6

Ederra zaio gaua sabai astuna begien berora ekarrita. Ez da ilunetik ilunera doan argirik, ez du ikusi bederik, begiak arteztu baditu ere, balkoian eman duen denboran. Izarrik ezean ere etor daiteke eder izatera, Inesi ikasia da, lantzurda iragartzen duten hodeiez estalia. Aurreko leihoetako argietan erreparatu du, mugitzen ez diren gerizak dira. Hala imajinatu ditu hodeien gainetik doazenak, itzal ezezagunen batak bestekoarenak zaintzen are argi ahulago baten babesean. Identifikatzen lanik eman ez dien hiri bat, argi tanta sakabanatuak, ibaiaren distira zauri bat bezala barneratzen, ausaz epelago. Zapata zolaz zapuztutako kristala da hiria eguzki etsai etorri den abioitik. Inoiz baino urrunagoko egin zaie eguna ilunetik ilunerako ozeanoan. Ekialde hau ez da gozoa loeroan datorrenarentzat, arrotza du lainoa berriro ere hegaletako piloto gorrien pean. Luze egingo du hegazkinak, itsasertza norako hari bat, muga iragan orduko argi sakabanatuagoak ikusteko. Aparra galtzen hasia duen zerbezak eskuak hoztu dizkio. Kanpora nahi du gortinak ere, haizea dabil. Eskuak balkoiko burdina beltzean, behera behatu du, burutapenen kateatzea. Hutsik dago, inon badiren baina ez gertu ez urrun ezarri ezin dituen oinotsak. Honezkero loak hartu baino lehen amaitu nahi luke. Amaieran du nobela, ezin izan du etxeratu eta azaletik atera orduko ohe ondoan eta biharko utzi. Nahiago du honela, erraiak ez bada ere muinak errukigabe bustiko dizkion ostizaparrada, inoiz azidozkoa amestu duena. Amaitu arteko euri errea. Bihar dio Huitzik deituko gustatu zaionentz eta konposatzen hasteko. Agindua duen galderaz mintzoko da, adiurrean darama. Edalontziari hondarra isurrarazi eta epelean sartzea erabaki du. Zeudenean jarraitu dute itzalek aurreko etxean, gauak haiek ere bere eta betiko ezin egin balitu bezala.

        Hotz zituen oinak ohe zabaldu gabearen gainean etzan zenean. Min ematen zion bizkarrak burkoaren kontra, sufritua da hortik lehenago ere. Izarapean sartu eta alboka etzan zen, orrialdeak ondo antolatuta. Makalago egiten zituen bere orain, ordura arte inoiz ikusteke zituen letra moldez jotako lerroak. Ohizkoak baino biribilagoak eta bigunagoak ziren, hutsagoak barrenetik, ezagutzen ez zuen idazmakina batenak. Ezinezkoa zitzaion. Lan handia ematen zion aurrerakoak, beteak begiak. Ahaztua zuen zer irakurri zuen azken bost orrialdeetan. Folioak meta batetik bestera eraman eta azken lerroak irakurri zituen. Auzune baten izena da gogoan ez zuena, galduak zituen A. izenekoaren urratsak portu karriketan barrena. Ez zuela norakorik iruditu zitzaion, eta hala pasa zituen beste bi orrialde. Ez nondikik. Txiki nabaritu zituen bere begiak, beteagoak oinots haiei orpotik jarraitzeko ezgauza arrain erre usaineko kartier batean. Orriak eskuan hartu eta zangoak luzatu zituen, egurraren zurruna aise ukitu zuten arte. Atsegingarri zitzaion giharrak gogortzen sentitzea izter mamietan. Zoru gainean utzi zituen orrialdeak, zenbaki gabeak egoteak ordena gehiago zaintzera behartzen zuten. Eskuz zien jarriko, beretzat baikere.

        Argia itzali eta irratia biztu zuen. Hotz zituen oraindik oinak. Betidanikoa izan du, ubeldu egiten zaizkio hotzarekin. Odola da, aiher izanik zainaren beroa ukatzera datorrela adierazten diona. Iritzi zion zirkulazio txarrekoa dara eramateko ohiturak bazuela irainetik. Bizigaiak berak zuela aukera egina bizi beterik ez emateko. Elkarren kontra igurtzi zituen oin moreak, elkarri eman ziezaioten.

