Poema antologia
Poema antologia
Vladimir Maiakovski
itzulpena: Koldo Izagirre
1993, poesia
282 orrialde
84-86766-51-6
Vladimir Maiakovski
1893-1930
 
 

I

READING KARTZELAKO BALADA

 

Hantxe nengoen, oroitzen naiz.

Ongi zegoen, argi zegoen.

Eta horrek

orduan

Neva zuen izena.

(MAIAKOVSKI. Gizona)

 

    • Baladaz eta baladez

Baladarena ez da oso jenero berria,

baina hitzek min badute

eta hitzek badiote min dutela

baladen jeneroa ere berritzen ahal da.

Lubianski hiribidea.

Vodopiani karrika.

Horra

aurkintza.

Horra

gertalekua.

Neska ohean dago.

Etzana dago.

Mutila.

Mahaian telefonoa.

«Neska» eta «mutila» nire balada.

Ez naiz izugarri berria.

Izugarriena da

«mutila» ni naizela

eta «neska»

neurea dela.

Zergatik kartzela bat?

Eguberri.

Harat-hunatak.

Burdinarik gabeko leihoak!

Ez zaizue axola.

Esan dizuet - kartzela bat.

Mahaia.

Mahaiaren gainean haria.

 

    • Zenbaki bat eman zuten haritik
    •  

Anpulutan puztu zitzaidan larrua ukitu hutsean.

Entzungailua eskuetarik erori zait.

Fabrikako ikurraren

bi gezi gorriek

tximistez bete dute telefonoa.

Aldameneko gela.

Eta bertarik ahots

logure bat:

- Noiz izan da?

Nondik sortu da xerrikume hori?

Erredurek txirrinari eragiten diote,

tresna gori dago.

Gaixo dago!

Ohean dago!

Zoaz!

Arin!

Orain!

Haragia ketan estutu dut goritasuna.

Tximista batek jotzen du nire gorputza tanpez.

Milioika boltioko indar bat estutu dut.

Telefono baten labaldian itsatsi dut ezpaina.

Zuloak

eginez

etxean,

Miastnitskaia

karrika

landuz,

haria

urratuz,

zenbakiak

bala bat iduri

egiten du hegan

telefonariarengana.

Andereño honek begi nekatu bat jaso du

festa bezperetan lan doblea izaten da.

Berriro argitu du lanpara gorriak.

Dei egiten du!

Argia itzali da.

Eta tanpez

a zer zoramena lanparetan

telefono sareak zapart egin du nonahitik

67-10

Linea!

Agudo!

Vodopiani karrika

eta buila gutiago!

Hots!

Kontu argindarrari,

gutik egin du Eguberriz

airean

lehertu ez bagara

etxearekin

telefono etxearekin.

Miastnitskaia karrikan jaun zahar bat bizi zen

ehun urte lehenago,

eta ehun urte geroago

ez zien honetaz besterik hitz egiten

umeei.

Larunbata zen...

igande bezpera...

Urdaiazpiko apur bat...

merketik nahi nuen...

Eta bapatean izu bat

lurrikara bat...

Erre egiten du zangopean...

Haziak zoratu egin dira!...

Haurrek ez zuten uste

honelakorik

hemen.

Lurrikara?

Neguan?

Postetxearen ondoan?

 

    • Telefonoa mundu guztiari jazarri zaio
    •  

Hari mehean barrena mingarri ixuriz

entzungailu ahozabalduaren adartxoraino,

isiltasuna hautsiz zintzarri progom batean,

telefonoak goitikoz bota du bere laba girgila.

Zera

marrakari

eta

burrunbari hark

paretetan jo zuen

zapart eragin nahirik.

Zintzarritxoek

hormetan

egiten zuten punpa,

firrilka egiten zuten

aulki

eta ohepeetan.

Sabaitik zintzarri hots handi bat

erori zen zola gainera.

Eta berriro

maskuri soinudun baten gisan

sabairaino hegaldatu da lur jo ondoren,

gero kuxka txipitan hedatu da.

Beira guztiak,

zartaginen ate guztiak

dena

hasi zen

telefonoarekin batera joka.

Arranbera etxea

bere giderretik

inarrosiz,

telefonoak zintzarri uholde batean ito behar zuen.

 

    • Lekuko izan zena
    •  

Begien ertzak

lo errean

ozta ikusgarri,

masail sukartuak zilakatzen ditu.

Neskamea nagi jaiki da,

hasperenka eta eztulka

dator.

Sagar egosi bat guztiz.

Pentsamenduek bekokia zimurtzen diote.

- Nor?

A,

Vladim Vladimitx!

Eta oinetakoak arrastaka aldegiten du.

Badoa.

Duelo baten lekukoak bezala

neurtzen ditu urratsak.

Urratsak urrundu dira...

ozta entzuten dira...

Munduaren gainerakoa norabait baztertua izan da,

entzungailutik kanoitzen nauena besterik ez dago.

 

    • Munduaren argitaratzea
    •  

Txostengileak isildu egin dira biltzar guztietan,

ezin dituzte burutu hasiriko zeinuak.

