etorriko zitzaion burura haren usaina, penizilinak bere lana egin zezan injekzioak kin! egingo zion guztietan. Genarok berak ere ondo jakin behar du halako ziztaden eragina. Gogoak bisigutik alde egiten dio behin eta berriro, neskarengana.

        Larrosaren hosto ireki bakoak legez, usainezko mintzak zituen, arropazko azalak bezainbeste. Eta kanpoko petaloak hatz pundetan zirikozkoak izan baziren, eskaileretan gora igo ahala haren azpiko errasoa erakutsi zion, eskuei geldi gera zitezen eragozten zien ehuna bera. Azken mintzeraino eginiko txangoan brodatuak eta fantasiak idoro zituzten Onofreren ahur gosetiek. Belarriak laztanduz jakin zuen hiru angeluko basoa estaltzen zuen oihal-laino mehearen laburra. Luze eta borobil, biak aldi berean, haginez ikasi zituen haren ezpainak, mardo zituen alde guztiak, lepoko gihar sendoak, galtzarbeetako zubi-arkuak; harik eta Negra harek, «Mi negro» ziotsalarik, berak hartu behar zizkiola gorputzaren neurriak erabaki zuen arte. Gorputzak tolesturak eratzeko gaitasunik duen alde guztietan gorde mihia, eta atera, hankarteko hezur-arkura etorri zen, eta bero laztandu zion luzeago ezin eta alboetara handiago hazten zitzaiona. Odolaren taupadek bihotza bertara lehertzera bajaturik zela eritzi zion zeukala zakila. Hamaika bider gura izan zuen irten zekion arima handik kanpora, eta beste horrenbestetan atetan utzi zuen emakumeak, bizia barkatzen ziolarik hala. Lehenengoz egin zuenetik hara ibilbide parabolikoa zuela egina, halaxe irudituko zitzaion itsasoari begira gero, «Halako andra batekin hasi hintzan eta, beituk», gorrotoa hartuz bere buruari, barkukoek apurka apur apurka denek jakin bait zuten. Eta orain Genarok ere daki.

        «Eta hara berau, zerekin datorren orain», Onofrek irribarreari deitu dio, enpaguaren enpaguaz okerturik duen muturrera etor dakion.

        —Enpagua emoten deua ala?

        «Heuk emoten deustak enpagua» esan barik utzi eta «Ez» erantzun dio. Genaroren jateko eran igarri du haren azken barru-tolesdura. «Señor baten moduan hemen jaten, andrea señora daualakoan; eta amets, inoren andrea egiten jok, berea izan be marsopea dok ta», Onofrek agirian egin du barre, Genaroren emaztearen gerrialdeko zabalera gogoan. «Eta gainera ez jakik jatekorik egiten!».

        «Emakumeak lamina izan daitezen gura joagu guk», Doroteok sidecarrean esan ziona gomutatu zaio. Negra ere lamina zen. Hamaikatxo bidarrez plazerezko gailurretara ekarri eta beste hainbestetan maldan behera amil zedin uzteak gorroto-ateren bateko zerrailari mihia gordarazi eta sarrera aske geratu zitzaion herrari. Onofrek gainetik kendu neska eta belarrondokoa jo zion, esku-atzealdeaz. Aidean joan zen behera neska. Indarrez altxarazi eta ipurdia eman ziezaion agindu zion. Egin egin zuen emakumeak.

        Bekokia izaretan, ukalondoak oheari trabes eusten zion burdinean, luze bizkarrezurra zaldi lepoaren antzera, ipurtzuloan landatu zion, min emanaz, gurata, ekintza haretan munduari mendekua hartuko bailion. Makurrarazi egin gura zuen, emakume harengan, ederraren ederraz itsutu egiten zuen harexegan, guztien aurkako mendeku-grina iziotu bait zitzaion. Gogor jo zion larrua. Hoska, bere pizti-trosta arrapalada bilakatu zitzaion. Gero eta sartuago bere buruaren oihartzunetan Onofre, gorturik, ezin dekodifika zuen beste izaki harek ziotsona. Frantsesez. Hamaika bider barruan geratua zitzaiona taupada luzeetan irten zitzaion ipurtzuloko berotasunera eta orduantxe ohartu zen, neskak aldarrika egiten zion, frantsesez, españolez, ahal zuen eran. Min eman zion. Eta elkarren artean biluzik eta begietara begira geratu zirenean Onofrek ifernutik hara antzeman zuen leizerik sakonenean dirakien sua, gorrotozkoa barik eldarniozkoa, zeren herra, aiherkundea, grina gaiztoena ere, hurreko egiten den eran urrun eta izugarrien egiten bait zaigu larrukidea, ukitu eta ukitu egiten dugun hori berori, izpirituz larrupetik at dagoela antzematean.

        —Habeis sufrido vos —sufritu egin duzu,esan zion neskak—, peropor vostra culpa —baina zure erru hutsagatik, gaineratu zion—. Querés vengaros? Vengaros en vos mismo.

        Min eman zioten Negraren hitzek, gero etorriko zitzaizkion kokoena baino handiagoa, latzagoa. Bere buruan mendeku hartzeko esan zion, zuzen gainera.

        Neskaren akordua Antonen irudiarekin batera datorkio orain, Kasinoko komedorean Genaro duelarik aurrean. Beilan emandako gau bana utzi diote. Zauri minberak ireki zizkioten biek.