—12—

— Mikel! Altzeuko ete zara!

        Aspaldi entzun gabeko esaldia zuen hura, baina hain zitzaion ezaguna! Bilbora bizitzera joan zenetik faltan bota ez zuen esaldia.

        — Mikel! Benga baña!

        Atea zabaldu eta barrura sartu zen ama. Baziren hiru hilabete pasa ikusten ez zuela. Zahartu egin zela iritzi zion.

        — Hau da hatsa! Zelan ein zeinke lo hats honekin! Kortie dirudi honek!

        Dutxa batek ekarri zuen mundura berriro, gizakia homo tecnologicus denetik izan den asmakaririk onenetarikoak. Leire zuen gogoan. Lo egongo zen seguru asko, lasai ederrean, bere etxean, pijama urdin argiarekin. Mikel, aldiz, gurasoenean, asteburu hartako hirugarren ajearekin.

        Ama sukaldean ari zen. Aita eta anaia egongelan ETB-Kirolak ikusten.

        — Zorionak, aite!

        — Eskerrik asko.

        Enfasibako eskerrik asko. Hura zen bere aita. Sofan jarrita, egunkaria magalean, soa telebistaren 634 marra horietakoren batean galduta, bere galaxia partikularrean.

        — Domeka batean ohetik altxatzeko ordua dela uste duzu?

        Ez zen ama, anaia baizik: Koldo. Mikelen iritzirako, subnormalidadearen eredurik gorenetakoa. Txikitan ez zuen jasaten, eta nagusitan gutxiago. Bilbora ospa egiteko beste arrazoietako bat izan zen anaia. Amak beti esaten zion, barruan nonbaiten izango zuela Koldorenganako maitasun amiñi bat. Izango zuen beharbada, baina ez zuen oraino aurkitu. Butakan jesarrita zegoen, igandetako txandal batekin, Marca irakurtzen.

        — Ez duzu ezer erantzun behar? Hortxe, kieto geratu behar duzu?

        — Koldo...

        — Zer?

        — Ahaztu ezazu existitzen naizenik, banaizenik... mesedez.

        Bazkaria betiko legez joan zen. Legatza jarri zuen amak, era guztietara prestaturik. Aitari asko gustatzen zitzaion, eta urtero ipintzen zion bere urtemuga egunean. Aitak denetarik jan zuen, baina aurpegian inolako espresiorik gabe. Urteak ziren bere mundu partikularrean bizi zela. Mundu honetara erakartzeko ahalegin ugari saiatu zituen amak, baina etsi egin behar izan zuen azkenean. Aitaren planeta ez zegoen gainontzekoon orbitan.

        Mikelek amari kontatu zizkion nola lehengusuarekin lanean hasia zen, eta beste gezur pare bat. Ez zuen maite amari gezurrik esatea, nahikoa entzun zituen bizitzan zehar, baina oraindik gutxiago ama arduratan ibiltzea. Beraz, peccata minuta.

        — Laster estatu mailako musika errebista bateko korrespontsal egingo naute. Ez da soldata handia izango, baina lana ere ez.

        — Oso ondo, Mikel, zu saiatu!

        — Ez egiozu sinistu, ama. Guzurretan ari da!

        Koldo yogurraren ertzak mingainaz garbitzen ari zen.

        — Begira, Koldo, egun hauetako batean konturatu barik hil egingo zaitut!

        — Baina Mikel!

        — Ez egiozu kasurik egin, ama, panparroi bat da.

        — Ama, seguru hau zuen semea dela? Seguru zaude ez zirela erratu ospitalean?

        — Mikel, horrelakorik aitatu be ez!

        Kafea hartzean opariak ekarri zizkion gure amak aitari. Bat berea balitz bezala, eta bestea semeena. Ez zegoen dudarik biak zirela amak egindakoak; aspaldi zen seme bi haiek ez zutela ezer batera egiten. Aitak eskerrik asko xume batekin hartu zituen opariok. Eta egongelako sofan jesarri zen, mantatxo batekin estali zuen sabela, loak hartu zuen domekaro legez.

        — Noz etorriko zara barriro?

        — Laster, ama.

        — Azkenengoan berdina esan zendun!

        — Zuk deitu, ama. Eta bien bitartean zaindu zaitez!

        Muxu bat eman zion matrailean. Atartean zegoela iruditu zitzaion entzutea:

        — Zeu be zaindu zaitez, Mikel!

        Arratsaldeko seiak jotzeko ziren. Lagunekin kafea hartzera azaldu edo ez pentsatzen egon zen. Baina beldur zen bere anaia subnormala bertan aurkituko ote zuen, Canal Satéliteko partida ikusten. Tren geltokira abiatu zen zuzenean.