        Orduan baino ez zen ohartu alemana zirudien hizkuntza batean ari zela espikerra. Pausatua zuen tonoa, erbesteko hizkuntzei baino ezagutzen ez dien monotoniarako joera. Ohartu gabe aldatu izango zuen LWra. Lasai mintzo zedin utzi zion, eztarrian ebakiriko albisteetan ezaguna lukeen hitzen bat noiz harrapatuko. Ezagutzen ez zituen milaka pertsona zituen albainuaren bestaldean; berririk ere ez zuten kultura baten pindarrak mantentzeko eder izango den nobela baten originala amaitzeko kemenik gabe gelako zoru gainean utzi berri zela ohartzeke. Hartara biltzen zen gaua, mutur biko hizkuntza baten berbetara. Izaren hotzera, geldian egon ezin duten oin ahaztu batzuetara. Mundu oso bat izenik gogoratu ezin duen auzo karriketan abandonatzera, begien nekera. Emakumezko ahotsak hartu zion txanda gizonezkoarenari. Ezagunak egin zaizkion izen batzuk entzun dituen zaioa du.Pausatua zuen ahotsa, beroa. Berarentzat zen bezain bero ote zen gauero entzuten dutenentzat, galdera du buruan. Ez dio maitemintzeko astirik emango. Eskua dialean zuela Argentina esan du gizonezkoak berriro ere. Ezkerretara joaten sentitu duen orratzak oso tonu bestelakoak ekarri dizkio, etorri eta badoazenak. Gaztelerazko ahots baten bila dabil eskua, lotu du bat, hots mehe batek berarekin eraman duena. Bihar goizean amaituko du. Eguerdirako izango ditu idatziak Huitziri esango dizkionak. Zuzen entzun dio gauaren atalik zailena ahots beroaren ondoan pasatzen duenari. Argentinan tren batek beste bat jo eta zenbatekorik ez duten hildakoak aipatu ditu. Hegorako bidean zihoazen, erantsi du ahotsak. Bertan utzi du diala eta begiak itxi. A.rentzat, trena bizitza da.

        Loa etor zekion egon zen. Gela bezain beltz imajinatu zuen bere burua, esfera ilun bat, airez baino like hariz betea. Batetik besterako amaraun lodia. Astunada hutsa, kontrako irudia egin nahiko lukeen arren. Bikezko hariak, gero eta zarratuago den sare likidoa osatzen. Ezin, pentsatu duberoaren lehen erasoa sentitu orduko.Putzua desegin ez dadin, indarra egin behar izan du. Hariak ekarri nahi izan ditu berriro, beltzaren pisua. Badoanarena. Eskua eraman du berotasunera, xaretuz doakio amaraun gero eta urrunagokoa.

        Argizko malutaren beroaz doaz urtzen putzu erdikoak. Bonbila bat dirudi, harizko sarera ekarria. Ipurmasailak estutu ditu, ukabil itxia da eskua orain gorpuzten ari zaion errea ito nahian. Jolasa da arnas estutua itotzea, bero egiten dio ihes hatz arteko leiho hezurtsuetatik like zuriak.

        Ispilu aitzinean zegoela lorik ez zuela hartuko etorri zitzaion. Luze utzi dio txorrotari, ezinaz jabetzen ikasten hasia nauk, esan izan dio Arronari. Izango da bera bezalakorik, begiak zabalera bizitzera kondenatutakorik. Hik uste baino gehiago, erantzungo zion. Sinpatiaz zuen beha, errukiak ez du aitzakiarik. Kanila itxi eta urari begira geratu zen, bazihoan.

        —Insomnioa duk suizidioaren hall-a.

        Negua zela oroitu du. Arronaren irribarre urduria, tira, ez duk horrenbesterako. Faktorrak errazago ulertu zuelako gauei amaigaitz iriztea, hortik atera du. Berbena belarra gomendatu zion, pasera oheratu aurretik. Gehiegi esatea zen, baina nekatzea bada kontua, burua ez duela duena baino gehiago nekatzerik esan behar ziokeen. Komuneko argia itzali eta ez dela ohera itzuliko erabaki du. Galtzerdi garbiak jantzi ditu hankagain handiko oinetan.

