Hau ez da gerra bat
Hau ez da gerra bat
Mikel Ayllon
Azaleko irudia: Igor Arzuaga
Diseinua: Metrokoadroka
2024, antzerkia
126 orrialde
978-84-19570-22-2
Mikel Ayllon
1980, Laudio
 
 

 

4. BATAILA:
Etsaien gorpuak

 

(Makinaren zaratak beste erritmo bat hartu du eta berriro entzuten da ozen. Baina orain morse kode bat da: --. . .-. .-. .- / .- -- .- .. - ..- / -.. .- .-.-. Mezuak honako hau dio: “Gerra amaitu da”. Morse kodea zeruan ikusten da eta horrek argitzen du eszena. lei eta zan etsita daude. Bat-batean, magenta agertu da berriro. zanek esekitokian eskegitako jantzietako bat hartu du eta janzten hasi da. Morse kodea pixka bat apaldu da.)

 

magenta: Ez. Gerra ez da amaitu. Gerra ez da inoiz amaitzen.

 

lei: Magenta! Zu zara? Bizirik zaude!

 

(Atera hurbildu da lei, kanpora ateratzeko asmoz.)

 

magenta: Ez atera. Arriskutsua da oraindik. Gerra ez da amaitu.

 

lei: Baina bizirik zaude!

 

magenta: Koldar hutsa naizelako. Bizirauteko koldar hutsa izan behar duzu. Ez dago beste modurik.

 

lei: Begiak itxi eta iraun. Isildu eta iraun.

 

magenta: Gerra-zelaian etzan eta iraun. Hil berri dituzten gorpuetako bat aukeratu eta azpian ezkutatu. Epeletan itxaron. Etsaiaren botak zapaldu arte. Iraun. Etsaiak joan diren arte, iraun.

 

(lei lurrean etzan da.)

 

lei: Begiak itxi eta iraun.

 

magenta: Begiak ixtea da gakoa. Ez begiratzea. Gainean duzun gorpu hilaren begi irekiei ez begiratzea.

 

lei: Isildu eta iraun.

 

magenta: Ez oihurik egitea. Ez negarrik egitea.

 

lei: Beldurra sentitzea.

 

magenta: Koldarrek baino ez dute bizirauten.

 

lei: Zergatik itzuli zara, Magenta? Dena amaitu da.

 

magenta: Horregatik. Gerra ez delako amaitzen. Gerra ez delako inoiz amaitzen.

 

lei: Ez. Kito. Dena amaitu da. Haren jantzirik dotoreena jarriko du orain. Ilea apain orraztuko du. Begiak pintatuko ditu. Kolonia jarriko du lepoan, eskumuturretan, sexuan. Amaitu da. Berak ez du minik izango. Dena amaitu da.

 

(zan apain-mahaiaren aurrean jarri da eta ispilu gaineko argia piztu du. Orduantxe piztu da leiren egongelako pantaila. zan ispiluari begira dago. Aurpegia itxuragabetuta dauka, minaren minez, baina ez zaio oraindik negarrik ateratzen. Pantailan, ordea, ez dira orain zuzeneko irudiak ikusten. Horren ordez, leik esaten dituen gauzak gertatzen dira: zanek jantzia jarriko du, alai, ilea apainduko du eta kolonia bota. leik ez dio pantailari begiratzen.)

 

magenta: Nire fusila behar dut.

 

lei: Zertarako? Esan dizut dena amaitu dela. Belarritik belarrirainoko irribarrea jantziko du. Ardoa edango du. Bioi gustatzen zitzaigun ardoa edango du. Mozkortu arte.

 

(zan pantailan ikusiko dugu irribarrez, komunean, ardo botila bat irekitzen eta bertatik edaten. Bitartean, zan komunean dago, ispiluari begira, geldi, negarretan lehertzear.)

 

magenta: Ez, oraindik ez dugu galdu.

 

lei: Eta harengana joango da. Harekin. Haren ahoa ardo-zaporez bustitzera. Haren sexua miazkatzera. Larrua jotzera. Behin. Bitan. Eta dantza egingo dute. Kito. Aski da. Amaitu da. Dena amaitu da.

 

(zanek argia itzali du eta leiren pantailatik desagertu da. Bainuontzira inguratu eta barruan sartu da, jantzi dotorea kendu gabe.)