        Seietako trenak, zazpietakoak eta zortzietakoak egiten duten bide bera egiten du. Eguzkiak Mugarra ostetik agur esaten du lotsati, Aramotz gorituz. Gaua baimenik gabe botatzen da gainera trenaren errailen norabidean.

        Lo egin zuen trenean. Ez zituen Euba, Zornotza... Bedia, Usansolo... Etxebarri, Bolueta eta halako izenak geltokietan ikusi. Ez zituen imajinatu ere egin, normalean egin ohi zuen gisan. Lozorroan joan zen Bilbora artio. Ametsetan loturabako irudiak pasatzen zitzaizkion bata bestearen ostean: Gasteizko emakume hura, Londresko Iñaki, Txoriko agente sekretuak, Leire pijama nasai batekin askatasun osoan, garagardoak, kontzertuak, speeda, ama, aita, bere anaia subnormala, Jokin... Interbentore batek iratzarri zuen Atxurin.

        Zazpiak laurden gutxi geltokiko erloju zaharrean. Etxerako bidea hartu zuen lehenbailehen. Ez zuen gogoko loaren goxotik kaleko hotzera horren azkar pasatzea, ez zuen inongo tabernatan sartu nahi, ez zuen kanutorik usaindu nahi... Kontu gehiegi asteburu hartan beste gertaeraren bati atea zabalik uzteko. Hotzak dardarka sartu zen egongelara. Mikel Laboaren zuzeneko diskoa entzuten zegoen Dionisos, bere butakan jesarrita, ardoz bete godaleta eskuan. Mahaian gazta erdi bat, baldar moztuta, eta ogia.

        — Zer moduz?

        — Nondik agertu da gazta hori?

        — Manuelek emon deust goizean.

        — Ondo.

        — Zer?

        — Ni ondo nagoela!

        — Eta?

        — Zeuk galdetu ez didazu ba?

        — Nik?

        — Ez niri koskabiloak urratu, ez nago horretarako.

        — Koño!

        — Ateraidazu ardotxo bat. Ez dut edan nahi, baina edan egin behar dut.

        — Ez dok arrazoi txarra!

        Sofa ondoan zuen botilatik bete zuen Mikelentzako edalontzia. Tragoan hustu zuen, aurpegian keinu garratz bat marraztuz. Berriz betetzeko agindu zion buru mugimendu batekin.

        — Dionisos, gaur nik hitz egingo dut eta zuk entzun egingo duzu.

        — Ño!

        — Beno, zuk ere hitz egin ahal izango duzu, baina neuk galdetutakoan bakarrik.

        — Badok zeozer.

        — Ekatzu botila hori!

        — Zer?

        — Botila neuk edukiko dudala. Neuk zerbituko dut ardoa. Zuk nahi duzunean eskatu, ikusiko dut zerbitu edo ez.

        — Baldintza gehitxo ez ete dozak horreek!

        Dionisosek Ducados bat iziotu zuen mesfidati. Camel bat Mikelek. Ondoren kordelak askatu eta botak kendu. Behatzak mugitu zituen. Han ziren, betiko leku berean.

        — Dionisos —upakada bat eman zion zigarretari—, gaur neska batekin, neska eder batekin oheratzeko aukera izan dut... Eta ez dut egin.

        — Txarto egina.

        — Ixo! Nik galdetu barik ez duzu hitz egingo!

        Jokoarekin disfrutatzen ari zen Mikel. Dionisos ez hainbeste, baina, tira, behingoagatik eta mutikoari ilusio handia egiten zionez, onartu egingo zuen.

        — Esaten ari nintzaizun bezala, gaur neska eder batekin oheratzeko aukera izan dut, eta ez dut egin. Eta gainera ez zait damutzen. Orain urte batzuk aukera hori eskaini izan balidate, ez nukeen zalantzarik izango, ama ere salduko nukeen neska horrekin ohe berean biluzik egotearren. Baina gaur —beste upakada luze bat eman zion Camelari—... gaur ez dut egin... Zer? Zer nahi duzu?

        Dionisosek botila ardoa seinalatzen zion.

        — Lartxo edaten zabiltza. Baina beno, ekatzu.

        Pirrinta bat isuri zion.

        — Zergatik ez dudan egin? Ba, ez dakit! Egia esan, ez dakit. Eta ez dakit zergatik ari naizen hau guztia kontatzen.

        — Heuk esaten dok dana.

        — Ixo! Ez dizut berba egiteko eskatu.

        — Xuabe-xuabe, e, txikito!

        — Barkatu.

