Hau mundu arrano hau
Hau mundu arrano hau
1997, kronika
200 orrialde
84-86766-78-8
azala: J&P
Batxi
1887, Arratzu
1916, itsasoan
 
Hau mundu arrano hau
1997, kronika
200 orrialde
84-86766-78-8
aurkibidea

Aurkibidea

Hitzaurrea
Iņigo Aranbarri
Koldo Izagirre

Gibraltar-tik
1914ko urtarrilean

Rotterdam-etik
1914ko urtarrilean

Tyne ibaitik
1914ko otsailean

Savona-tik
1914ko otsailaren 12, 15 eta 23an

Sagunto-tik
1914ko martxoaren 13an

Rotterdam-etik
1914ko martxoaren 27an

Newcastle-tik
1914ko martxoaren 31n eta apirilaren 4an

Erandion
1914ko apirilaren 12an

Cardiff eta Barry Dock-etik
1914ko maiatzaren 13, 15 eta 18an

Ingalaterratik albisteak
1914ko maiatzaren 21ean

Venezia-tik
1914ko maiatzaren 19an

Sfax-etik
1914ko maiatzaren 19an

Genoa-tik
1914ko maiatzaren 31n eta ekainaren 3an

Sagunto-tik
1914ko ekainaren 21ean

Durban-go ekanduak
1914ko uztailean

Nire lehenengoz Buenos Aires-era joatea
1914ko abuztuan

Middlesbrough-etik
1914ko irailaren 11 eta 13an

Cargo Flect-etik
1914ko irailaren 15ean

Middlesbrough-etik
1914ko irailaren 18 eta 22an

Lisboa-tik
1914ko urriaren 10ean

Anberes
1914ko urriaren 14an

Barakaldon
1914ko azaroaren 10ean

Cardiff-etik
1914ko azaroaren 22 eta 23an

Barry Dock-etik
1914ko azaroaren 26an

Lisboa-tik
1914ko abenduaren 4an

Errumania
1914ko abenduan

Cardiff-etik
1915eko urtarrilaren 3an

Genoa-tik
1915eko urtarrilaren 29an

Aguilas-ko Hornillo-tik
1915eko otsailaren 9an

Cardiff-etik
1915eko otsailaren 24an eta martxoaren 8, 11 eta 13an

Itsasoan
1915eko martxoaren 23an

Genoa-tik
1915eko martxoaren 29an

Almeria-tik
1915eko apirilaren 14an

Irlandako itsasotik
Itsas egunekotik hartua 1915eko apirilaren 24an

Ardrossan-dik
1915eko apirilaren 26an

Glasgow-tik
1915eko maiatzaren 11n

Genoa-tik
1915eko maiatzaren 23 eta 31n eta ekainaren 3an

Mazarron-dik
1915eko ekainaren 6an

Glasgow-tik
1915eko ekainaren 26 eta 30ean eta uztailaren 1 eta 4an

Savona-tik
1915eko uztailaren 20, 21 eta 23an

Mazarron-dik
1915eko abuztuaren 1ean

Glasgow-tik
1915eko abuztuaren 25ean

Melilla-tik
1915eko irailaren 28 eta 29an

Glasgow-tik
1915eko urrian

Savona-tik
1915eko abenduan

Genoa-tik
1915eko abenduan

Huelva-tik
1916ko urtarrilaren 3an

Batxi Bilbaoren artikuluak

Batxiren inguruko prentsa artikuluak

Erosi: 10,85
Ebook: 3,12

Aurkibidea

Hitzaurrea
Iņigo Aranbarri
Koldo Izagirre

Gibraltar-tik
1914ko urtarrilean

Rotterdam-etik
1914ko urtarrilean

Tyne ibaitik
1914ko otsailean

Savona-tik
1914ko otsailaren 12, 15 eta 23an

Sagunto-tik
1914ko martxoaren 13an

Rotterdam-etik
1914ko martxoaren 27an

Newcastle-tik
1914ko martxoaren 31n eta apirilaren 4an

Erandion
1914ko apirilaren 12an

Cardiff eta Barry Dock-etik
1914ko maiatzaren 13, 15 eta 18an

Ingalaterratik albisteak
1914ko maiatzaren 21ean

Venezia-tik
1914ko maiatzaren 19an

Sfax-etik
1914ko maiatzaren 19an

Genoa-tik
1914ko maiatzaren 31n eta ekainaren 3an

Sagunto-tik
1914ko ekainaren 21ean

Durban-go ekanduak
1914ko uztailean

Nire lehenengoz Buenos Aires-era joatea
1914ko abuztuan

Middlesbrough-etik
1914ko irailaren 11 eta 13an

Cargo Flect-etik
1914ko irailaren 15ean

Middlesbrough-etik
1914ko irailaren 18 eta 22an

Lisboa-tik
1914ko urriaren 10ean

Anberes
1914ko urriaren 14an

Barakaldon
1914ko azaroaren 10ean

Cardiff-etik
1914ko azaroaren 22 eta 23an

Barry Dock-etik
1914ko azaroaren 26an

Lisboa-tik
1914ko abenduaren 4an

Errumania
1914ko abenduan

Cardiff-etik
1915eko urtarrilaren 3an

Genoa-tik
1915eko urtarrilaren 29an

Aguilas-ko Hornillo-tik
1915eko otsailaren 9an

Cardiff-etik
1915eko otsailaren 24an eta martxoaren 8, 11 eta 13an

Itsasoan
1915eko martxoaren 23an

Genoa-tik
1915eko martxoaren 29an

Almeria-tik
1915eko apirilaren 14an

Irlandako itsasotik
Itsas egunekotik hartua 1915eko apirilaren 24an

Ardrossan-dik
1915eko apirilaren 26an

Glasgow-tik
1915eko maiatzaren 11n

Genoa-tik
1915eko maiatzaren 23 eta 31n eta ekainaren 3an

Mazarron-dik
1915eko ekainaren 6an

Glasgow-tik
1915eko ekainaren 26 eta 30ean eta uztailaren 1 eta 4an