        Telebista biztu orduko irudien aurretik datorkion zarata entzunda ohartu da ahaztuta zegoela honezkero amaitzear egongo den konbateaz. Bere aurrean ring bat zuela idatzi zion inoiz bidali izan dion gutun bakarra. Harritu egin zen. Ukabilkadek ez zioten minik ematen memorian. Inesek bere hitzak nola ulertu zituen bekain ireki hark baino gehiago ikaratu izan badu ere. Martxoa zen eta eskubizkor bete zuen orria. Txalupa uharrira gidatzen hasi zen zerbait idatzi zuela baino ez daki. Hitz jarioan gordea lema hondatu zuen arroka. Ederrak iruditu zitzaizkion esaldi bat edo beste ditu gogoan, aurretik ere gordean zituenak. Eskertu izan dio dena den egundo aipatu ez izana gutuna izan zela gero eta banatuago egotearen arrazoi. Bi gila ohol ozeanoaren azalean, urteko lehenbiziko egun urdinek sehaskatuak.

        K.O.z erabaki zuen borroka, zazpigarrengoan. Beroan idatziak ez zion barkagarriago egiten eskua. Ondo gogoan zuen, errua duenaren memoriaz, telebistako argi azula lagunen aurpegiak bustitzen Igartuaneko mahaietan. Antzeman izan balio bezala mintzatu izan zaio harrezkero beti. Pattarraren errearen gozoa eztarrian behera, eskua barra atzetik hartu zuen boligrafoaz paperezko serbileta batera behartu zuela zaio etortzen. Besteen ezkutuan, egiara zihoakion eskua, eta utzi egin zion. Damu hitza maite ez duenetakoa da Ines. Ukabil seguruko ikusi zuten, ondo babestutako aurpegikera hanpatua. Bereak ere bat egin zuen besteen oihura lehen balantza egin zuenean. Serbileta idatzia poltsikoan sartzen du gogoan, agur herabe bat eta Cassius Clayren eskubikoa Zora Volleyren matrailezurrean. Afari-lagunen ahobateko behetik gorakoan gordea egin zuen ihesa. Orain dagoen bezalaxe eseri zen etxera orduko, amaitu gabe zegoen konbatea papera hartu eta idazteari ekin zionean. Komentaristaren deiadarrak altxarazi zion burua. Volley ez zen jaikitzeko gauza. Poztu egin zen. Nik ez zaitut nire beharretara makurtu nahi, idatzi zuen. Bi besondo garaitezin Munduko zerurantz. Libre nahi zaitut. Baina nire. Orain aurrean duen telebista berean puntu argitsu batera desagertzen ikusi zuen agian bere ere bazen irabazlea etenkariari sakatu orduko. Hobeto segituko zuen isilean, astiroago egin zuen eskuak min eta eskeko tinta harilkatzen. Ikaratu egin zuen bakardadeak. Hasia zegoen ordurako lorik gabearen nekearekin ematen gauak. Ardaitzen zuen eskua. Horri deitu izan dio berak ere hustea, eskua norberarekin azken hatseraino mintzatzea, besterentzat bada ere. Agurra nola eman zion oroitu nahirik galdu du begiratua ringean. Ez da dudarik, Volleyren hartan ez bezala, puntuka erabakiko da entzun berri dituen arren izenik gogoratzen ez dituenen artekoa. Zaluegiak dituzte hankak bertan erortzeko. Ez zuen musu asko idatzi. Berak bakarrik harrapa zezakeen hitz ederren bat zen. Orain egin ahalaren hutsalean benetan gogora ekarri nahi ez lukeen labana. Zauriturik ikusi nahi ez dituen begiak. Inesek ez du boxeoa gogoko.

        Ez zuen beste gutunik jasoko bizitzera gurasoen Leon urrunera zihoala esan zionetik. Hustu izango luke zaina hatz erietatik behin baino gehiagotan, gero eta lan handiagoa ematen dioten telefono deiak ditu testigu, baina damu ez bada ere, idazten ahaztea bezalakoxea.

        —Jaso nuen.

        Lehortuta zituen ezpainak, estepako haizeak, pentsatu zuen Julenek. Bi esku elkar bilatzen, hitzak garesti saltzen direla adierazi nahian elkarri, formikazko mahai zatartu baten gainean. Ez zion txaluparik aipatu, lemazainarena irudi estupidoegia zuen ezpain lahartu haiei eskaintzeko.