        — Segidu egik...

        — Bai, noski.

        Zigarreta amatatu zuen hautsontzian, eta zurrut egin zuen ardotik.

        — Dionisos... zu kartzelan egon zinen?

        Sorpresaz hartu zuen galderak.

        — Ez, kartzelan ez.

        — Baina komisariatik pasatu zinen, ezta?

        — Bai, komisariatik bai.

        Beste Ducados bat iziotu zuen. Ez zekien gaztetxo hark nora jo nahi zuen, eta horrelakoetan zigarreta bat itsumutil ona izaten da.

        — Gogorra izango da...

        — Gogorra, zer?

        — Komisaria, torturak...

        — Nora heldu gura dok?

        — Inora ez. Jakinmina besterik ez.

        Dionisosek upakada gartsuetan desegin zuen Ducadosa. Jokoari jarraitzea deliberatu zuen.

        — Itxaron egik, beste botila ardo baten bila najoak.

        Bien edalontziak bete zituen.

        — Talde bat zenuten, ezta?

        — Bai

        — Zergatik utzi zenuen?

        — Hareek beste garai batzuk zituan. Bazeukeen gaurkoen antzik, baina ezberdinak zuazen. Alde guztietatik sortzen zuazen taldeak. Gureak ez joan inoren bedeinkaziorik jaso, eta umezurtz geratu gintzuazen. Erran nahi baita, alde guztietatik jasoten genduzela ostiak. Baina ez najoan horregatik laga. Badakik, alde guztietatik ostiak jaso arren, ez nok damu egin najoan hartaz. Ez gero!

        Sentimental jartzen hasi zen Dionisos. Mikelek ezagutu izan zuen behin edo behin halako egoera batean, eta beldur zen sentimentalegi jarriko ote zen.

        — Ideiak garbi eduki joazat bai orduan eta baita orain be. Orduan ideologien garaia zuan: bakoitzak berea eta gainerakoena kaka hutsa. Gizaki berria lortu gura genduan danok, baina ezin genduan alkar ikusi. Eta holan ezin dok lortu ez gizaki ez ezer! Ulertzen dok, Mikel?

        Ez zen galdera bat, arnasa hartzeko tartea baizik.

        — Liburu asko irakurri genduan, teoria asko egin genduazen, baina pertsonez ahaztu gintzuazen! Gure liburua goitik behera ezagutzen joan ezezagun batez gehiago fio gintzuazen, irakurri ez eban lagun batez baino. Eta halan joan zuazen gauzak! Ez deuat esaten txarto egin genduenik, ez nok damutzen, baina ingenuo batzuk izan gintzuazen, ilusioz beteriko ingenuo batzuk. Bai gu eta baita beste danak be!

        — Ez dut uste hori bakarrik zinetenik...

        — Jakina.

        Airean kea zen nagusi, egongelako atmosfera sendoagotu egiten zuen Laboaren 7. Lekeitioak.

        — Azken batean, ez dira ideologiak huts egiten dabenak, pertsonek huts egiten jabek... Eta pertsonek huts egiten dautsuenean, min emoten dau, min ikaragarria! Ez dago libururik, ez gorririk ez baltzik, min hori baretuko dabenik, bat bera be ez... Etxagok.

        Edalontzi hutsari begira geratu zen, geldi, hipnotizaturik. Mikelek arretaz begiratzen zion. Dionisosek edalontziaren barrenari erreparatzen zion, sakonera, ardoaren kondarretan lortu berri zuen lasaitasuna gozatuz bezala. Kolpetik itzartu eta jiratu zen. Aurpegi larria jarri zuen.

        — Mikel!

        — Zer?

        — Ez haz ezertan sartuta ibiliko!

        — Sartuta? Zertan?

        — Esadak benetan!

        — Zaude lasai, ez nago ezertan sartuta.

        Dionisos lotsatu egin zen bere jarrera paternalistaz.

        — Niri ez deustak ardura behar hi zerbaitetan sartuta bahabil. Hori heure kontua dok!

        — Ez nagoela ezertan sartuta ba! Beste barik ari nintzen galdezka...

        Zutitu egin zen Dionisos. Ez zuen lehengo aurpegi larria, baina tristura arrasto bat bazuten begi-nini haiek.

        — Mikel, ni ez nok inor hiri esateko non sartu eta non ez, baina zeozertan ba habil... ibili kontuz. Gure garaian ingenuoak izan gintzuazen, eta batzuk larrutik ordaindu eben, zoritxarrez. Gaur ez dozak gauzak merkeago ordaintzen!

        Ducados paketea hartu eta bere logelan ezkutatu zen.