Savona-tik
1915eko uztailaren 20, 21 eta 23an

Mazarron-dik
1915eko abuztuaren 1ean

Glasgow-tik
1915eko abuztuaren 25ean

Melilla-tik
1915eko irailaren 28 eta 29an

Glasgow-tik
1915eko urrian

Savona-tik
1915eko abenduan

Genoa-tik
1915eko abenduan

Huelva-tik
1916ko urtarrilaren 3an

Batxi Bilbaoren artikuluak

Batxiren inguruko prentsa artikuluak

 

SFAX-ETIK

1914ko maiatzaren 19an

 

        Utzi genduen atzetik ba Venezia eder hori eta, badakizue nora etorri ginen? Sfaxera. Ete dakizue non dagon herri arrano hau? Uste dot ezetz; baina ez da ardura, neuk esango deutsuet. Herri hau dago Afrikako Aljeriako itsasertzean.

        Heldu ginenean ontzia lotu, eta gauean han goaz zelango morroiak han bizi diren jakitearren, hartu genduen Ali eritzon baltz bat lagun, eta erakutsi euskun herri guztia. Kale batetik ginoazela entzun genduen musika mota eta abesti inork aditu ezin ebazanak. Itaundu geuntson Aliri ea zer zen, eta erantzun euskun moroen kafetegia zela eta ezin eitekela europarrik hara sartu, galerazota egoela-eta. "Ondo dago", esan eban nigaz egoan Gorlizko batek, eta saria emon beharrean, horixe berorregatik okotzeko bat emoten deutso Aliri, eta han doa hankaz gora. Han utzi Ali negarrez, eta bagatoz ontzirantz, eta sartzen gara bar batean, eta ordu erdi inguruan egon be bai bertako ugazabagaz hizketan. Honeetakoan guk ikusten genduen jende asko etxe aurrean baina ez ginen ohartzen hareek guri itxaroten egozanik. Baegozan han gitxienez ehun moro, gertu geu hilteko, eta gu han gengozan ben-ben ezer ez balitz legez, eta halako batean badinosku etxekoandreak:

        — Mutilak, galduak zarie.

        — Ez dago beldurrik —inoan gorliztarrak.

        Geroago eta jende gehiago egoan etxe aurrean. Halako batean han goaz gu kortara. Moro guztiak orduan korta ateetara joan ziren. Ikusten doguz kortako untze batzuetatik eskegita egozala moro jantzi batzuk, ipinten dogu bana, eta han goaz kalera bar atetik. Moro guztiak egozan korta ateetan zain handik urtengo ginelakoan; euren artetik sartu ginen, eta inork ezagutu be ez.

        Ederto gengozan jantzita, inork ez ginduen ezagutzen, eta dino gorliztarrak: "orain kafetegira goazen", eta ben-ben sartu ginen moro-etxe horretan, eta jarri be bai eurak legez zabal-zabal lurrean. Eskatu genduen kafea euren hizkeran, eta hartu be bai. Halako batean ezagututen gaitue, eta han datoz lau baltz geu joten. Ibarrangelutar batek jaurti eutsen eskuan eukan edontzia aurpegira, berehala beste batek kurtzulu guztiak jaurti ebazan leihotik. Ha zen zalaparta! Agur hango moro guztiak, denon jabe egin ginen eta goizeko ordu bietan heldu ontzira txakur txiki bat barik, baina moroen kafetegiko kurtzulu eta edontzi guztiak apurtuta.

        Biharamunean be joan ginen aurreko egunean legez jantzita, eta inork ez euskun jaramonik egin. Zer ba? Beldurra sartuta geuntsen-eta.

        Sfax herri guztiz txiroa da. Han ez dago ezer be; bertara etorrita dagozenek nasako fosfatoaren gainean lo egiten dabe, eta gehienek soinekorik bat be barik ibili ohi dira kalerik kale, bakar-bakarrik ontziren batean osturiko zorro zahar-zaharren bategaz atze-aurreak estalita.

        Herri bi dagoz, bata europarrena eta bestea bertako semeena. Bigarren honetan hainbat lantegi dagoz behar politak egiten dabezenak, bai burdinagaz eta bai egurragaz, baina dena behean jarrita. Errementariak, esaterako, jarrita hauspoari eragin, jarrita galda atera, eta jarrita mailuketan egin. Halakoxeak dira arranook.

        Europarren herrian bizi dira moro aberatsak, launa eta bosna emazte daukiezenak, eta batzuk zortzi be bai. Lau baeukazan guk okotzekoa emon geuntson Alik be, berak esan euskunez.

        Moroak ez dira urdaizaleak, baina behin harrapatu genduen baltz handi bati jan eragin geuntson zati galanta lau euskaldunen artean. Onak ipinten ebazan berak ezpainak!

        Hantxe bertan utzi genduen hobiratuta Atxurra eritzon abertzale lekeitiar zintzoa, gaixo zoritxarreko bategaz hilda. Goian bego.