Zeuden bezala,

ahoa zabalik,

Eguberrietan Eguberriena

ikusten dute.

Bizi guztia

azken kezkaraino,

etxea,

eguneroko lokatz mardulean.

Beren buruari bezala

behatzen didate niri,

maitasun hilgarriaren dueloaren zain.

Tutuen ulua izoztu da.

Zalapartak ez die laguntzen ez gurpilei

ez urratsei.

Dueloaren eremua besterik ez dago

eta mediku jaun denbora

heriotza sendagarriaren benda kaburik gabearekin.

Mosku

Moskuren gibelean zelaiak mututu egin dira.

Itsasoak

itsasoen gibelean mendi zutak.

Unibertsoa

osorik

betandigarri batetik ikusia bezala

betandigarri gaitz batetik (baina atzekoz aurrera)

horizontea

estekatu egin da.

Xingola.

Soka tinkatu bat.

Mutur bat

neu naiz gelan

zeu zeurean bestea.

Eta gure artean

amestu baino are ederragoa,

bere soineko zuri berrian harro,

unibertsoan barrena

luzatzen da Miastnitskaia karrika,

bolizko ñimiñokeria.

Argitasuna.

Argitasunik trasparenteenaren mindura.

Eta Miastnitskaia karrikan,

dotoreziarik landuenaren detailea,

kable bat,

mehea oso,

hari hutsa!

Eta dena

hari horrek eutsia.

 

    • Dueloa
    •  

Bat!

Entzulea kanoipean.

Utz itzazu

esperantzak oro.

Bi!

Dardararik gabe

kanoitzen

nau

otoitz batean itsuturiko

begien artean.

Oihu egin nahi diot

emakume baratxegi honi:

- Zergatik berandutu?

Izan zaitez D'Anthes!

Arinago, erre nazazu lehen bait lehen harian

nahi duzun kalibre pozoitsuko

balaz.

Balak baino izugarriago,

behe hartarik

zuzen etorria,

neskameari ihes egina bi aharrausiren artean

piton suge baten sabelean irentsitako

untxia bezala,

harian

dakusat

Hitza datorrela.

Hitzak baino izugarriago,

antzinate goienetik etorria,

gizonek emea

matelezurka irabazten zuten hartarik

sortu da

haritik

trogloditen aroko munstroa

jeloskeria arramazkariaren munstroa.

Baina menturaz...

Agian bai!

inor ez da sartu telefonoan,

ezein mutur trogloditarik.

Neu naiz.

Metalean islatzen naiz.

Batzorde Exekutiboak igortzen ahal dizkio agiriak!

Neur ezazu bada hau guztia

Erfurt-eko programa arau hartuta.

Lehen oinazean barrena,

basa,

bortitz,

garunen garaile,

piztiak bere bidea ebakitzen du.

 

    • Gizon bati gerta dakiokeena!
    •  

Itxura ederra.

Tobaritxok!

Beha ongi!

Poeta batek,

Izvestia-ko kolaboratzaile agurgarria bera,

udan Parisera joana turne batean,

aulkia urratzen du

bere oinetakotik ateratako atzaparrarekin.

Atzo gizon,

tanpez

hartzarena hartu dut itxura: haginez betea,

zarpatsu.

Atorrak artilea dirudi.

Hara bestea!?

Telefonoa hartu nahi du!?

Doala beretarretara!

Artiko-ko itsasoetara!

 

    • Hartz bihurtzea
    •  

Hartz

heriotzaraino haserretua

daukat

bularrean

telefono etsaiaren kontra.

Eta bihotza

sardeetan sartzen da.

Gainez egiten du.

Tupiki gorri erreka gaitzak.

Orroak eta odola.

Milika ezak, ilunpe!

Nik ez dakit

hartzek

negar egiten duten,

baina negar egiten badute,

honela izanen da noski.

Honela:

gezur itxura xamurrik gabe

intziri egiten dute,

desfile bat bezalako hots luze batekin.

Hartzek egiten duten bezala Balxin auzoa ere,

intziriak iratzarria,

kexatu egiten da paretaren ostean.

Honela egiten dute noski hartzek:

geldirik,

muturra goiti

orroa,

mozkor guztia orroatu

gero bere gordegian etzan

ohatzea hogei atzamarrez urratuz.

Hosto bat erori da.

Luizi bat.

Larritu egiten da,

pinuetako orratzak

ez ote zaizkion baioneta gisa oldartuko.

Hau dena ezin sor liteke hartz buru batean baino

malkoak eta begiak

zirtzikatzen dituen larruaren artetik.

 

    • Gela itukindua
    •  

Ohe bat.

Burdinak.

Estalkien anabasa.

Etzana ageri da burdinen ostean.

Dena dago bare, hila.

Hona non ikara batek

apalak astintzen dituen.

Izarek klaska eta palasta.

Uraren hotzak zangoak milika.

Nondik ur hau?

Hainbeste ur?

Bere negarra.

Marrutia.

Blai.

Gezurra,

ezin da hainbeste negar egin.

Bainu arraioa!