        Kaskas jotzen entzun zuen gelako kristalean. Begiak zabaldu zituen. Elurra ari zuen. Pinportale urduriek betetzen zuten pantaila. Komunera jaiki zenean utzi zuen bezala zegoen ohea, abandonatua hau ere iluntasun elektrikora. Elkarren gainean jarri zituen oinak mahai txikian, zerurakoa neurtzen ariko balitz bezala. Kolpe goxoak sentitu zituen berriro ere balkoian: haize gordina zen munduari erasotzen. Argitzen ari zuen.

        Baina maitasuna han zegoen, lau begi izutu inoizko labarraren ertzean, ordura artekorik gerokoaren hegian. Behar zuen etorkizunak ekar ziezaiokeena, nolanahi izanik ere. Herren bizi beharko zuen bizirik irautekotan, eta bazekien.

        Begiak bildu zituen, bestearen eskuak soraiotasunez noiz ukitu zain, gutun harekin berak ireki zuen sakaila osa zekion. Denbora luzatzen sentitu zuen. Arnasarik gabeko urratsak geltokiko sabai metalikoaren pean. Hitzik egin gabe pausatuko zizkion erkainak masail gainetan. Eta eskertu zion eman hura. Azala zuen ulertzen, mingarri lituzke arrazoiak.

        Kaferik gabe zegoen. Jaiki eta ia desegin gabeko estalkiez jantzi zuen ohea. Orriak alfonbra gainean ikusteak behartu zuen aldauri arrotzean berriro barneratzera. Ez du gogoan non utzi zuen A. izenez hasieran ez bezala orain txerazko irribarrea sortarazten dion itzal luzea. Azken batean, hori zuen lanbide; inoiz gertatuko ez den istorio bat norberaren egin eta zirrararen gozora gerturatzea. Ahantzi denetik eskuz eskuko fikzio polit bat bilakatzea. Maitasun oro legez kanpoko dela sinestera. Igartuanera jaitsi beharko zuen gosaltzera. Orriak eskuan hartu eta atzekoz aurrera pasatu zituen irakurritakoak ostera ere azalean sartu aurretik. Zer bestela. Nekeak ez dio lorik egiten utziko, seguru dago.

        —Hik uste baino gehiago.

        Arronak zein ezagutuko ote zuen hain lasai botatzeko. Zein telebisio elurtu baten aurrean esnatu eta kaferik ezean kalera jaisten dena, herri haren oldar nahientzat ezer izango ez zen folio mekanografiatuak besapean. Ez zekien arrandia zen ala bestek hartzen ez zekiten norberarekiko ironia mina. Hotz egiten zuen eta gaua joana zen leihotik.

        Butanoa karriatzen harrapatu zuen estufarako. Kendu berri zion emazteari esku artetik, honen purrustaden artean.

        —Ez duk giro.

        Ez zion igerri zertaz ari zitzaion. Haizemina bazebilen ere, ederra zetorren aurreko egunen aldean. Emaztearekikoan hizpiderik ez ematen asmatuko zuela erabaki zuen. Igartua bera izan zen aukerarik eman ez ziona. Bonbona estufa barruan sartu eta iziotzeke itzuri zen, harrapatu ez zion hitzen bat zuela hortz artean.

        —Karmen, emaizkidazu poxpoluak —eskatu zion Julenek.

        Arturratuarekin batera lanean hastearen errea zela esan nahiko lioke, urteen kedarra geure barnearen hondoan, paper zahar eta ustelez betetako leihorik gabeko biltegi handi bat bezala, estaltzen gero eta gaitzago. Ohartu gabetan ikasten den silikosia. Barrapeko zerrauts zapaldugabera bota zuen mistoa sare zulotik atera orduko. Kukubilko jarraitu zuen, gar urdinak panela nola hartzen zuen begira.

        —Goiz zabiltza larunbata izateko —esango zion emakumeak bere ondoan—. Ohetik erori al gara?

        Barizeak zituen hanka bietan. Ezagun zuen eseri gabe ematen zuela iluntze artekoa.

        —Arratoiak ditut tailerrean.

        —Almortzatzera etorriko zinen bada?

        Irrimaite ederrekoa zen. Begiez hitz egiten zuen. Horrelaxe zion esana Igartuari elkarrekikoak aireratutako azkenean.

