17

Onofrek ez du onartu Genaroren eskaintza, berak zenbait egun lehenago eskatutako enbarkea, alegia. «Enbarkea orain? Ezin dot inora mugidu». Txapelokerren susmo guztiak beregana doaz eta, John Ingelesak Epifanio hura akatu ostean bera zelan ostendu zen, orain berriro ere alde egitea kasualitate itzela litzatekeela deritzo. Beldurrak gainez egiten dio bere balizko semearen berri jakiteko grinari. «Umea!». Balizkoa. Cristinok ez dio esan noiz jaioa den eta beharbada Marina Euskal Etcheatik joanda dago. Berea ez ote den otu ere ez zaio egin. «Berandu bada, berandu dok eta, bardin-bardin itxaron ahalko dok beste tartetxo batean», uztailak bere bide sargoritsua egindakoan Argentinara joan ahal izango duelako ustean oraingoz egin dezakeen hoberena Urigoiena bisita egitea dela erabaki du. Esan biezaio Anitari ezin duena bera dela, eta akabo.Bide batez Doroteo ikusi gura izan du. Eta Adela ere. Edo Adela batez ere. Bestela txalupa, bere 'Maskoltxu', berau egin du lagun, Kasinotik hurrun eta kalean ibiltze hutsarekin ere beldurrez. Goizero jotzen du arraunez badiako uretara, arrainetan dabilelako atxakiaz.

        Arrainena Doroteori azaldu zionean pozez jauzika ekin zion. Urigoienari egindako bisitak utziriko mingostura leguntzeko balio izan zion behintzat. «Zera, analisirik ez da behar; esaiozu Anitari ezin duena neu naizena eta akabo». Medikuak zelan dagoen galdetzeko astirik ere eman gabe jaurti zion. Dena dela mesedea eskatu behar diola eta bera itsasoan dagoen bitartean esateko emazteari, halaxe eskatu dio. «Bakea izatearen alde».

        —Bakea hobeto izango dozu erretzeari izten badeutsozu —bereak ez ziren uretan sartu zen Urigoiena, eta halaxe igarrita esan zuen atoan—. Zera, eta Sandalio? Topa zenduan ba Txanoko gaztea?

        Txanoko gaztea orain aurrean duena da. Maskolotxoren popaldeko bankada zabalean jezarrita, zabal zabal besoak, burusoilduko larruzko ispiluan laban egiten dio eguzkiak. Enperadore ageri zaio bere jarreran Doroteo, Sanjuanen Adelarekin dantzan ziharduenean bezala. Adela.

        Adelaren hatsa nabari du garondoan, zeren eta batelean sartu eta soinekoak erantzi ostean, bainujantzi gorriska horrekin ikusi duenez gero ezin kendu bait du burutik emearen irudia. Gibelean izanik ere hirugarren begi batek aurre-aurrean proiektatzen dio neskaren irudia.

        Oharkabean presoek diharduten trenbidealde berriaren beherantz jo dute. Itsasoaren ertz-ertzean, gainean ia, goi altxatu behar duten zubi itzelaren harri landuzko zutoinetara hurreratu dira.

        —Uztaila, uztaila... —Doroteok aldi bereko erneguz eta ironiaz esan du—. Erregimen hau luzarorako dok. Seguruen, amnistiatxo bat emongo juek hamazortzian, dia del glorioso alzamiento. Eta danak pozik. Presoak libre, trena laster amaituta, lan-esku gehiago, etxe gehiago altxatzeko eta negozio hobeak bertokoentzat be, eta erregimena, ai erregimena!, sendoago.

        Lagunaren hitzek Luis ekarri diote burura. Etxe berriak egiteko dela eta, Udaletxean sartu eta urten dabil aspaldion. «Negozioetan», portuko azken berriketa etorri zaio gogora.

        —Zu be, zer zara ba, Doro! —protesta egin du Adelak brankatik—. Ia Onofre, itzistazu erremu bat, ikasi egin behar dot eta.