 

magenta: Ez. Denak hil behar ditugu honekin amaitzeko. Irabazteko. Norbait hil behar dugu irabazteko. Gehienak hilda daude. Baina ezin gara konformatu. Denak hil behar ditugu. Arriskutsuak dira. Etsaiak arriskutsuak dira.

 

lei: Nik ez dut inor hil behar. Aditu? Nola hil behar duzu? Nola hiltzen da? Tiro bat jo eta kito? Horrela? Ez da beste ezer behar? Adorea? Anatomia ikasketak? Bihotza, birikak, gibela. Nik ez dakit. Nik ez dakit non tiro egin. Nik ez dakit inor hiltzen. Nik ez dut inor hil behar.

 

magenta: Hildakoak behar ditugu aurrera egiteko. Gorpuak gerra-zelaian. Gorpuak gorpuen gainean gerra-zelaian. Hildakoak behar ditugu bizirauteko. Gorpuak behar ditugu azpian ezkutatzeko.

 

(zanek burua ur azpian sartu du. Segundoak aurrera doaz eta ez du bururik ateratzen.)

 

lei: Aski da. Zoratu egin zara.

 

magenta: Gorpuen azpian bilatu behar dugu orain. Han egongo dira gordeta falta direnak. Gorpuen azpian. Ezkutatuta.

 

(Gero eta ozenago entzuten da morse kodea. Bat-batean, zan uraren azpitik atera eta eztanda egin du azkenean. Negar betean hasi da. Baina morsearen zaratak estaltzen du haren negarra. lei eta magenta ere kostata entzuten ditugu.)

 

lei: Zer da zarata hori?

 

magenta: Ezer ez. Zer zarata?

 

lei: Ez al duzu entzuten? Zer da zarata hori?

 

magenta: Egon isilik!

 

lei: Zarata hori. Ez duzu entzuten? Zarata hori. Kode bat ematen du.

 

magenta: Isilik egoteko esan dizut.

 

(lei eta morsearen zarata, biak isildu dira. zanen negarra entzuten da orain nabarmen. Denak asaldatu dira.)

 

magenta: Hor zaude, orduan.

 

lei: Nor? Nor dago hor?

 

(Komunera igo da magenta. Bortxa handiz harrapatu du zan. Arropa zatiak erauzi dizkio, fusilarekin jo du, lurrean zapaldu du. Behera jaitsi duenean, bultzaka, indarka, morse kodea entzun da berriro. Denak gelditu dira une batez, mezua entzuteko. Une bat baino ez. leiren ate aurrera heldu da magenta, bere onetik aterata, oihuka, zani fusilarekin bultzaka. leiren atearen kontra jarri du zan, fusilamendu-horman balego bezala. Fusilarekin bultza egiten dio atearen kontra.)

 

lei: Magenta, zer gertatzen da hor kanpoan? Beldur naiz. Zertan ari zara?

 

(Atea irekitzen ahalegindu da, baina magentak fusilarekin bultza egiten dio zani atearen kontra beste aldetik. leik ezin du atea ireki eta saiatzeari utzi dio.

 

magenta: Harrapatu dugu. Azkenean harrapatu dugu. Pixka batean eutsi behar diozu. Ez mugitu hortik. Menturaz, laster amaituko da dena, Lei. Menturaz.

 

lei: Baina dena amaituta dago. Dena amaitu da dagoeneko.

 

zan (ia ez zaio entzuten): Azken gurari bat nahi dut.

 

lei: Zer dio? Ez diot ulertzen.

 

magenta: Etsaiek beste hizkuntza batean hitz egiten dute beti. Ez dago haien marmarra ulertzerik. Barbaroak dira.

 

zan: Azken gurari bat, ez dut besterik nahi.

 

magenta: Animaliak dira, Lei. Etsaiak besteak dira beti. Irrazionalak. Gramatikarik gabeak. Basatiak.

 

zan: Hil aurretik, nire borreroarekin dantza egin nahi dut.

 

lei: Ez diot aditzen, Magenta.

 

magenta: Ez dakite hitz egiten. Letra desordenatuak baino ez zaizkie erortzen ahotik.

 

(Isiltasuna.)

 

zan: Nire borreroarekin dantza egin nahi dut, katua sakatu aurretik.