        —Hi adarrean ari haiz.

        Estufa saihestu eta mahaietara jo zuen, ez zegoen jardunerako. Marmol horituaren gainean zabaldu zuen egunkaria. Bazekien hura zitekeela behin eta berriro botako zioten galdera-amuei zien ihesbide bakarra, uste ez duen arren ahotan ibili behar bazuten ere. Ekingo ahal zioten elkarrekin, oles egin nahi du. Ez zegoen inorentzat gosaldu aurretik, familiatik zetorkion barra.

        —Arratoiak orduan.

        Tximiniako keak legez egin zuen katilutik gora. Hil ala biziko usadio zuten kafesne beroegiarena, beltzarena bezainbat. Ezpain mintzetara eraman zuen, beti egin ohi zuen hozten utzi aurretik.

        —Botilak beharko nituzke. Txikitzeko ditut.

        Arean, prestatuak izango zituen amaitzen zuenerako. Kaferako kikera ahozpeztuak barrara ekartzen zegoen senarrari begiratu gabe egin zuen botilak sukalde ondoko biltegitik atera eta zerrategiko zakuan biltzearena. Atea ireki zuten bere atzean, bi ahotsen marmarra heldu zitzaion, tonu motelean berdinduak. Burua goratuz itzuli zien egunona. Kanpotarrak. Beltzuriz ikusi du Igartua eskuak zapi latzean igurtzika begi ertzetik.

        —Beteak hobe hituzke! —ez du jakin zeren, baina zerbaiten nahian bota dio Igartuak.

        Zor zion soa eta konplizitatezko irribarre bat. Karmenek hartuko zion tokia senar oilartuari sartu berriei bere erdara txikian zerbitzatzeko. Platertxoaren gainean zeukan esnezko boiloa eskuz erdibitu eta kafesnetan busti zuen. Hezurrezko gorputz iharra da Igartua sukaldeko gortinapean ostentzen.

        Gero, atezuan zegoela esango zukeen berak, emazteak prestaturiko zakukada bebarruko ezkutuan eman zionean. Askoz lehenagotik igerria zion zerbait ziola esateko, botilak eskura eman eta aterakoa egin baino lehenago zoli argitu ziona.

        —Hemen egon duk —ozta-ozta entzun zion.

        —Nor gero?

        —Hire laguna. Zubilaga.

        Harridura hazpegi exageratua zuen Azkuek, bekain beltzak zubituta eta musua luze. Zapata orpoarekin bultzatu zion ateari, erabat hersteko adinako indarrik gabe.

        —Zubilaga? Ez duk Zubeldia izango?

        —Donostikoa edo nongoa da barren, autobus horretan tokatu zaiok Karmeni behin baino gehiagotan behintzat. Beti trajez dabilen gizon handi bat —belarri ertzera ari zitzaiola ahaztu bezala eta ozenago ari zen Igartua, ezkerreko eskua buru gainean gora eta behera.

        Merezi ez duen lana iritzi zion beti trajez ikusi izan duen gizon handiarekikoak azaltzen hastea. Lagun izateari buruzkoa, korapilo gaiztoko harilean ibiltzea litzateke; hitzak neurtzen beste horrelakorik ezagutzen ez duen bati harekin ikusi duelako ez duela lagun, lepabueltan sokabihurra ezarri nahi dion zentsorea baizik azaltzekotan egon da. Ostean, zainak eman zion, Igartuak badaki hainbeste, horrexegatik bota dio hain gaizto. Jolasean ari da, berak susmo duenari zer gehi diezaiokeen. Eskertu beharreko aldeko begiak dira Igartuarenak, jaio zaio Azkueri, hormetan dituen boxeolarien adinako defentsa oneko.

        —Atzo bazkalondoko kontua duk. Higatik galdegin zian.

        Bebarrutik tabernarako atea irekitzen entzun zuen. Kanpokoa zabaltzeak berarekin dakarren korronteak utzi dio begietara egurrezko barra. Topolinoak hutsik. Joan dira, esan du berekiko. Eta Igartuaren ukondoa erruki gabe nogalina emandako ateari bultzatzen. Denbora luzeago egin dadin egon da, azalpenen gose gelditu diren begi kristalduen menpe.

        —Eskerrik asko Martin.