        Luisekiko akordu mingarria behingoan ezabatu zaio. Neska hitzei orpoetan haginkatuz moduan mugitu da, halako eran non Onofrek sorbaldan Adelaren eskua nabaritu eta burua itzuli duenerako alboan jesarrita izan duen bera. Udarekin batera etorri zaizkion ezbeharrek Anitaren larrualdea bilatzeko izan ohi zituen grinak akatu dituen era berean biztu zaio odola orain. Aldez aurretik inongo atetan deitu gabe, berez.

        Leku egin dio Onofrek bankadako eskuinaldean, alde bereko arrauna eskaintzeaz batera. Neskak berak baino beso luzeagoak ditu eta, ipurdia ipurdiarekin, nekez sartu ahal dira biak batera. Doroteok barre egiten du, bere enperadore kadiran nasai etzanda.

        —Ameriketara!!! —aldarri egin du, Adelak arrauna uretan sartzen duen bakoitzean batel-barrurantz euritxo bat ekarriz berak ere arraunlariei hura botatzen dielarik—. Goazen España kañi, zikín, honetatík, ta-ta-rii.

        Azken hitzokin arraunlarien alderantz ur-uhintxo bat hegalarazi duelarik, Adelak Onofreren garondora gorde du burua. Gizonak emearen giharren gainean haragia nabaritu du, eta haragiaren gainean larrua, sutan hedatzen den ura bezala, aldi berean epel eta bero, abegikor. Halako sendimendu borobil batek burbuila kosmiko baten barruan sartu du Onofre.Doroteoren algarak aditzeari uko egin diote belarriek. Arraun bien jabe egin behar izan du, Adelak berea utzi bait du. Une batez kontrolik gabe, eguzkiak begietan artez jo dio. Itxi eta berriro zabaldu dituenean Adelaren paparraldea begiztatu du, hantxe, bere saihetsen aurka estutzen, gaztainkara igartzen diren ditiburuak sendo eta tente, urak eragiten dion larru-ikara berberak gailurrera etorrarazten bait dizkio haiek. Onofrek, gerritik gora biluzik eta mahoizko praka barrenak belaunetara bilduta, uretara salto egiteko gogoa eragotzi behar izan du. Bera ez da Doroteorenak lako prakalaburrik jazten ausartzen.

        —Agur —esan du lagunak patetismo itxurak eginaz zutik—. Zelan ez dozuen Ameriketara joan gura, oi argonauta etoiok, neure kabuz joango naiz, bai, ene gihar sendoen indarrez.

        Must egin du uretara kikunbehera, batelari halako kulunkada arin bat eragin diolarik oinek aurrera bultza egitean gorputzari. Adelak Onofreren sorbaldan ezarri du libre duen eskua, besoa beronen lepoan behera eskegita utzirik. Doroteoren burua eguzkiaren jostailu agertu da urazalean, kaleidoskopio huts. Igeri egiteari ekin dio.

        Adelak zuzen begiratu dio Onofreri, eskua non duen, larruazalean atxekirik zein larruazal duen, oraintxe konturatuta moduan. Ez du ezer esan. Zutitu eta txopara joan da. Han bankada gainera igo eta orpoak ardatz, lepoa eman dio Onofreri. Must egin du uretara. Begiak itxita azaleratu da. Begiak zabaltzean mundua lehertzea izan da Onofrerentzat. Elkarri lotuta geratu zaizkio, Adelak goizari haginetako marfil guztia irribarrerik zabalenean eskaini arte. Lepoz igeri egiteari eutsi dio, Doroteoren alderantz. Harek urrunago jo du, benetan alde egin nahi bailuen. Trenbide aldetik lurrun-adarrak askatu ditu lokomotorak.

        «Ez dok Anita», otu zaio Onofreri. Lokomotorak zama-bagoiak daroaz zubi berrirantz, eta makinariak eurei agur egiten diela irudi du. Adela geldi geratu eta besoa altxatzean beste adarkada batez zulatu bait dizkie belarriak lokomotorak. Ciclon hura gerritik behera biluzik bera bezala, presoen lanak etorri zaizkio gogora. «Kapitaina» dei egin dio Adelak. Keinu nabarmenez uretan sartzeko eskatzen dio. «Ez» esanez batera chester bat iziotzeko maniobretan hasi da. Doroteok bere buruarekin lehian dihardu igeri. Eta konturatu orduko karelari eusten dago Adela.