 

magenta (leiri): Bere borreroarekin dantzatu nahi du.

 

(Fusila jaitsi du. Isiltasuna.)

 

lei: Zurekin?

 

magenta (aldi berean): Zurekin.

 

lei: Nik ez dut inor hilko. Dena amaitu da.

 

magenta: Nik aginduak baino ez ditut betetzen.

 

lei: Nik ez dut agindurik ematen.

 

magenta: Tiro egingo dut orduan?

 

lei: Ez.

 

(Fusila igo du berriro.)

 

magenta (sehaska kanta txistukatzen duen bitartean): Eta orain? Sufritzen ari da.

 

lei: Ez galdetu niri. Nik ez dut agindurik ematen. Ez naiz inoren borrero. Ez daukat armarik. Ez diot inori tirorik jo nahi. Nik ez dakit inor hiltzen. Ez dakit non tiro egin. Dena amaitu da.

 

(leik belarriak estali ditu. Urrunetik entzuten ditugu orain morsearen txistuak.)

 

zan: Azken dantza bat.

 

magenta: Zuk eman behar duzu agindua, Lei. Nik aginduak baino ez ditut betetzen.

 

lei: Ez. Gerra honek ez dauka zentzurik.

 

(leik eskuekin tapatu ditu begiak eta dena ilun geratu da.

 

Bat-batean, tiro-hots bat. Isiltasuna. Eta gero beste tiro bat. Eta isiltasuna.

 

Tarte baten ondoren, morse kodearen txistuak berriro: “Gerra amaitu da”. Txistu bakoitzarekin argi laranja bat pizten da zeruan. Argiari esker, magenta ikus dezakegu tarteka, fusila eskuan. Lurrean gorpu bat dago.)

 

magenta: Gerra amaitu da. Hori dio morse mezuak, Lei. Gerra amaitu da. Gerra amaitu zen. Baina noiz uzten dio etsaiak etsai izateari? Noiz amaitzen da gerra bat? Zertarako amaitzen da? Zergatik amaitzen da? Eta nora itzuliko gara orain? Nor akordatuko da falta zaizkigun haragi zatiez? Nor akordatuko da orain gure zuloez? Nork esango digu zer egin dugun, irabazi edo galdu?

 

(Jiratu eta oraindik taula gainean erorita dagoen mahaiari begiratu dio, lurrean datzan gorpuari bizkarra emanda.)

 

      Hil dudan lehenengoa da hau. Nire lehenengo gorpu zulatua. Mila zatitan eztanda egin zuen umea etorri zait gogora katua sakatu dudanean. Etsaien begiak zituen. Saiatu naiz memoriatik ezabatzen. Desterru ilunera bidaltzen. Baina ezin dut. Gerra-zelaian etzan, begiak itxi eta hildakoarena egin nuen eguna ere etorri zait akordura. Hondarra sartzen zitzaidan ahoan. Hildakoarena egin nuen. Ez nion inori esan. Zaurituta nengoen. Olatuen zarata entzuten nuen. Kamaraden gorpu oraindik epelen artean. Niretzat gorde nuen. Nire gainetik paseatu ziren. Eta nik hildakoarena egin nuen. Lokatzetan hondoratu zidaten aurpegia etsaien botek. Hondarra ahoan. Olatuak belarrietan. Beldurretan itota. Eta nik hildakoarena egin nuen. Eta ez nion inori esan. Baina ezin dut ahaztu.

 

(Berriro jiratu eta zanen gorpuari astindu txiki bat eman dio oinarekin, hilda ote dagoen egiaztatzen ariko balitz bezala.)

 

      Eta hala ere bizirik gaude. Sudurreko zuloetatik arnasten dugu oraindik. Beldurrari esker arnasten dugu oraindik. Arnasten dugu oraindik. Arnasten dugu. Oraindik.

 

(Mahai eroriari begiratu dio berriro.)

 

      Hau dena jaso behar dugu orain. Norbaitek jaso behar du orain hau dena. Gauzak ez dira beren kabuz ordenatuko, diot nik.

 

(Baina berak ez du ezer jasotzeko imintziorik egin. Publikoari bizkarra eman dio eta badoa.)

 

      Etxera itzultzeko unea da.

 

(Morse kodea isildu da. Iluntasuna.)