Aurkibidea
Sarrera. Koldo Izagirre
Artxanda ganian
(Maioresque cadunt altis
de montibus umbrae)
Gabaren begijok, maitekorrak yataz,
legunduten nabe!
Euren sakonean betirauna dakust;
Bakia ertz-gabe.
¡Bijotz mindu orrek, tolestu eguak,
onduan zadorra!
Barnera bil adi, gaba, alde oneitan,
goyan artixarra.
¡Ene lei bixijok, orra gau sakona!
Bixitz-izkutuba,
eure iluntze ori ixango ete dok
orren gentzatsuba...?
Gaba ixilik dabil, argizko koroya
darabil buruban.
Gotzonen eguak dardara dagije
zeru oztintsuban.
Lugiñak etxerantz, idijak atzian,
begitan bakia:
zelai orlegijak damotsen bakia.
¡Oi arrats donia!
Baserriko kiak urdiñera digo
mendixka ganetik.
Itzalak bailiran gautxorijak datorz,
torrezar aldetik.
Erroka txadonan kanpa-otsa dantzut,
arana ixil beyan.
Durundi ots orreik mendiz mendi duaz.
Otoyak zelayan...
Zugatzetan kezka barik ganduba da...
Ta neure goguak
goznarrari miñez ekiten baidautso:
¡Uler nai zadorrak!
Bitartian anei argi uri ortan
agertuten dira.
Alde oneitara bere elduten yaku
tximisten dirdira.
Uriko zaratak kezkatuten dabe
mendiko lillura.
Nora juan ete da txaide artetik
gentzazko lo-gura?
¡Uriko gau ori! Maltzurren laguna!
Baserri aldera
zetan eltzen zara, argi orrein kiñuz,
gaizkiñen antzera?
Zeure altzo orretan txerren danak duaz
lan okerretara...
Ega-motz ertzakaz leyo danak-ziar
dagijen dardara!
Lixuna txaidian ixil-ixil dabil
lora zimel billa.
Loari murrika etxe artietan
gastetxu zurbilla.
Gabaren eskubak ito dau lotsea.
¡Or dabil obena!
Il dabe gaizkiñak oraindiño neskutz
datzan onoimena!
Lañozko maindira zurija baidager
uri zabalean.
Lausua ta kia toki gustijetan:
¡Bil nadin barnean!
¡Iluntze oztiña, gotillun nagotzu!
Lei bixiz bijotza.
Zer ete ditxarot? Samiñen bixitza?
Pozen erijotza?
Ona emen nago: Goxian so-dagit
sarkalde argira.
Arratsean barriz sorkaldera nago,
ixarren begira.
¡Au geure bixitza, atseden eziña,
jadetsi eziña!
Ezin batu doguz elburu batean
amets ta egiña.
¡Oi gau zerutarra! zeure gai eztira
ludiko gixonak.
Otsetatik urrun loratuten dira,
zeure zorijonak.
Une eder onetan, arren, itxi urija,
itxi ots gaiztuak.
Lei bixiz barnia, urrunera nuan,
iges begist luak...
¡Arrats bijotz-bera! Zeugan amets dagit.
Atseden bijotzak.
¡Ene!, orreik baxen izpi baketsubak
bekarz erijotzak!
Oztin begoz goyak, itzalez mendijak,
gogo au bakian.
Ta itxaro ixarrak argi dizdiz begi,
bijotzan barnian.
w1931