        —Kaladatxo bat —eskatu dio, besoak karelaren gainean biak, elizan izan ohi diren jarreran baina okozpean.

        —Zuk ez dozu erretzen —Onofre neskaren paparreraino makurtu da—. Ipinidazu ahoan. —Zigarroa ez bustitzeko ezpainetan duen bitartean berak eutsi behar dio. Haragi-mami ilun eginda daude ahoaren aho diren ezpainak, uraren hotz atseginaz zimurturik. Ditiburuen irudia etorri zaio. Haragi berbera da Adelarena, alde guztietan.

        —Salto uretara —esan dio neskak kea belarrira putz eginaz batera.

        —Ezin dot.

        —Bai —musu eman dio samako giharrean eme-eme.

        Onofrek Doroteo ikusi du han urrunean. Neskak gorago igo du karelaren gainean. Besoak lepoaren atzean estutu dizkio. Indarra du, sekulakoa. Uretara etorri da eta, burua agertu duenerako batelera igotzekoan da Adela.

        Igeri egin du, arin, Doroteo dagoen aldera, «lagundu» diotsoen aldarriari men egin gabe, haren gorputza berriro ukituko balu bertan hilko litzatekeelako. Ikusi ere ez ditu gura Adelaren ipurmamiak karelaren gainean, ezta ere ditien borobiltasuna bainujantzia den azal bustiak estuturik.

        Doroteoren alboan geratu da Onofre eta neskak agur egin die eskuaz. Lokomotorak beste adarkada bat jo dio goizeko ingurats elektrikoari. Adela hala ikustean 'Point Counter point' etorri zaio burura. «Gizonjalea?», nobelako halako hura datorkio mingarriro gogora. «Ez, ez!», barruko besteak erantzun dio. «Ez».

        —Galduta habil lagun —Doroteok umoretsu egin dio berba, bere barrukoa irakurrita baino beteagoan igarri duelako—. Han zulo egiten dabiltzan makinak baino sendoagoa do Adela. Eta ni neu be. Hemendik alde egin gura nik, berak ez, ezin joagu batera egin. Aharitxoak topeka ikusi dozak inoiz?

        Aharitxoak topeka. Doroteoren pasioaren definizioa eman dio. Elkarren aurka, elkarren premiaren premia hutsez. Berak Anitarekin duen lehia berbera? Gogoetan sartzeko astirik gabe geratu dira gizon biak, Adelaren iuju ozena aditu eta txaluparantz begiratzean. Arraun biak hartuta alde doa neska. Belauna belaunaren aurka estu, eskua eskuaren aurka estropezuka, aldi berean traketsa eta eraginkorra den eran ekinaz arraunei urruntzen doa.

        —Eee! —aldarri egin diote behin eta berriro. Alferrik. Adelaren barreek erantzun diete eta, igeriari ekitea beste biderik ez dute izan. Onofre Doroteo baino igerilari hobea dela erakutsiz berak eutsi dio txopari lehenik. Mezatarako jarrera horretan besoak okozpean izan dituenean karelaren gainean berriro begietara zuzenean begiratu dio Adelak. Beronen ezpainarteko zeru-zerutik bainujantziaren azpian borobil koroatu ageri zaizkion ditietara joan zaizkio begiak Onofreri. Eta handik belaunetara. Grinak elkarren orbitan sartarazi dituen asturuak dira biak. Sendo nabaritu du emearen erakarmen-eremua dagoela gizonak, eta beste gorputza ere halaxe dagoela jakin du, berearen orbitan, ziur. Doroteok sorbaldatik eutsi dion arte. Batelean elkarri eutsiz igo behar izan dute, biak baino malguago den neskaren barrearen menpe.

        —Ez gara ba arrainetan etorri —Onofrek apaiuak gordetzen dituen otzara erakutsi die, konbentzimendurik gabe.

        —Beste egunen baten —Doroteok erabagitsu esan du—. Ze hi bustita hago eta, igual katarroa edo harrapatuko dok.

        Eta arrainetan egiteko egun hori ailegatu gabe egin du uztailak bere uztaiaren erdia, Doroteoren hitzak, lehengoak zein oraingoak, bete egin direlarik. Katarroa harrapatu du Onofrek eta aske utzi dituzte presoetariko batzuk.