13

Ate-barreneko zirrikitutik argi-xafla mehe batek egiten du ihes. «Baten bat itzartuta». Giltza sartu baino ez eta barrutik iregi diote. «Gabon», atean ageri izan denak euskaraz egin dio. Zurtuta geratu da Onofre. «Zuk ez dozu jakin euskeraz lehen», eta han geratzekoak ez ote diren besteak izan, Patrizia eta 'indioa'. Damutu egin da hitza erabiltzeagatik.

        —Azken momentuan ez dok ondo topa; Patriziaren laguntza behar dauala eta Luisen etxera egin jok Cristinok.

        «Indioa izateko izen ezin egokiagoa», bere artean mamurtu du Onofrek, ateari kisketa sartu eta aurrean duen gihartsuaren aztekerketa egin bitartean.

        —Eta ittotakoa, zer?

        —Zuzpertu jok. Ni, zera, Andoni nok, edo Anton. Bietara —airean geratu den galderari erantzunez esan du—. Bahator?

        Gau batekoagatik berea den gelara gonbidatu du arrotzak Onofre beronen etxean, erabakitsu, etxeko jabea bailitzan bera. «Honek aginduten diakik», susmo txar bat leku eske dabilkio golkoan.

        —Gizon ikasia haiz —armairutik ateratako ohetxoa luze dago leihopean, izara eta guzti lotarako prest. Mahaian 'Point counter point' bere laguna dago, begiratzen ari izan denaren seinale—; ingelesez dakik, bazterrak ikasita hago... —amaitu barik utzi du esatekoa. Onofrek chester bat eskaini dio sofan jesartzeko keinuaz batera.

        —Ez joat erreten.

        «Hire zereginagatik», dena dakienaren ziurtasunaz erantzun dio, lehen kee-puzkada goiko bonbilari eskainiaz. «Hi be Luisen beste lagun bat». Antonek ez ulertua egin dio, benetan zeren gainean hitz egiten ote dioten ez dakienaren planta betean.

        —Leiduta daukak nobela hori ala?

        —Hemengo erderaz; Mexicoko edizioan.

        —Méjico!

        Zutitu eta boteilak gordetzen dituen ateari giltza kendu dio. Barruko argi automatikoak Onofreren barratxoa erakutsi du.

        —Ez dok edaten, ezta?

        —Ez —Andonik besoa luzatu dio eskaintzen dioten kopa borobila hartzeko—. Hik lehenago esan doken moduan, nire zereginagatik ez joat edaten, gaurkoan egin egingo badot be —kopa polito bete dio Onofrek—. Enciclopedia de la Mar, liburu sorta interesgarria. Astia behar jok pertsoneak hau guztiau leiduteko.

        «Barkatu». Onofre bere kopa utzirik pick-upera hurreratu da. «Musika apur bat», atal beltza ardatzean ipini eta besoari tak egin dio, aurrera. Rapsodiaren lehen nota tragikoak aditu eta berriro ekin dio, «eta zer deritzok nobelari?».

        —Tamalez horko guztia horma itzel bateko bestaldean geratu dan mundua dok —berriketa luzeetara eginda dagoela erakusten duen berba-jarioan—, horko pertsonaiak munduaz hitz egiten juek, teoria politikoak lupaz begiratu, zientziak dioana aditu, munduaren norakoa ulertu guran edo. Kuestio mordoa. Mordoa, bai, eta alferrekoa. Berrogeitik gora miloi gizakume munduazaletik kendu dituan gerra bat egon dok; ez dok barria kontua, ez. Gauza bakarra diagok ostera barria dana, zera, intelektualak eta artistak, eskribitzaileak eta, Munduko gerrea bigarrenez etorri behar zala igarri eben arren, ez jakeela jaramonik egin. Ba, egin egin behar joagu, egin! Eta horretarako behar diran liburu guztiak eta bost aspaldi eginda diagozak.

        Pick-upean kontraltoak koruaren ahotsak idoro ditu zorionezko ibilbide airos eta barean. Susmoa ziurtasun egin zaio Onofreri. Anton ere politika gorabeherak gaitik du hor orain. Ikaratu egin da. Eta ikararekin batera bere burua gorrotarazten dion beste bihozkada batek jo du. «Gizon hau librea dok» pentsatu eta «non geratzen dira liburuko pertsonajeek daukezan prolemak, larrua, umeak, handigura, gorrotoa» urten dio ozen. Rapsodiako ahotsa, Helen Watts-ena, gauarekin berdindu da. Isiltasun egin berriak argia itzaltzea eragin dio Onofreri. Kaletik ahots hordituak datozkie, udaz eta grinaz eri.

        —Apur bat galtzeko bildur danak, dana galtzen jok sarritan. Larrua diok, bai, baina zer dok hori, hik daukaan zeozer ala heu preso haukan katea? Ganera —xurrutadatxo legun bat jotzeko astia hartuz—, ez joagu guk elejiduten, bizitzak berak elejiduten gajaituk. Etxeko lau hormek tragatu egingo nindukiek. Hemen ez banengo, beste edonon egonda be ez nintzatekek baketan izango, eta hemen be, beste alde batetik ez najagok baketan baina, librea nok, ze, bietako zeinguratan egoteko era izanik hemengo hau hartu joat; etxean geratu izan banintz ostera, koldarkeriaz izan zala susmatuko nijuan betiko. Zalantzak ez nindukean bizitzen itziko. Gabon.

        Onofrek Anton ohean janzki eta guzti zelan etzan den ikusi du eta gizon haren bihotzeko lau zuloetan gau eta egun dirakiten galdara itzelak dagozela otu zaio. «Horretan antzekoak gaituk». Ezkongelan sartu da, katua baino emeago. Argi izpi batek labain-ahoa baino meheagoaden argiune luzengatxoa du eraturik, horma erditik behera trabeska. Errainua ezabatzearren kanpoleihoa estuago hersteko ahalegin isila egin du gizonak eta gurabakoan argitasuna oherantz birarazi du, mirariz sorturiko itsas-argia bailitzan. Ohegaina osorik igaro du, hango erropetako uhinak lipar batez argiztatuz. Oheburuan Anitaren adatsa idoro du argitasun ezkikarak. Putz egin eta hoska ahoz gora geratu da Anita, loaren zulorik zuloenean.

        Begiak itxita beste bat da Ana.«Umea».Ohean sartzeko izera tindi bat erretiratzean agerian geratu zaio haren paparra. «Zer da hau be?», loarropak agirian uzten duen bularralde haragitsuan dintzilizkakoa du. Sokatxo zuriska eta posta-tinbre arruntaren taiukerako oihal zatitxoa non Donianeren buru bizartsua brodaturik ageri den. «Kuttuna!».

        «Ze-e-er?». Loaren zulotik erabat argitara etorri barik, beste alderantz egin du burua, loa ebagi gura dion argi-aiztoari lepo emanez.