Ura hazi egin da besaulki ondoan

mahaipean,

armarioen atzean.

Besaulkitik,

urak eramana,

leihorantz boiatu da maleta.

Tximinia...

Zigarro muxikin bat...

Neuk jaurtia.

Itzali egin behar da.

Gandorra gorri du.

Arriskutsua da.

Nora?

Zein sutondotara jo?

Versta bete barru.

Eta buruan erreka osoa sutan.

Urak dena eraman du,

gozo, betegarri,

sukaldetik

beti etortzen den

aza usaina ere.

Ibaia.

Bazterrak urrun.

Zer hustasuna!

Ladogako haizeak ulu dagi nire bizkarrean.

Ibaia.

Zabala ibaia.

Handia hotza.

Harro ibaia.

Erdian nago.

Hartz zuria,

izotz mokor batean igan naiz,

boiatuan noa neure izotz-burukian.

Bazterrak badoaz.

Aurkintzek ihes.

Azpian burukiaren izotza.

Haizeak Ladogatik zakar.

Urak ixuri.

Buruki-txalupak laster.

Arraun.

Sukartu egiten naiz izotz-burukiaren gainean.

Susmo bat urak ezin erratzatua:

iragan beharra naizela

edo ohe baten uztaipetik

edo

zubiperen batetik.

Honela geunden:

haizea eta biok.

Baina ibai hau!...

Ez da bera.

Beste bat.

Ez baina, ez beste bat!

honela

zutik ni.

Distira jario.

Orain oroitzen naiz.

Hazi egin zait gogoa.

Ez naiz jabe.

Atzera!

Baina urak ez du txalupa uzten.

Gero eta argiago dakusat...

gero eta garbiago...

Orain hala beharko du...

Bera!

Horra!

 

    • Duela 7 urteko gizona
    •  

Uhinek altzairuzko zutabeak milikatzen dizkiote.

Geldirik,

izugarri,

nire etsipenak sorturiko

hiriburuaren

saihetsean oinarritua

hantxe dago

ehun solairutako zutabeen gainean.

Aireko torlojuz eho du zerua.

Altzairuzko sorginkeria batean zutitu da uretarik.

Gora

eta gorago jasotzen ditut begiak...

Horra!

Horra

zubi bazterrean jarria...

Barka, Neva!

Ez du barkatzen

aitzinago jotzen du.

Erruki!

Lasterka zoroak ez du errukirik.

Bera!

Bera

zeru sutuan zutik,

nik loturiko gizona.

Hantxe dago.

Ileak, luze, noranahi harrotuak.

Hertsatzen ditut belarriak.

Alferrik!

Entzun egiten dut

ahotsa,

neure ahotsa.

Ahots horren labanak atzaparrak moztu dizkit.

Neure ahotsa

otoika,

erreguka:

- Vladimir!

Egon!

Ez ni utzi!

Zergatik ez didazu utzi

jauzi egiten!

Bihotza zutabeen kontra lehertzen!?

Badira zazpi urte nagoela hemen

ur honi beha,

bertsoen estekek bazterrari lotua.

Badira zazpi urte

ez ditudala urok begietarik kendu.

Noiz,

noiz helduko da askatzeko ordua?

Hauen kastakoa egin ote zara?

Musu?

Jan?

Sabela gizendu?

Zirrikituren bat egin ote duzu

zuk ere

beren ohituretan sartzeko,

beren sutondoko patxadan!?

Ezta pentsatu ere!

Zubipeko zurrunbilora

egiten du mehatxu

zakar.

- Etzazula pentsa ihes egiterik!

Neuk

deitu zaitut.

Bilatuko zaitut

aurkituko zaitut

harrapatuko zaitut.

Txikituko zaitut!

Han,

hirian,

festa dute.

Entzuten diot trumoia.

Ongi!

Esaiezue datozela hona.

Eraman ezazu Batzorde Exekutiboaren erabakia.

Konfiska dezatela, ezezta dezatela

oinaze hau

nire mindura hau.

Neva

sakon honetarik

maitasun salbatzailea

ez datorren artean

zu ere alderrai ibiliko zara

eta inork ez zaitu maitatuko.

Arraun!

Etxeen harriek irents zaitzatela!

 

    • Hel!
    •  

Geldi, buruki hori!

Alferrik ahaleginak.

Arraun txarra

atzaparra arraun.

Zubia hertsatu egin da.

Nevaren lasterrak

beti aitzinago

narama.

Hona berehala urrun.

Nire zubigaineko itzalagandik

egun bete barru

ausaz.

Baina bere ahotsaren trumoiak ez nau uzten.

Mehatxuen zakurketak belak puztu ditu.

Uste duzu ahantzi ahalko duzula

Neva-ren edertasuna!?

Ordezkatu!?

Zertaz!

Hilobiraino oroituko zara

«Gizona» jotzen zuten zirimola haietaz.

Karraxi egin nahi nuen.

Baina egin al liteke ozenago!?

Ekaitzaren baxu ahotsak

gain hartuko dit beti.

Hel! Hel! Hel! Hel!

Han

Nevaren

zubipean

gizon bat dago!